قاپ-قارا كيiءنىپ، بەت-جۇزىن دە قارامەن بوياپ، ءۇستi-باسىنا ءتۇرلى تەمىر-تەرسەكتەردى جىلتىراتىپ ءىلىپ، دەنەسىنە سۋرەت سالدىرىپ، پيرسينگكە تولتىرىپ العان نەمەسە باسقا دا «ەرەكشە» تۇستارى بار، وزگەلەرگە ۇقسامايتىن جاستاردى كورسەڭىز، شوشىماڭىز؟ ولاردى ءبىر توپ بەيفورمالدى بiرلەستiك وكiلدەرi دەپ قابىلداڭىز. ولار وزدەرىن «گوتتار»  دەپ اتايدى.

شىنىمەن دە، بۇل قىزىقتى قۇبىلىس بولعانمەن، ونىڭ استارىندا ۇلكەن ماسەلە بار. جۇرتتىڭ نازارىن ەرىكسىز اۋدارۋعا ءماجبۇر ەتەتىن «ەرەكشە ادامدار» بەلگiلi بiر سۋبمادەنيەت وكiلدەرiن قۇرايدى. سۋبمادەنيەت – جاستاردىڭ ءوزiندiك قوعام قۇرىپ، بەلگiلi بiر توپ iشiندەگi بەيفورمالدى، ياعني، قوعامنان بولەك بiرلەستiكتىڭ مادەنيەتi. بەيفورمالدىق بiرلەستiكتەر وزدەرiنە ءتان شارالار ۇيىمداستىرىپ وتىرادى.

گوتتار – اعىلشىن تىلىنەن اۋدارعاندا ۆارۆارلار، ياعني تاعىلار دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى ەكەن. جاسوسپىرىمدەر اراسىندا كەڭ تارال­عان بۇل اعىمدى ۇستانۋشىلار ومىردەن ءتۇڭىل­گەن، سارىۋايىمعا سالىنعان، ءومىردىڭ كولەڭكەلى جاعىنا بەيىم تۇراتىن جاندار بولىپ كەلەدى. ولاردىڭ ۇستانىمى كوبىنە ولىممەن بايلانىستى. وسىعان وراي، گوتتار بەلگىلى كۇندەردە قورىمنىڭ باسىندا كەز­دەسىپ، سوندا وزدەرىنىڭ ءتۇرلى شارالارىن ءوت­كىزەدى. ساتاناشىلاردىڭ ءبىر بۋىنى ءتۇ­ءرىن­دەگى گوتتار سەزىمدەرىن تەجەمەي، ويلا­رىنا نە كەلسە، سونى ىستەۋگە بەيىم تۇرادى. قارا كيىم كيىپ، شاشتارىن تىكىرەيگەن ۇلگىدە نەمەسە تاقىرلاتىپ الدىرىپ، كوزدەرىن، بەتتەرىن قارا بوياۋمەن بوياپ الاتىن ولار­دىڭ سىرتقى كەسكىن-كەلبەتىنىڭ ءوزى سۇرقاي، ادامنىڭ كوڭىلىن قۇلازىتاتىنداي بولىپ كەلەدى. گوتتاردىڭ ورتاشا جاسى، نەگىزىنەن، 15-19 جاس ارالىعىندا. «ەركىن ماحابباتتى» ۇستا­ناتىن ولاردىڭ اراسىندا گوموسەكسۋاليستەر مەن بيسەكسۋاليستەر دە كوپ كەزدەسەدى. ءتانىن ساۋداعا سالاتىن جەزوكشە گوت قىزدار مەن كوگىلدىر جاسوسپىرىمدەر دە از ەمەس. ماسكەۋدە، باسقا دا ءىرى قالالاردا گوتتاردىڭ كيىم ۇلگىلەرىن ساتاتىن ارنايى دۇكەندەر دە بار ەكەن. ولاردىڭ تىڭدايتىن مۋزىكالارى اقىل-ەستەن ايىراتىن داڭعازا اندەر نەمەسە قورقىنىش تۋعىزاتىن ۇرەيلى سازدار بولىپ كەلەدى.

سىرتتاي قاراعاندا بۇل اعىمنىڭ وكىل­دەرى جينالىپ الىپ، مۋزىكا تىڭدايتىن ەش­كىم­گە زالالسىز جاندار سياقتى كورىنگەنى­مەن، ءىس جۇزىندە ولاي ەمەس. گوتتاردىڭ جە­­كە­­لە­گەن توپتارى قورىمداردا ءتۇرلى تاعىلىق ارەكەتتەر جاسايتىندىعى جايلى مالىمەت­تەر بار. ولار ولىلەردىڭ تىنىش­تىعىن الىپ، قابىرلەردى قيراتىپ، قورىم باسىندا ويلارىنا كەلگەندى ىستەپ جاتادى.

