ءۇش كۇن بۇرىن رەسەيلىك ءبىر سايتتا «ەكى اعايىندى حالىق تاتۋلىعىنا سىزات تۇسپەكشى» دەگەن تاقىرىپپەن ماتەريال جارىق كوردى. ورال كازاكتارىنىڭ ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنا ورىستىڭ تاريحي اتاۋلارىنىڭ قازاقشاعا اۋدارىلۋىنا جول بەرمەۋگە ءوتىنىش ايتقان حاتىن قازاقتىڭ جوعىن جوقتاۋدى ماقسات تۇتقان qamshy.kz پورتالى ەل نازارىنا، ەل تالقىسىنا ۇسىنادى.
"ءبىز، رەسەي فەدەراسياسىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ورال كازاكتارى، وتانىمىزدا ورىن الىپ جاتقان وقيعالارعا ۇنەمى قىزىعۋشىلىق تانىتامىز. سوڭعى ەستىگەن جاڭالىعىمىز جانىمىزدى جابىرقاتتى، كوڭىلىمىزگە قاياۋ ءتۇسىردى. سوندىقتان دا ءارتۇرلى جەردە تۇراتىن وتانداستارىمىزدىڭ ۇندەۋىنە قوسىلامىز".
"شىعىس قازاقستان وبلىسى مەن ورال قالاسىنىڭ بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ بەرگەن مالىمەتتەرىنەن ورال قالاسىنداعى كوشە، وبلىستىڭ تاريحي ەلدى-مەكەندەرىنىڭ اتاۋلارىن جاپپاي قازاقشالاندىرۋ ناۋقانى ۇيىمداستىرعالى جاتقانىن بىلدىك. جاۋاپتى تۇلعالاردىڭ ايتۋىنشا، 2016 جىلدىڭ اياعىنا شەيىن جەرگىلىكتى حالىقتان الىنعان ساۋالناما ناتيجەسى بويىنشا اتاۋلاردى وزگەرتۋ-قازاقشالاندىرۋ ناۋقانى جۇزەگە اسادى. جوسپارلانعان وزگەرتۋلەردىڭ ىشىندە ورال جەرىنىڭ ءۇش-تورت عاسىرلىق عۇمىرىنان كەلە جاتقان تاريحي ەلدى-مەكەن جانە توپونيم اتاۋلارى بار".
"ءسىز ورال جەرىنە ءجيى ات باسىن بۇراسىز. ورالدىڭ تاريحى مەن داستۇرىنە سۇيسىنگەنىڭىز ەسىمىزدە. ورال قازاقستاننىڭ ەڭ ەسكى قالالارىنىڭ ءبىرى ەكەندىگى بەلگىلى. ورال ماڭى ەجەلدەن ءارتۇرلى تاريحي وقيعالاردىڭ كۋاگەرى بولدى، تاعدىر جازۋىمەن وسى ماڭعا قونىس تەپكەن ءارتۇرلى ەتنوستاردىڭ كىشى وتانىنا اينالدى. جايىق وزەنىنىڭ القابىنداعى ەلدى-مەكەندەردىڭ سلاۆيان اتاۋلارى تۇرىك اتاۋلارىمەن قاتار قازاقستاندى ورىس جانە ەۋروپا مادەني قوعامىنا تانىستىرعان ورىس مادەنيەتىنىڭ تانىمال قايراتكەرلەرى پۋشكين، دال، تولستوي، كورولەنكو، شولوحوۆ جايلى سىر شەرتەدى. پۋگاچيەۆ كوتەرىلىسىنە جەرگىلىكتى تۇرىك حالقى: قازاقتار، نوعايلار، تاتارلار، باشقۇرتتار دا قاتىسقانىن دا ەسكە سالعىمىز كەلەدى".
"ەجەلگى كازاك ەلدى-مەكەندەردىڭ اتاۋلارى سلاۆيان مەنەن تۇرىك تامىرىنان باستاۋ العان ورال-جايىق كازاكتارى فەنومەنىنىڭ كوپعاسىرلىق مادەني بولشەگى، ونىڭ ەستەلىگى. فەنومەندى زەرتتەۋگە سانالى عۇمىرىن ارناعان ن.ي. مالەچ، ە.ي. كوروتين، ن.ن. ششەربانوۆ ەڭبەكتەرى رەسەيدە عانا ەمەس، قازاقستاندا دا جوعارى باعاعا يە بولىپ، مويىندالعان".
"شىعىس قازاقستان رەسپۋبليكانىڭ شىعىس قاقپاسى ەكەندىگىن ورال كازاكتارى ماقتان تۇتادى، بۇل ايماق عاسىرلار بويى تۇرىك پەن سلاۆيان وركەنيەتىنىڭ كوپىرى ىسپەتتەس بولعان. شىعىس قازاقستان ارقىلى قازاق دالاسىنا وزىق ەۋروپا مادەنيەتى مەن تەحنيكاسى كەلگەن. ماتەريالدى جانە ماتەريالدى ەمەس مادەنيەتتىڭ كوپتەگەن ەسكەرتكىشتەرى اتالمىش جايتتى شىنايى، وبەكتيۆتى باياندايدى. تاريحتىڭ ماتەريالدىق نىسانى بولىپ تابىلاتىن توپونيمدەر اتالمىش ايماقتا دامي قويماعان اعارتۋشىلىق جانە تۋريستىك قىزمەتتىڭ كەتىگى ءارى مەملەكەتتىڭ مۇراسى".
