"دوكتور ۆەب – ورتالىق ازيا" ج ش س تەحنيكالىق قولداۋ قىزمەتىنىڭ باسشىسى ۆيتاليي بۋگايەۆ جەلىدە ءوزىڭدى قالاي قورعاۋدىڭ 5 ءتاسىلىن ۇسىندى

العاشقى ءتاسىل – بىرنەشە اككاۋنتقا ءارتۇرلى قۇپيا ءسوز قويۋ

ماماننىڭ ايتۋىنشا، ينتەرنەت الاياقتاردان ساقتانۋدىڭ ەڭ قاراپايىم جولى – سەنىمدى پارول. قۇپيا ءسوز ءارتۇرلى ارىپتەن، سيفرلار مەن ارنايى سيمۆولدان قۇرالۋى ءتيىس.

"پارول سەگىز سيمۆولدان كەم بولماعانى ابزال. جانە ول سوزدىكتە بار بەلگىلى ءبىر ءسوز بولماۋى كەرەك، ارىپتەر كەزدەيسوق تاڭدالعانى جاقسى. ءقازىر كوپتەگەن رەسۋرس ءپارولدى ەنگىزگەن كەزدە، قۇپيا ءسوز "ءالسىز، ورتاشا" دەپ كورسەتىپ تۇرادى. ونىڭ ۇستىنە، سەرۆيستەردە ەكى فاكتورلى اۆتوريزاسيا قولدانىلادى. پارولدەن بولەك، تەلەفونىڭىزعا پين-كود جازىلعان حابارلاما كەلەدى. بانكتەردەگى سياقتى. بۇل دا قاۋىپسىزدىك ءۇشىن جاسالعان"، –دەدى.

ۆ.بۋگايەۆ بىرنەشە اككاۋنتقا ءبىر ءپارولدى قولدانۋ الاياقتاردىڭ جۇمىسىن جەڭىلدەتەتىنىن ەسكەرتتى. سونداي-اق ەگەر ءبىر الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشانىڭ قۇپيا ءسوزى جاريا بولسا، وندا اۆتوماتتى تۇردە باسقا اككاۋنتتارعا دا ءقاۋىپ تونەدى.

ول قۇپيا سوزدەردى ارا-تۇرا وزگەرتۋگە كەڭەس بەردى. 

ماماننىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى تاڭدا ەڭ تانىمال قۇپيا سوزدەر: 123456، 123456789، qwerty، password، 12345، qwerty123، 1q2w3e، 12345678، 111111 جانە 1234567890. ەگەردە ينتەرنەت الاياقتاردىڭ ارباۋىنا ءتۇسىپ قالعىڭىز كەلمەسە، اتالمىش قۇپيا سوزدەردى قولدانباڭىز.

ەكىنشى ءتاسىل – اككاۋنتتى بۇزباي-اق جەكە مالىمەتتەردى ۇرلاۋ

ۆ.بۋگايەۆ اككاۋنتتىڭ بۇزىلعانىن قايدان بىلۋگە بولاتىنىن ءتۇسىندىردى.

ەڭ الدىمەن، ءسىز جەلىدە وتىرماساڭىز دا، "ستاتۋسىڭىز" ونلاين بولىپ تۇرادى. ءسىزدىڭ اتىڭىزدان دوستارىڭىزعا نەشە ءتۇرلى حات، سپام جولدانادى.

الاياقتار باسقا ەلدە وتىرىپتا ءسىزدىڭ جەكە پاراقشاڭىزدى بۇزىپ كىرەدى. سول سەبەپتى ، ەگەر اككاۋنتتتا قازاقستاننان ەمەس، ۋكراينادان كىرىپ وتىرعانىڭىز كورسەتىلسە، وندا تەز ارادا قۇپيا ءسوزدى وزگەرتۋ قاجەت.

ودان وزگە اككاۋنتتى بۇزباي-اق، جەكە مالىمەتتەردى ۇرلاۋدىڭ جولى بار. ول – تەحنولوگيا الەۋمەتتىك ينجينيرينگ دەپ اتالادى.

"ماسەلەن، سىزگە بىرەۋ حابارلاسىپ، ءوزىن بانك قىزمەتكەرى دەپ تانىستىرۋى مۇمكىن. ەسەپشوتىڭىز بۇعاتتالدى، ءقازىر تەكسەرىس جۇرگىزىپ جاتىرمىز دەپ اڭگىمەگە تارتادى. سودان كەيىن جسن-دى راستاۋدى وتىنەدى، باسقا دا مالىمەتتەردى سۇراپ بىلەدى. وسىلايشا، قۇپيا اقپاراتقا قول جەتكىزەدى. الدانىپ قالعانىڭىزدى سەزبەي دە قالاسىز"، – دەيدى ۆيتاليي بۋگايەۆ.

