ءمامس بويىنشا ءجيى قويىلاتىن 10 سۇراق

/image/2020/01/29/crop-149_61_392x522_be30d0b9bb1eae5a73c559aec72.jpg

2020 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان ەلدە مىندەتتى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ ەنگىزىلدى. جۇيە ەنگەنىنە ايعا جۋىق ۋاقىت وتسە دە، ەل اراسىندا جاڭاشىلدىقتى تۇسىنبەي جاتقاندار كوپ. ءمامس ەنگىزىلگەن كۇننەن باستاپ بۇگىنگە دەيىن 1406 بايلانىس ورتالىعىنا ازاماتتاردان 14 141 ءوتىنىم تۇسكەن. بايلانىس ورتالىعى بۇگىندە 24/7/365 تارتىبىندە جۇمىس ىستەۋدە. وسى ورايدا لەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنىڭ باسشىسى ايباتىر جۇماعۇلوۆ ءمامس بويىنشا ءجيى قويىلاتىن 10 سۇراققا جاۋاپ بەردى.

1. مەن ساقتاندىرىلعانىمدى قالاي جانە قايدان بىلە الامىن؟

– مۇنداي اقپاراتتى ەلەكتروندىق ۇكىمەت پورتالىنان (https://egov.kz/)، ق ر دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ (http://dsm.gov.kz/) جانە قوردىڭ سايتىنان (https://fms.kz/)، Telegram-بوت (https://t.me/SaqtandyryBot) جانە WhatsApp-تاعى چات-بوت (+7 700 103 1406) ارقىلى الۋعا بولادى.

وسى مۇمكىندىكتى پايدالانا وتىرىپ، اعىمداعى جىلدىڭ 1 ساۋىرىنە دەيىن بارلىق ازاماتتار ءمامس جۇيەسىندە ساقتاندىرىلعان بولىپ، مەديسينالىق قىزمەتتەردى تولىق كولەمدە الا الاتىندىعىن ەسكە سالعىم كەلەدى. ازاماتتاردىڭ قاجەتتى مەديسينالىق قىزمەتتەردى الۋىنا ەشقانداي كەدەرگى بولماۋى كەرەك. ءبىراق وسى جەڭىلدىك كەزەڭىندە ولار ساقتاندىرىلىپ، ءمامس جۇيەسىنىڭ قاتىسۋشىسى بولۋى كەرەك.

2020 جىلدىڭ 1 ساۋىرىنەن باستاپ ساقتاندىرىلماعان پاسيەنتتەرگە مەديسينالىق كومەك كورسەتىلە بەرەدى، ءبىراق تەگىن مەديسينالىق كومەكتىڭ كەپىلدەندىرىلگەن كولەمى اياسىندا عانا، قالعان قىزمەتتەر – اقىلى تۇردە بولادى. سوندىقتان، 31 ناۋرىزعا دەيىن ساقتاندىرىلعان مارتەبەسىن الۋ ماڭىزدى.

2. مەنىڭ جەكە كاسىبىم بار. ءمامس بويىنشا جارنانى قالاي جانە قاشان تولەۋىم كەرەك؟

– ەگەر ءسىز جەكە كاسىپكەر بولساڭىز، ءمامس جارناسىن كەلەسى ايدىڭ 25-نەن كەشىكتىرمەي تولەۋىڭىز قاجەت. ەگەر ءسىز پاتەنتپەن جۇمىس ىستەسەڭىز، تولەم پاتەنت قۇنىن تولەۋ كەزىندە جاسالۋى كەرەك.

جەكە كاسىپكەرلەر ءۇشىن جارنا مولشەرى 1،4 ەڭ تومەنگى جالاقىنىڭ 5%-ىن قۇرايدى. 2020 جىلى ول 2975 تەڭگەگە تەڭ.

ايتپاقشى، ەگەر سىزدە شتاتتا قىزمەتكەرلەر بولسا، وندا جۇمىس بەرۋشى رەتىندە ءسىز ولارعا جالاقى قورىنان 2% مولشەرىندە اۋدارىم جاساۋىڭىز كەرەك، سونداي-اق، ءار قىزمەتكەردىڭ جالاقىسىنىڭ 1%-ىن  جارنا رەتىندە شەگەرىڭىز.  

