قىرعىز رەسپۋبليكاسىندا جىل سايىن شوشقا ەتىنە دەگەن سۇرانىس تومەندەپ بارادى.

2013 جىلى اتالمىش جانۋاردىڭ ەتىن قولدانۋ مولشەرى ورتا ەسەپپەن ادام باسىنا 100 گراممنان كەلەتىن. بىرنەشە جىل بويى وسىنداي ساندىق كورسەتكىش ساقتالىپ ءجۇردى. ستاتيستيكا بويىنشا، بىشكەك پەن چۋيسك وبلىستارىنان باسقا ەلدەگى بارلىق اۋداندار شوشقا ەتىنەن باس تارتقان. سونىمەن قاتار، سوڭعى ون جىلدىقتا جانۋار باسى بويىنشا، 31%-عا قىسقارعان، ياعني 79،6 مىڭنان 50 مىڭعا دەيىن تومەندەگەن. شوشقانى ەڭ از باعاتىن اۋدان – وش اۋدانى، ول جاقتا بار-جوعى 16 مىڭ باس بولسا، ەڭ كوپ باعاتىن چۋيسك اۋدانىندا 45 مىڭ باس بار ەكەن.

جالپى، ءبىزدىڭ وڭتۇستىكتەگى كورشىلەرىمىز – قىرعىز مەملەكەتى ءبىزدىڭ ۇكىمەت باسشىلارىنىڭ قولىنان كەلمەگەن ءبىراز ماسەلەنىڭ وڭ شەشىمىن تاپتى. مىسالى، ەڭ الدىمەن ورىس ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن جويىپ، «قىرعىزستان» دەگەندەگى «ستان» ءسوزىن الىپ تاستاپ، قىرعىز رەسپۋبليكاسى دەپ اتالدى.

ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆ 2014 جىلى 6 اقپاندا اتىراۋ قالاسىنا بارعان ساپارىندا رسەپۋبليكانىڭ رەسمي اتاۋى «قازاق ەلى» دەپ وزگەرتىلۋى ءتيىس دەپ باستاما كوتەرگەن بولاتىن. جالپى جۇرتشىلىق بۇل يدەيانى قوس قولداپ قولداعانىمەن، اتالعان ماسەلە ايتىلعان جەرىندە قالدى.

تاعى ءبىر ماسەلە – ءتىل مارتەبەسى. مەملەكەتتىك ءتىلىمىز – قازاق ءتىلى بولعانىمەن، ورىس ءتىلىنىڭ بودانىنان ءالى كۇنگە دەيىن شىعا الار ەمەس. كورشىلەس قانداس باۋىرلارىمىز بۇل ماسەلەدە دە بىزدەن باسىپ وزدى.

2012 جىلى قىرعىزدىڭ جوعارعى كەڭەس دەپۋتاتى ۋرمات امانبايەۆا: «ەل كونستيتۋسياسىندا جازىلعان «ورىس تiلi – رەسمي تiل» دەگەن جولداردى الىپ تاستاپ، مەملەكەتتiك تiلگە باسىمدىق بەرۋ كەرەك»، – دەپ مالىمدەمە جاسادى. «بiزدە قىرعىز تiلiندە ينتەللەكتۋالى وتە جوعارى، ساۋاتتى جاستار وتە كوپ. وكiنiشكە قاراي، ولارعا كوبiنە ورىس تiلiن بiلمەۋi كەدەرگi، كەسiرiن تيگiزۋدە. مەملەكەتتiك دەڭگەيدەگi جيىنداردا وسىنداي ازاماتتارىمىز ءسوز سويلەپ، پiكiر بiلدiرە المايدى. سەبەبi، رەسمي جيىننىڭ بارلىعى ورىس تiلiندە وتەدi. ەگەر وسىنداي كەدەرگiلەر بولماسا، ەلiمiز مامان تاپشىلىعىنا ۇرىنباس ەدi»، – دەدى ۋرمات امانبايەۆا. ۋرمات حانىمنىڭ ۇسىنىسى ارىپتەستەرى تاراپىنان ۇلكەن قولداۋ تاۋىپ، مەملەكەتتىك دەڭگەيدە تالقىلانىپ، ءوز دەگەنىنە جەتتى.

تمد مەملەكەتتەرىنىڭ باسىم كوپشىلىگى وىرس ءتىلىنىڭ ەلدەگى ەكىنشى مەملەكەتتىك  ءتىل دارەجەسىنەن ايىرىپ، ورتا ازيا كولەمىندە ورىس ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن بيىك ۇستايتىن  تەك ەكى مەملەكەت – قازاقستان مەن قىرعىزستان قالعان ەدى. سوڭعى 3-4 جىل كولەمىندە قانداس باۋىرلارىمىز قىرعىز ەلى دە تەك ورىس ءتىلى عانا ەمەس، جالپى ورىسقۇلدىقتى ناسيحاتتايتىن داستۇرلەردى ىعىستىرىپ، ءوز ءتىلىن ەركىنىدىككە جىبەرگەن ەدى. ەندىگى كەزەكتە تاۋەلسىز قازاقستانىمىزدا تىلىمىزگە دە تاۋەلسىز كۇن تۋادى دەپ ۇمىتتەنەمىز...
قامشىگەر: نازەركە لابيحان