رەسەي مەن بەلارۋستىڭ ەڭ ءىرى وليگوپوليالارى كەدەندىك وداق اۋماعىنا قانتتى يمپورتتاۋعا تىيىم سالۋ تۋرالى ۇسىنىسىن كوتەرۋگە دايىندالۋدا. قولدا بار اقپاراتقا قاراعاندا، بۇل باستاما 25 قازاندا ەريەۆاندا وتەتىن كەدەندىك وداق ەلدەرىنىڭ ۇكىمەت باسشىلارىنىڭ وتىرىسىندا كوتەرىلەيىن دەپ وتىر. ازىرشە قازاقستاندىق وندىرۋشىلەر قانتتى يمپورتتاۋ كەزىندە ينۆەستيسيالىق ارتىقشىلىقتاردى قولدانىپ وتىر، وسىنىڭ ارقاسىندا ارى قاراي قايتا وڭدەۋ ءۇشىن قانتتى ەلگە باجسىز اكەلۋگە مۇمكىندىگى بار. ەگەر ۇسىنىلعان شارا قابىلداناتىن بولسا، كەدەندىك وداق اۋماعىندا ساتىپ الىنباعان قانتپەن وندىرىلەتىن ونىمدەردىڭ بارلىعىنا 30% باج سالىنباق دەپ حابارلايدى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى.

وتاندىق كونديتەرلىك سالانىڭ وكىلدەرى جانە الوكوگولسىز سۋسىندار وندىرۋشىلەرى جالپى العاندا كەدەندىك وداق اياسىندا نارىقتاردىڭ جاقىنداسۋىن قولدايدى. الايدا نارىقتىق شارالاردىڭ ورنىنا، نارىقتى اكىمشىلىك شارالارمەن رەتتەۋگە مۇلدەم قارسى. وسىنىڭ ارقاسىندا رەسەيلىك جانە بەلارۋستىك الپاۋىتتار كەدەندىك وداق مۇشەلەرىنىڭ بارلىعىنا ءوز باعا ساياساتىن جۇرگىزۋگە مۇمكىندىك الماق.

ءوز سالالارىنداعى وتاندىق وندىرۋشىلەردىڭ شامامەن 90%-ىنىڭ باسىن بىرىكتىرىپ وتىرعان قازاقستاننىڭ كونديتەرلەر قاۋىمداستىعى جانە ق ر الكوگولسىز سۋسىن وندىرۋشىلەر قاۋىمداستىعى وسى ماسەلەدە قازاقستاندىق وندىرۋشىلەردىڭ مۇددەسىن قورعاۋ جانە جوعارىدا اتالعان شەشىمدى كەيىنگە قالدىرۋ تۋرالى ءوتىنىشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەمەر-مينيسترىنە جولدادى. سالالداعى قاۋىمداستىقتار ءبىرىنشى كەزەكتە قانتتىڭ شىنايى نارىقتىق باعاسىن انىقتاۋمەن اينالىساتىن ينستيتۋتتى - شيكىزات بيرجاسىن  قۇرۋدى ۇسىنىپ وتىر. ونىڭ مىسالى رەتىندە قانت باعاسىن سۇرانىس پەن ۇسىنىسقا قاراپ قالىپتاستىرىپ وتىرعان لوندون بيرجاسىن الۋعا بولادى. سونداي-اق، سالا وكىلدەرى كەدەندىك وداق مۇشەلەرىنىڭ ىشكى نارىقتى ءتيىستى قانت كولەمىمەن قامتاماسىز ەتىپ، قانتتىڭ تۇراقتى تۇردە جەتكىزىلۋىنە كەپىلدىك بەرە الاتىندىعىنا كوز جەتكىزۋ ءۇشىن بىرنەشە جىل بويى مونيتورينگ جۇرگىزۋدى ۇسىنۋدا. بيىل رەسەيدە قانت قىزىلشاسىنىڭ رەكوردتىق كولەمى جينالدى، الايدا كليماتتىڭ تۇراقسىزدىعى اسەرىنەن الداعى جىلدارى قۋاڭشىلىق پەن ۇسىك ءتۇسۋى مۇمكىن بولعاندىقتان، بۇل ءونىم كولەمىنىڭ تومەندەپ، سايكەسىنشە باعالاردىڭ وسۋىنە اكەلىپ سوقپاق. اراعا بەلگىلى ءبىر ۋاقىت سالىپ، سوسىن وزگەرىستەردى ەنگىزۋ دە كەدەندىك وداق مۇشەلەرىنە قانت قىزىلشاسىن ءوسىرىپ، ءوز سالاسىن دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرمەك. بۇگىنگى كۇنى قازاقستان، قىرعىزستان جانە ارمەنيا وسى ماقساتتى كوزدەپ وتىر.