ال ەگەر ينتەرنەت رەسۋرس بولسا، وندا فيشينگتىك (جالعان) پاراقشانىڭ كومەگىمەن ۇرلاۋى مۇمكىن. مۇنداي سايتتاردان ساقتانۋ ءۇشىن كومپيۋتەرگە كەشەندى انتيۆيرۋس ورناتقان ءجون.

ودان بولەك، كەيبىر سايتتارعا كىرگەن كەزدە، سىزدەن تىركەلۋدى، ياعني پوشتانىڭ لوگينى مەن ءپارولىن ەنگىزۋدى سۇرايدى. بۇل جاعدايدا، لوگين رەتىندە تەلەفون ءنومىرىڭىزدى نەمەسە ەلەكتروندى پوشتانىڭ ادرەسىن جازاسىز. ال قۇپيا ءسوزدى جاڭادان ويلاپ تابۋىڭىز كەرەك. ءوزىڭىز قولدانىپ جۇرگەن ەلەكتروندى پوشتانىڭ ءپارولىن جازۋعا مۇلدە بولمايدى. ەگەر ءدال سول پوشتانىڭ ءپارولىن تالاپ ەتسە، وندا بۇل الاياقتاردىڭ ءىسى دەگەن ءسوز.

ءۇشىنشى ءتاسىل – تەگىن Wi-Fi 

بارشامىز قوعامدىق ورىنداردا تەگىن Wi-Fi-عا قوسىلاتىنىمىز جاسىرىن ەمەس. ال ءدال وسى تەگىن ينتەرنەتتىڭ كومپيۋتەردە نەمەسە ۇيالى تەلەفوندا ساقتالعان جەكە مالىمەتتەردىڭ ۇرلانۋىنا سەبەپشى بولاتىنىن بىرەۋ بىلسە، بىرەۋ بىلمەيدى. سەبەبى، مۇنداي جەلى جالپىعا قولجەتىمدى ءارى قورعالۋ دەڭگەيى ءالسىز.

"تەگىن Wi-Fi-عا قوسىلعان كەزدە، وپەراسيالىق جۇيە سىزدەن بۇل جالپىعا قولجەتىمدى جەلى مە، الدە جەكە مە دەپ سۇرايدى. بارىنە قولجەتىمدى ەكەنىن كورسەتۋ كەرەك. وسىدان كەيىن وپەراسيالىق جۇيە باسقاشا جۇمىس ىستەي باستايدى"، - دەپ ءتۇسىندىردى مامان.

ءتورتىنشى ءتاسىل – اككاۋنتقا باسقا بىرەۋدىڭ كومپيۋتەرىنەن كىرۋ

جەكە پاراقشاعا باسقا بىرەۋدىڭ كومپيۋتەرىنەن كىرۋ، ءسىز ويلاعانداي، ءقاۋىپسىز ەمەس. كەي كەزدە براۋزەر قۇپيا ءسوزدى ساقتاپ قالادى. وسىعان ءمان بەرۋ كەرەك. كومپيۋتەردەگى شارۋاڭىزدى جۇمىسىڭىزدى اياقتاعاننان كەيىن، براۋزەرگە كىرىپ، اككاۋنتتىڭ ءپارولى ساقتالىپ-ساقتالماعانىن تەكسەرىڭىز. ال ەگەر ساقتالىپ قالسا، ءوشىرىپ تاستاڭىز.

ونداي ساتتە كومپيۋتەردە وزدىگىنەن جاڭارىپ وتىراتىن انتيۆيرۋستىڭ بولعانى جاقسى.

بەسىنشى ءتاسىل – اككاۋنت بۇزىلعان جاعداي

ەگەر جەكە پاراقشاڭىز بۇزىلسا، قۇپيا ءسوزدى دەرەۋ اۋىستىرۋ كەرەك. الايدا، كەي كەزدە الاياقتار سىزدەن بۇرىن قيمىلداپ، قۇپيا ءسوزىڭىزدى وزگەرتىپ جىبەرۋى مۇمكىن. وسىدان كەيىن ءسىز اككاۋنتىڭىزعا كىرە المايسىز. مۇنداي جاعدايدا سەرۆيستىڭ اكىمشىلەرىنە حابارلاسىپ، شاعىمداناڭىز. ولار سىزگە سىلتەمە جىبەرەدى. سول سىلتەمە ارقىلى ءوتىپ، جاڭا قۇپيا ءسوز ويلاپ تاباسىز. يا بولماسا ەسكى پاراقشانىڭ ورنىنا جاڭا اككاۋنت اشۋعا بولادى. ءبىراق، ەسكى اككاۋنتتى الاياقتار پايدالانىپ، ارام پيعىلىن ىسكە اسىرۋى مۇمكىن.