«اسسالاۋماعالەيكۋم، حالقىمىزدىڭ ماڭدايىنا بىتكەن قوس جۇلدىزى!»

قولىما قالام الىپ،  الدىمدا جاتقان اق قاعازعا وسى ءبىر سويلەمدى جازعانىما تۇپ-تۋرا ەكى ساعات بولدى. وسىدان سوڭ حاتىمدى قالاي جالعاستىرارىمدى بىلمەي ءالى وتىرمىن. ويىما قايتا-قايتا كەشە كەشتەگى دوستاردىڭ باس قوسۋى تۇسە بەرەدى.

– سەنىڭ تابىنىپ جۇرگەن ەكى مۇحتار اتاڭنىڭ دا  پىكىر الاۋىزدىعى بار ەكەن عوي، –  دەدى مەنىڭ «ءداۋىر داستانى» مەن «ۇلىتسىزدانۋ ۇرانىن» جاتقا ايتاتىنىمدى جاقسى بىلەتىن دوسىم جاناربەك ماعان تيىسە سويلەپ.

– جوق، ولاي دەمە، تەك شىڭعىسحان جونىندەگى پىكىرلەرى ءبىر جەردەن شىقپايدى دەسەڭ دۇرىس بولادى،–دەيمىن مەن ونىڭ سوزىنە تۇزەتۋ جاساپ.

–  «جارماق» رومانىن وقىعان بولارسىڭ؟

–  يا، ەكى قايتارا وقىپ شىقتىم.

– كوكىرەگى وياۋ ادام سول كىتاپتان-اق بايقار، ۇلكەن اتالارىمىزدىڭ الاۋىزدىعى قانداي ەكەندىگىن،– دەيدى جاناربەك رەنجىگەن بەينەدە.

– جوق، ولاي ەمەس، ول ءبىر ادەبي شىعارما عانا، ەشتەڭەنى ءتۇسىندىرىپ بەرە المايدى،– دەيمىن مەن قارسىلىق ءبىلدىرىپ.

– وندا سەن عالامتوردان قازاق ەلىندەگى «مادەنيەت» تەلەارناسىنىڭ «كىتاپحانا» اتتى باعدارلاماسىن كورگەن شىعارسىڭ، بۇعان نە دەيسىڭ؟– دەيدى ولدا مويىنسال بولماي.

– باسقا تالقىلايتىن ماسەلە جوق پا؟ ەكى مۇحتار اعادا قازاقتى جان-تانىمەن سۇيەدى، ەكەۋى دە "ءار قازاقتى – جالعىزىم " دەپ بىلەدى، ەكەۋى دە ءار قازاق ءۇشىن ەت جۇرەگىن سۋىرىپ بەرۋگە دايىن!

 –  بولدى، دوستارىم داۋلاسپاڭدار! – دەدى قاشاندا ەشكىمنىڭ كوڭىلىن اۋىرتقىسى كەلمەيتىن باقىت.

– ولاي ەمەس،– دەپ ايدىن دا سوزگە ارلاستى. – ەكى مۇحتاردا ءقازىر دەربەس ادام ەمەس، ەكەۋى دە بۇكىل قازاقتىڭ مۇحتارى، ءتىپتى بۇكىل ادامزاتتىڭ مۇحتارى. ولار وسىنداي اسقاق تۇلعا. سوندىقتان، ءوز باسىم ەكى مۇحتار زامانىندا تۋعانىمدى ماقتانىش ەتەمىن.

– سەن ەكى مۇحتاردى قانشالىقتى قورعاشتاعانىڭمەن ءبىزدىڭ كوڭىلىمىزدە شەشىمىن تاپپاعان ءبىر كۇدىك قالدى، بۇنى كىم ءتۇسىندىرىپ بەرەدى؟– دەپ قادىر دا ماعان قارسى «شابۋىلعا» ءوتتى.

 ءبىر ءسات تىنىشتىق ورنادى. جاۋاپ كۇتكەن قارا كوزدەر ماعان قادالدى. نە ايتارىمدى بىلمەي ءابىرجىپ قالدىم. از ۇنسىزدىكتەن كەيىن:

– وندا مەن ەكى مۇحتارعا حات جازىپ، ولاردى ۇيىمە شاقىرايىن، اقسارباس سويىپ، استىلارىنا ات مىنگىزەيىن.  سول داستارقاندا ەكى مۇحتار سەندەردىڭ كوڭىلدەرىڭدەگى تۇيىنشەكتى شەشىپ بەرسىن،– دەدىم مەن باسقا ءسوز تابا الماي.

قاراڭعى ءتۇن. جارقىراعان ەلەكتر شىراعىندا، باعانا جازعان ءبىر سويلەم سوزىمە ءالى قاراپ وتىرمىن. كەنەت كىتاپ بولمەمنىڭ ەسىگى اشىلىپ ايەلىم كەلدى.

– نە جازىپ وتىرسىڭ؟ كەش بولىپ كەتتى، جاتساڭشى.

مەن ۇندەمەدىم. ول مەنىڭ الدىمداعى قاعازعا ءۇڭىلدى دە ءسوزىن جالعادى:

– وي، سەن راسىمەن ەكى مۇحتار اعاعا حات جازىپ، ۇيگە شاقىرعالى وتىرسىڭ با؟ بىرەۋى اتا جۇرتتا، بىرەۋى ەۋروپادا، ال سەن قىتايداسىڭ. ونىڭ ۇستىنە، ول كىسىلەر – ۇلى ادامدار، ال سەن – قاراپايىم قازاقسىڭ. مۇنىڭدى ەشكىم بىلمەسىن، كۇلكىگە قالاسىڭ.

حات جازباقشى بولعان قاعازىمدى جىرتىپ-جىرتىپ تاستادىم. ءبىراق، اڭگىمەسى جاراسقان ەكى مۇحتار اعانىڭ ءبىزدىڭ ۇيدە قوناق بولىپ وتىرعان بەينەلەرى  مەن ولاردى قۇمارتا تىڭداپ وتىرعان دوستارىمنىڭ ءماز بولعان بەينەسى كوكەيىمنەن كەتەر ەمەس.

شالقار قانياتبەك ۇلى 

قحر.