- ءبىزدىڭ سالامىزدا مۇنداي شارالاردى قابىلداۋ ناتيجەسىندە باعا كەلەسى ەكى سەنارييدىڭ بىرەۋىنە سايكەس ءوسىپ كەتۋى مۇمكىن. ەگەر ءبىز قانتتى كەدەندىك وداقتان يمپورتتامايتىن بولساق، وندا وعان 30%-دان 40%-عا دەيىنگى مولشەردە كەدەندىك باج سالىنادى. بۇل دايىن ءونىم باعاسىنىڭ سايكەسىنشە كولەمدە وسۋىنە اكەلىپ سوقپاق. ال ەگەر ءبىز تەك كەدەندىك وداقتان عانا قانتتى ساتىپ الاتىن بولساق، وندا ءبىز رەسەيلىك-بەلارۋستىك وليگوپوليانىڭ بەلگىلەيتىن باعاسىنا تاۋەلدى بولىپ قالامىز. ماسەلەن، ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ جازىندا رەسەيدە وندىرىلگەن قانتتىڭ باعاسى ءبىر اپتا ىشىندە 50 تەڭگەگە ءوستى، بۇل 30%-عا جوعارى. ءدال وسى كەزدە قانتتى تاسىمالداۋمەن دە قيىندىقتار تۋىندادى. وسى قيىن كەزەڭدە ءبىز قانتتىڭ قاجەتتى كولەمىن باسقا ەلدەردەن يمپورتتاپ، وسىلايشا باعانى تۇراقتى، ال ءوندىرىستىڭ تولىق جۇمىس جاساۋىن قامتاماسىز ەتە الدىق. 2017 جىلدىڭ جازى رەسەيلىك وندىرۋشىلەردىڭ قازاقستاندىق كاسىپورىنداردى قانتپەن تولىعىمەن قامتاماسىز ەتە المايتىندىعىن ايقىن كورسەتتى، ونىڭ ۇستىنە باستى شيكىزاتتىڭ باعاسىندا ايتارلىقتاي تاۋەكەلدەر بار ەكەندىگىن دە بايقاتتى، - دەپ اتاپ ءوتتى «قازاقستان كونديتەرلەر قاۋىمداستىعى» زتب پرەزيدەنتى ءاليحان تالعاتبەك.

قازاقستاننىڭ سالالىق قاۋىمداستىقتارىنىڭ پىكىرىنشە، ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق اياسىندا ورتاق نارىقتى قۇرۋ رەسەيلىك الپاۋىتتاردىڭ (ولار ءقازىردىڭ وزىندە ىشكى قاجەتتىلىكتى قامتاماسىز ەتىپ، ءوز ءونىمىن ەكسپورتتاۋ ءۇشىن جاڭا ارنالار ىزدەۋدە) جانە بەلارۋستىك كاسىپكەرلەردىڭ (ولار ءقازىر قانتقا دەگەن ىشكى قاجەتتىلىكتەن 1،5 ەسەگە كوپ ءونىمدى ءوندىرىپ، ارشىلماعان برازيليالىق قانتتى ايتارلىقتاي كولەمدە يمپورتتاۋدى جالعاستىرىپ كەلەدى) شەكتەن شىعىپ ءوسۋى ءۇشىن عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە، قانت وسىرۋگە كليماتتىق جانە ەكونوميكالىق قاۋقارى جەتەتىن وداق مۇشەلەرىنىڭ بارلىعىنىڭ، سونىڭ ىشىندە قازاقستاننىڭ قانت وندىرۋشىلەرىنىڭ ۇيلەسىمدى تۇردە دامۋىنا مۇمكىندىك بەرۋى ءتيىس.