گوتتار اراسىندا ءجيى كەزدەسەتىن تاعى ءبىر كەلەڭسىزدىك – وزدەرىنە قول سالۋعا بەيىم تۇ­را­تىندىعى. بۇل قوزعالىستىڭ باستى ماق­ساتى دا جاستاردى دەپرەسسيا كۇيگە ءتۇسىرىپ، سارىۋايىمعا سالدىراتىن جانە ولىممەن بايلانىستى تۇسىنىكتى ساناعا سىڭىرەتىندىگىن ەسكەرسەك، وزدەرىنە قول سالاتىنداردىڭ كوپ كەزدەسۋىنىڭ سەبەبىن ءتۇسىنۋ قيىن ەمەس. 2006 جىلى رەسەيدىڭ بلاگوۆەششەنسك قالاسىندا 14 جانە 16 جاستاعى ەكى قىز بالا 12-قابات­تان سەكىرىپ، مەرت بولعان. ولاردىڭ ولەر ال­دىنداعى جازىپ قالدىرعان قاعازىندا «بۇل ءوزىن-وزى ءولتىرۋ دەكادانستىڭ دارا جاۋىنگەرىنە باعىشتالادى» دەپ جازىلىپ­تى. ال وتكەن جىلى سول رەسەيدىڭ ماسكەۋ تۇبىندەگى بالاشيحا قالاسىندا تۇراتىن 11-14 جاس ارالىعىنداعى گوتتار اعىمىن ۇستانا­تىن ءۇش قىز بالا بيىك ءۇيدىڭ تەرەزەسىنەن ءبىر مەزگىلدە سەكىرىپ، مەرت بولدى. بيىلعى جىل­دىڭ باسىندا كومي استاناسىندا 16 جاستاعى قىز قورىمداعى كرەستكە اسىلىپ ولگەن...

وسىلايشا، وزدەرىنە قول سالعان گوت اعى­مىنىڭ ورىمدەي جاس وكىلدەرىنىڭ قاتارى جىل وتكەن سايىن وسە تۇسۋدە. گوتتاردىڭ سويقانى وزدەرىنە قول سالۋمەن عانا شەك­تەلمەيدى، ولار جازىقسىز جانداردى قاتى­گەزدىكپەن ولتىرۋگە دە بەيىم ەكەندىگىن ءبىرقا­تار وقيعالار ايعاقتايدى. وتكەن جىلى جازدا ياروسلاۆل قالاسىندا بولعان قاندى وقيعالار جايلى رەسەيلىك باق-تار جارىسا جازدى. بەس ادامنان تۇراتىن گوتتاردىڭ توبى بىرنەشە ادامدى ءولتىرىپ، دەنەلەرىن بولشەكتەپ دالاعا تاستاعان.

گوتتاردىڭ قورىمعا جاقىن ءجۇرىپ، ءتۇرلى شارالارىن سوندا وتكىزۋگە قۇشتارلىعى ولاردىڭ اراسىندا جىنىستىق قۇشتارلىققا بايلانىستى پسيحيكالىق اۋرۋلاردىڭ ءجيى كەزدەسۋىنە جاعداي تۋعىزاتىن كورىنەدى. مەديسينا عىلىمىنىڭ كانديداتى، رەسەي­لىك سەكسوپوتولوگ عالىم ا.ۆورونين گوت­تار­دىڭ اراسىندا مايىتتەرمەن جاقىنداسۋعا ىنتىق پسيحيكالىق اۋرۋدىڭ كوپ ەكەندىگىن ايتادى.

«جامان اۋرۋ جۇققىش كەلەدى» دەگەندەي-اق، جاسوسپىرىمدەر اراسىنداعى سۋبكۋل­تۋ­رالىق قوزعالىس سانالاتىن گوتتار اعىمى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە، پاۆلودار قالاسىندا ءۇش جىل قاتارىنان مادەنيەت سارايىندا بەيفورمالدى جاستار فەستيۆالىنىڭ وتكىزىلىپ تۇرعان. اتالمىش مادەني شاراعا رەسپۋبليكامىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن بەيفورمالدى جاستار جينالىپ وتىرعان.

