Google ءسوز بوستاندىعى پرينسيپتەرىنەن باس تارتىپ، قىتايدىڭ كونتەنت سۇزگىلەۋ تالابىنا كونۋى مۇمكىن. وسى ارقىلى الەمدەگى ەڭ ۇلكەن ىزدەۋ جۇيەسى قىتايلىق نارىققا قايتا ورالۋى عاجاپ ەمەس. بۇل تۋرالى The Intercept حابارلاعان. بۇنداي اقپارات تاراتۋعا كومپانيانىڭ ءانونيمدى وكىلى بەرگەن قۇپيا قۇجاتتار نەگىز بولعان.
Google قىتايلىق نۇسقاسىن جەلىدەگى ءسوز بوستاندىعىن شەكتەۋگە باعىتتالعان ۇكىمەت ارەكەتتەرىنە كونبەي 2010 جىلى جاۋىپ تىنعان ەدى. دەگەنمەن، 2017 جىلدىڭ باسىنان باستاپ، كومپانيا Dragonfly دەيتىن ىزدەۋ جۇيەسىنىڭ ارنايى نۇسقاسىن جاساپ جاتقانعا ۇقسايدى. ول Android-قوسىمشاسى رەتىندە ىسكە اسىرىلادى جانە جۇڭگو بيلىگى تاراپىنان قالاۋسىز دەپ تانىلعان كەز-كەلگەن رەسۋرستاردى، ءتىپتى BBC-دەن Wikipedia-عا دەيىن سۇزگىلەۋ فۋنكسياسىن قامتيدى. سونداي-اق، ىزدەۋشىگە ۇسىنىستار جاساپ، ءتىپتى ۇسىنىستارىن اۆتوماتتى تۇردە اۋىستىرادى. راس، كومپانيا وسى باعدارلامامەن قىتايلىق نارىققا بارۋعا تىرىسۋ تۋرالى شەشىم قابىلداعان جوق. ونداي اقپارات تاراتپادى. ازىرلەۋشىلەر ەلدەگى جەتەكشى Baidu ىزدەۋ جۇيەسىنە قاراعاندا پايدالانۋشىلارعا جاقسى قىزمەت كورسەتە الاتىنىنا سەنىمدى بولماۋى مۇمكىن.
قىتايدا ينتەرنەتكە اۋىر سەنزۋرا قويىلعان. بلوكتار شەتەلدىك ۆەب-سايتتار مەن الەۋمەتتىك جەلىلەر كوپتەگەن جەرگىلىكتى اقپاراتتار سۇزىلگەن (مىسالى، تيانانمەن الاڭىندا نەمەسە تايۆان تاۋەلسىزدىگى وقيعالار تۋرالى اقپارات تابىلمايدى). جاقىندا مەملەكەتتىك بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا iMessage-تە ءارتۇرلى ايىپتاۋشىلىق مازمۇندى باقىلاماعانى ءۇشىن Appleء-دى سىناۋ ناۋقانى باستالدى.
باق-تا سەنزۋرالانعان ىزدەۋ جۇيەسىن دامىتۋ تۋرالى حابارلاعان Google كومپانياسىنىڭ قىزمەتكەرى ءوز ارەكەتىن قىتايلىق ازاماتتاردىڭ بوستاندىقتارىن شەكتەيتىن ءىرى كومپانيالار مەن ۇكىمەتتى Googleء-دىڭ قولداۋىنا قارسى تۇرۋ دەپ تۇسىندىرگەن. باسىلىمنىڭ اڭگىمەلەسۋشىسى جانە ونىڭ ارىپتەستەرى جالپى اقپاراتتى باقىلاۋعا الۋدىڭ قىتايلىق ۇلگىسى ونى باسقا ەلدەردىڭ ۇكىمەتتەرىنە قىزمەت ەتۋدى قالايتىن ۇكىمەتتەر ءۇشىن وتە تارتىمدى قارۋ بولۋى مۇمكىن دەپ قورقادى.
Amnesty International زەرتتەۋشىسى پاتريك پۋننىڭ سوزىنشە، قىتايداعى سەنزۋرالانعان Google ىزدەۋ جۇيەسىن ىسكە قوسۋ باسقا كومپانيالار ءۇشىن «تۇرشىگەرلىك ۇلگى» بولادى. «الەمدەگى ەڭ ۇلكەن ىزدەۋ جۇيەسىنىڭ قىتايدا سەنزۋراعا ۇشىراۋى - بۇل جۇڭگو ۇكىمەتىنىڭ جەڭىسى. جانە ەشكىم سەنزۋراعا قارسى تۇرا المايدى دەگەننىڭ بەلگىسى»، - دەيدى The Intercept. Google ازىرشە بۇل تۋرالى اشىق مالىمدەمە جاساماعان.
Reutersء-تىڭ جازۋىنشا دا Google بۇل جونىندە تۇسىنىكتەمە بەرۋدەن باس تارتقان جانە CAC بەيسەنبى كۇنى Reutersء-تىڭ تۇسىنىكتەمە سۇراۋىنا دەرەۋ جاۋاپ بەرمەگەن. ەسەسىنە، بۇنداي قاۋەسەتتەن كەيىن قىتايدىڭ Baidu ىزدەۋ جۇيەسىنىڭ اكسياسى 7،7 پايىزعا ارزاندعان.
ەسكە سالساق، جۇڭگو اقش-تىڭ ينجينيرينگتىك فيرمالارى Facebook Inc، Apple Inc جانە Qualcomm Inc كومپانيالارى اراسىندا ىسكەرلىك قارىم-قاتىناستاردى باقىلاۋدى كۇشەيتە وتىرىپ، پەكين مەن ۆاشينگتون اراسىنداعى ساۋدا شيەلەنىستەرى ارتا تۇسكەن.