رەسەيلىك جانە بەلارۋستىك تاراپتىڭ ۇسىنىسى تۇپتەپ كەلگەندە تەك شەكتەۋشى ماقساتتى كوزدەيدى. الەمدىك نارىقتاعى قانت جەتكىزۋشىلەرىن تاڭداۋعا مۇمكىندىك بەرمەيتىندىكتەن جانە دە قازاقستانداعى عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە، رەسەيدەگى ءونىم وندىرۋشىلەرىنىڭ مۇددەسىنە قايشى كەلەتىندىكتەن، بۇل ۇسىنىس مونوپولياعا قارسى زاڭناما اياسىندا قاراستىرىلۋى ءتيىس.

- كەدەندىك وداق اۋماعىنا قانتتى يمپورتتاۋعا تىيىم سالۋ تۋرالى باستامانى كوتەرىپ وتىرعاندار قازاقستان قانتتى كەدەندىك وداق اۋماعىنان تىسقارى ەلدەردەن يمپورتتاۋى ارقىلى رەسەيدىڭ ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىنە ءقاۋىپ ءتوندىرىپ وتىر دەگەن ءۋاجدى ايتادى. الايدا قازاقستاندىق يمپورتتىڭ ۇلەسى رەسەيدە وندىرىلەتىن قانت كولەمىمەن سالىستىرعاندا بار-جوعى ءبىر پايىزعا جەتەر-جەتپەس. سوندىقتان بۇل باعاعا جانە دە ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىنە ەشقاينداي ىقپال جاساي المايدى، - دەپ ءسوزىن تۇيىندەدى ق ر الكوگولسىز سۋسىندار مەن شىرىندار وندىرۋشىلەرى قاۋىمداستىعىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى ءاليا مامىتبايەۆا.   

باسپا ءسوز ماجىلىسىنە قاتىسۋشىلار اتاپ وتكەندەي، رەسەيلىك تاراپتىڭ لوببيلەپ وتىرعان شاراسى تۇپتەپ كەلگەندە قازاقستاننىڭ بارلىق سالالارى ءۇشىن ءتيىمسىز، ويتكەنى كەدەندىك وداق ىشىندە وندىرىلگەن ءونىم باعاسىنىڭ نارىقتىق ادىسپەن ەمەس، اكىمشىلىك شارالارمەن قالىپتاسۋى ءۇشىن پرەسەدەنت جاساۋى مۇمكىن.

سونىمەن قاتار، بارلىق ديەۆالۆاسيالاردان كەيىن قازاقستاندىق تۇتىنۋشىلار نارىقتاعى بەلسەندىلىگىن تومەندەتىپ، شىعىندارىن قىسقارتىپ وتىر. Nielsen حالىقارالىق كومپانياسىنىڭ زەرتتەۋىنە سايكەس ۇستىمىزدەگى جىلى كونديتەرلىك ونىمدەر كاتەگورياسىندا سەكتورلاردىڭ بارلىعىندا دەرلىك تۇتىنۋ كولەمى ءتۇسىپ كەتكەن. كوپتەگەن قازاقستاندىقتار ۇنەمدەۋدى قولعا الىپ وتىر، ال كونديتەرلىك ونىمدەر مەن كوپشىلىك ۇناتاتىن سۋسىنداردىڭ باعاسى وسەتىن بولسا، بۇنى كوپتەگەن وتباسىلاردىڭ قالتاسى كوتەرە الماسى انىق.