(يەرۋساليمدە اقش ەلشىلىگىن اشقان اق ءۇيدىڭ اعا كەڭەسشىسى يۆانكا ترامپ جانە اقش-تىڭ قارجى ءمينيسترى ستيۆەن منۋچين. بىردەي ۋاقىتتا گازاداعى جاعداي)
يزرايلدىڭ گازاعا شابۋىلى سالدارىنان تۇركيادا 3 كۇنگە جالاۋ ءتۇسىرىلدى، دەپ جازادى Qamshy.kz جەرگىلىكتى اقپارات كوزدەرىنە سۇيەنىپ.
گازا مەن يزرايل شەكاراسى ماڭىنا پالەستينالىقتار شاتىرلار تىگىپ، نەكبە (ۇلكەن زۇلمات) كۇنىنە قارسىلىق شەرۋىن وتكىزگەن. «ميلليوندار مارشى» اتالعان شەرۋدى يزرايل اسكەرلەرى قارۋلى شابۋىلمەن باسقان. وقيعا سالدارىنان بىرەۋى ءسابي جيىنى 59 پالەستينالىق قازا تاپسا، 2771 ادام جارالانعان. ولاردىڭ اراسىندا ونداعان جۋرناليست بار. اتالعان شەرۋدى اقش-تىڭ يزرايلدەگى ەلشىلىگىن تەل-اۆيۆتەن يەرۋساليمگە كوشىرۋى ورشىتە تۇسكەن. الەمنىڭ 46 ەلىندە جوسپارلانعان پروتەستكە يزرايل شابۋىلىن تۇركيا باستاعان بىرنەشە ەل تەررور دەپ باعا بەردى. ال، اقش ەلشىلىگىنىڭ ءال-قۇدىسقا كوشىرىلۋىن ۇلىبريتانيا، رەسەي، گەرمانيا، مىسىر، يران سياقتى الپاۋىت ەلدەر جانە ءبىرقاتار اراب ەلدەرى، حالىقارالىق ۇيىمدار ايىپتاپ، تۇراقسىزدىققا باستار قادام دەپ باعالادى.
ايتا كەتسەك، نەكبە كۇنى - يزرايل 1948 جىلى قۇرىلعان سوڭ پالەستينا جەرىنىڭ جەرگىلىكتى پالەستينالىق تۇرعىنداردان تازالانۋىنا نازار اۋدارعان ءبىر كۇن. سول كەزدە ءيزرايلدىڭ قۇرىلۋى جاريالانعان ەلدى-مەكەندەردە ءومىر سۇرگەن جەرگىلىكتى تۇرعىن سانىنىڭ 85 پايىزدان استامى اۋىلدارى مەن اۋداندارىنان كەتۋگە ماجبۇرلەنگەن. بوساتىلعان جەرلەر جەرمەن-جەكسەن ەتىلگەن. كۇشتەپ ايدالعاندار ورنىنا ەۆرەي تۇرعىندار ورنالاستىرىلدى. اكرا مەن حايفا سياقتى تاريحى ماڭىزى بار پالەستينا قالالارى بوساتىلىپ، ىزدەرى جويىلدى. شامامەن 700 مىڭنان استام ادام سۇرگىنگە كەتتى. جۇرتسىز قالدىرىلدى.
قۇرىلۋى جوسپارلانعان يزرايلدىڭ كەلەشەگى ءۇشىن ايماقتى پالەستينالىقتاردان تازالاۋ ساياساتى تاۋەلسىزدىك الدىندا باستالعان بولاتىن. 30 ناۋرىز بەن 30 مامىر كۇندەرى اراسىندا 200-گە جۋىق پالەستينالىقتىڭ اۋىلى باسقىنشىلىققا ۇشىراپ، جەرگىلىكتى تۇرعىندار كۇشتەپ كوشىرىلدى. ءيزرايلدىڭ تاۋەلسىزدىگى جاريالانباي تۇرعاندا، تۇرعىن سانىنىڭ جارتىسى جۇرتسىز قالدىرىلدى.
يزرايل باسقىنشىلىعىنا ۇشىراعان جەرلەردەن پالەستينالىقتاردى تازالاۋ ساياساتى تاۋەلسىزدىكتىڭ ارتىنان جالعاسا بەردى. يزرايل شەكارالارى ىشىندەگى جەرلەردەن پالەستينالىقتاردى الىستاتۋ 1950 جىلدارعا دەيىن جالعاستى. كەتكەندەردىڭ قايتا ورالۋىنا ءارى كۇش قولدانىپ، ءارى زاڭدى جولدارمەن كەدەرگى جاسالدى. 1956 جىلعا دەيىن ۇيىنە قايتىپ ورالعىسى كەلگەن 5 مىڭ پالەستينالىق يزرايل قاۋىپسىزدىك كۇشتەرى تاراپىنان جابىرلەۋدىڭ قۇربانى بولدى. شىعارىلعان جاڭا زاڭدارمەن جۇرتسىز قالدىرىلعان پالەستينالىقتارعا ازاماتتىق قۇقى بەرىلمەدى. مۇلىكتەرى مەن جەرلەرى قولدارىنان تارتىپ الىندى.
پالەستينالىقتار جىل سايىن ءارى ءيزرايلدىڭ رەسمي تاۋەلسىزدىك كۇنى، ءارى نەكبە كۇنى بولعان 15 مامىردا باس قوسادى. يزرايلدەگى شەرۋلەرگە ەۆرەي ادام قۇقىقتارى بەلسەندىلەرى دە قولداۋ بەرىپ كەلەدى.
ءبىراق «ايماقتاعى جالعىز دەموكراتيا» رەتىندە اتالعان يزرايل نەكبە كۇنىن «زاڭسىز» دەپ جاريالاعان زاڭ جوباسىن 2012 جىلى قابىلدادى. ءيزرايلدىڭ رەسمي مالىمدەمەسىنە قاراعاندا، بۇل ەسكە الۋ كۇنى ءيزرايلدىڭ «ەۆرەي مەملەكەتىن مويىنداماۋ» دەگەن ماعىناعا كەلەدى. سونداي-اق قۋانىش پەن باقىت كۇنى بولۋعا ءتيىستى ءبىر كۇننىڭ ازا تۇتۋ كۇنى دەپ اتالۋىنا قارسى شىعادى.
اشىق تۇردە ءسوز ەركىندىگىنە جاتپايتىن بۇل زاڭعا قارسى اتازاڭ سوتىنا جاسالعان شاعىمدار قابىلدانبادى. سوندىقتان يزرايل ۇكىمەتى بۇل شەرۋلەردىڭ الدىن الۋ ءۇشىن جىل سايىن قولدان كەلگەندى ايامايدى. ءقازىر بۇۇ-نا تىركەلگەن 5 ميلليوننان استام پالەستينالىق بوسقىن بار.