كوكشەتاۋ قالا­سىندا دا بوي كورسەتىپ وتىر. ولار ەسكى قورىم­دا ءتۇن مەز­گىلىندە جينالاتىن وتىرعان. تىرناقتارىن ۇشكىرلەپ، ساۋ­­ساق­تارى كورىنىپ تۇراتىن تەمىرمەن قۇر­سالعان قارا قولعاپ كيگەن ءجاسوسپىرىم بوز­با­لالاردى، باستان-اياق قارا كيىم كيگەن قىز­داردى وقتا-تەكتە اۆتوبۋستا، كوشەدە كەزدەستىرىپ جاتامىز.

ءار نارسەگە ەلىكتەۋگە بەيىم كەلەتىن جاسوسپىرىمدەردىڭ وسىنداي جامان، قاتەرلى اعىمداردىڭ ىقپالىنا ءتۇسىپ كەتۋىنە جول بەرمەۋ ءۇشىن ۇيدە اتا-انالار، مەكتەپتە مۇعالىمدەر بولىپ، تاربيە، سونىمەن بىرگە ءدىني تالىم-تاربيە جۇمىستارىن جان-جاقتى جۇرگىزۋ اسا قاجەت.

تاعى ءبىر اۋىرىۋ ەمو. ونىڭ ءوزiنشە تاعدىرلارى بار. ولار تەك قارا مەن القىزىل ءتۇستi عانا مويىندايدى. ەمو نەمەسە ەمو-كيدتەر — بۇل شاش ۇلگىسى وزگەشە جاسوسپىرىمدەر. ياعني، ءبىر كوزىن جاۋىپ الاتىن قيسىق كەكىلى بارلار. كوپتەگەن جاستار اتالمىش توپتىڭ سىرتقى كەلبەتىنە بولا، ەمو اتانۋى مۇمكىن. ناتيجەسىندە، شىنايى ەمولار – «ترۋ» (اعىلشىنشا true — اقيقات) جانە ەرمەك ەتكەندەردى «پوزەر» (اعىلشىنشا. poseur —ەلىكتەگىش) دەپ ەكىگە بولىنەدى. ەمو – بۇل ەموسيا ءسوزىنىڭ باستاپقى ءۇش ارپىنەن الىنعان. پسيحولوگ مامانداردىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، ءبىزدىڭ قوعامىمىزدا بەيفورمالدى، ياعني «نەفورمالى» دەپ اتالاتىن جاستاردىڭ پايدا بولۋىن بىرنەشە سەبەپتەرمەن بايلانىستىرۋعا بولادى. بىرىنشىدەن، بۇل قۇبىلىستىڭ پايدا بولۋىن رۋحاني تاربيەنىڭ جوقتىعىنان دەۋگە بولادى. اتا-انا قامقورى مەن نازارى ازدىعىنان جەتكىنشەكتەر وزدەرىنە ۇقساس قىزىعۋشىلىقتارى بار ورتانى تابۋعا تىرىسادى. سولاي ءبىر-بىرىن تاۋىپ، بەيفورمالدى توپ قۇرىپ الادى. ولار كىشكەنتاي مەملەكەت ىسپەتتەس. دەمەك، ەشكىمگە ۇقسامايتىن دۇنيەتانىم، بەلگىلەر، ەرەكشە كەلبەت... سۋبمادەنيەت قوعامداعى اۋىر ىندەت، اتا-انا قامقورلىعىمەن اتا-اناسىز بالالاردىڭ ەڭ وڭاي دۋشار بولاتىن دەرتى، سونىمەن بىرگە وتباسى تاربيەسىن تىڭدامايتىن، قاراۋسىز، تاربيەسىز، تەز وكپەلەگىش جاسوسپىرىمدەر بۇلاردى وزدەرى ىزدەيدى. ەكىنشى ءبىر جاعىنان ولاردىڭ سىرتقى كەلبەتى جاستاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋدىرۋدا. بۇل قاتاردا قازاق جاستارى دا بەتتەرi مەن قۇلاقتارىنا، تiلدەرi مەن مۇرىندارىنا، قاستارىنا ءتۇرلi پيرسينگ-سىرعالارىن iلiپ الىپ، روك پەن گوت اتانۋدا. اتاۋلى اعىم ولاردىڭ بولاشاق جولىنا كەدەرگi بولۋى ابدەن مۇمكiن. ال جاڭبىردان كەيىنگى ساڭىراۋقۇلاقتاي قاپتاعان ەمو، روك سۋبمادەنيەتتەرi ازىرگە ۇرەيلەنەتىن جاعداي تۋعىزباعانىمەن، ۋاقىت وتە كەلە جاستاردى قانداي قاۋىپكە تاپ قىلارى بەيمالىم.

 نۇرحالىق ابدۋراقىن