"ايماقتىڭ ەلدى-مەكەن اتاۋلارىنىڭ اتىن وزگەرتۋدى جەرگىلىكتى بيلىك وعان سايكەس ءبىلىمى جوق، اتاۋلاردىڭ شىنايى باعاسىن بىلمەي، ماتەريالدى ەمەس مادەنيەتتىڭ ەسكەرتكىشى ەكەندىگىن تۇسىنبەي وتىرعان جەرگىلىكتى ونوماستيكالىق كوميسسيا قۇزىرىنا تاپسىرعاندارىنا ءبىز بۇگىن قاتتى تاڭدانىپ وتىرمىز".
"قازاقستان رەسپۋبليكاسى بۇگىنگى تاڭدا ءوزىن وركەنيەتتى، مۋلتيمادەنيەتتى، تولەرانتتى، بولاشاققا بەت العان مەملەكەت رەتىندە كورسەتەدى. ءسىز ءوز سوزىڭىزدە قازاقستان ونى مەكەن ەتكەن بارشا ۇلىس، مادەنيەتتىڭ مۇراگەرى، سان عاسىرلىق تاريحى بار جاس مەملەكەت ەكەندىگىن ايتقان ەدىڭىز. ءبىز قازاقستاننىڭ جەكە جوبالارىن ىسكە اسىرۋىمەن، ءوز تۋريستىك يندۋسترياسىن دامىتۋمەن قاتار مادەني مۇرانى قورعاۋ بويىنشا حالىقارالىق باعدارلامالاردىڭ قاتىسۋشىسى، يۋنەسكو-نىڭ مۇشەسى، ەسكەرتكىشتەر مەن كورنەكى ورىنداردى ساقتاۋ جونىندەگى يكوموس-تىڭ تىزىمىنە ەنگەن كورنەكى جەرلەر مەن ەسكەرتكىشتەردى ساقتاۋ بويىنشا حالىقارالىق كەڭەستىڭ مۇشەسى ەكەندىگىن بىلەمىز. الايدا ءدال ءقازىر "ارتىق قىلامىن دەپ تىرتىق قىلدى" وقيعاسى ورىن الۋدا. سەبەبى بۇل كورنەكى جەرلەر مەن ەسكەرتكىشتەردى ساقتاۋ بويىنشا رەسپۋبليكا موينىنا العان جاۋاپكەرشىلىك-مىندەتتەرگە قايشى. ناتيجەسىندە قازاقستاننىڭ وزىندىك تاريحي كەسكىن-كەلبەتى جويىلۋدا، ۇلتارالىق ماسەلەلەر ۋشىعۋدا، ءقاۋىپتى سپەكۋلياسيا مەن پروۆوكاسيالارعا سەبەپ تۋۋدا، اعايىندى ورىس پەن قازاق حالقىنىڭ تاتۋلىعىنا سىزات تۇسۋدە".
"رەسپۋبليكا بيلىگى، عىلىمي جانە مادەني قوعام وسى ءبىر شەتىن ماسەلە-سۇراق توڭىرەگىندە ءبىزدىڭ ۋايىمىمىزدى بولىسە وتىرىپ، شەكارادا ورنالاسقان ايماقتىڭ تۇراقتىلىعى مەن تىنىشتىعىن ساقتاۋعا سەپ بولاتىن فورماعا ەمەس مازمۇنعا ساي دانا، وركەنيەتتى شەشىم قابىلدايدى دەگەن ۇمىتتەمىز".
حاتقا قول قويعاندار:
اتامان ا.ن. پورتنوۆ – سوبوليەۆكايا ستانيساسى. ورىنبور وبلىسى، پەرۆوماي رايونى؛
اتامان س.ن. تىششەنكو – تاشلى حۋتور. ورىنبور وبلىسى، تاشلينسكيي رايونى؛
اتامان ۆ.ۆ. سيزوۆ – بلاگودارنوۆسكايا ستانيساسى. ورىنبور وبلىسى، تاشلينسكيي رايونى؛
اتامان ۆ.ا. لەبەديەۆ – گەورگيۆسكيي حۋتورى. ورىنبور وبلىسى، سول-يلەسكيي قالالىق وكرۋگى؛
اتامان ن.ا. پودكوۆىروۆ – كولتۋبانوۆسكيي ەلشىلىك حۋتورى (ۋ(يا)كۆ. ورىنبور وبلىسى، بۋزۋلۋكسكيي قالالىق وكرۋگى؛
اتامان ۆ.ۆ. نىچ – سانكت-پەتەربۋرگ ەلشىلىك حۋتورى (ۋ(يا)كۆ. سانكت-پەتەربۋرگ ق.
اتامان ا.ۆ. سۋحيح – بوگورودسكيي ەلشىلىك حۋتورى (ۋ(يا)كۆ. ماسكەۋ وبلىسى.
اتامان گ.ك. چەرىكايەۆ – سامار ەلشىلىك حۋتورى (ۋ(يا)كۆ. سامار وبلىسى.
اتامان د.ا. دەنيسوۆ – پەنزەنسكيي ەلشىلىك حۋتورى (ۋ(يا)كۆ. پەنزا قالاسى.
اتامان ۆ.پ. كولۋزانوۆ – كاشپيرسكيي ەلشىلىك حۋتورى (ۋ(يا)كۆ. سىزران قالاسى.
اتامان ن.ا. ماكاروۆ.
اۋدارعان: جازيرا بايدالى
پىكىر قالدىرۋ