3. مەن ۇيدە وتىرىپ جۇمىس ىستەيمىن، رەسمي تۇردە ەمەس. مەن ءمامس جۇيەسىنە جارنا تولەۋىم كەرەك پە جانە نەگە؟ ولاي بولسا، قالاي، قاشان جانە قانشا؟

– بۇل جاعدايدا ءسىز جەكە كاسىپكەر رەتىندە تىركەۋسىز كاسىپكەرلىك قىزمەتتى جۇزەگە اسىراتىن جەكە تۇلعالار ساناتىنا جاتاسىز، سونىمەن قاتار، ءسىزدىڭ جالدانۋشى قىزمەتكەرلەرىڭىز بولمايدى. ءسىز ءمامس جۇيەسىنە جارنا تولەمەۋىڭىزگە بولادى. ءبىراق بۇل جاعدايدا ءسىز ساقتاندىرىلمايسىز، دەمەك، ءسىز تەك تەگىن مەديسينالىق كومەكتىڭ كەپىلدەندىرىلگەن كولەمى اياسىندا عانا كومەك الا الاسىز (جەدەل، شۇعىل جاردەم). ءمامس پاكەتىنە كىرەتىن قىزمەتتەردى (مامانداردىڭ قابىلداۋى، زەرتتەۋ قىزمەتتەرى، دياگنوستيكا، وپەراسيالار) الۋ ءۇشىن، ءوزىڭىزدى ساقتاندىرىپ، اي سايىن ءبىرتۇتاس جيىنتىق تولەم (بجت) تولەۋىڭىز كەرەك. سونىمەن بىرگە بجت سالىق اگەنتتەرى قاتارىنا جاتپايدى.

بۇل تاعى قانداي مۇمكىندىكتەر بەرەدى؟

ءمامس جارنالارىنان باسقا، بجت مىندەتتى زەينەتاقى جارنالارىن دا قامتيدى. ياعني، بجت تولەي وتىرىپ، ءسىز ءوزىڭىزدىڭ بازالىق زەينەتاقى تولەمىڭىزدى قامتاماسىز ەتەسىز (جۇمىس تاجىربيەسىنە بايلانىستى). ءسىز قانشالىقتى ۇزاق تولەگەن بولساڭىز، بولاشاقتا سوعۇرلىم كوپ زەينەتاقى الاسىز، ويتكەنى ەڭبەك ءوتىلى ەسكەرىلەدى.

سونداي-اق ءسىز الەۋمەتتىك جارنا تولەگەندىكتەن (ولار دا بجت قۇرامىنا كىرەدى)، ءسىز ەگەر ەڭبەككە قابىلەتتىلىگىڭىزدى جوعالتساڭىز، اسىراۋشىڭىزدان ايرىلساڭىز، جۇكتىلىك پەن بوسانۋ كەزىندە، بالا اسىراپ الۋ نەمەسە بالا كۇتىمى كەزىندە الەۋمەتتىك جاردەماقى الۋعا قۇقىعىڭىز بار.

 4. بجت دەگەن نە جانە ول قالاي ەسەپتەلەدى؟

– بجت، جوعارىدا ايتقانىمداي، بۇل – ءبىرتۇتاس جيىنتىق تولەم. ول ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش (اەك) مولشەرىمەن ەسەپتەلەدى. قالا تۇرعىندارى ءۇشىن بۇل – 1 اەك (2020 جىلى 2651 تەڭگە)، اۋىل تۇرعىندارى ءۇشىن – 0،5 اەك (2020 جىلى 1326 تەڭگە).

سونىمەن قاتار بجت قۇرامىنا:

  • جەكە تابىس سالىعى؛
  • زەينەتاقى جارناسى؛
  • ءمامس سالىمدارى
  • الەۋمەتتىك اۋدارىمدار كىرەدى.

سونىمەن قاتار، بجت-داعى ءمامس جارنالارىنىڭ ۇلەسى قالا تۇرعىندارى ءۇشىن بار-جوعى 1060 تەڭگەنى، اۋىل تۇرعىندارى ءۇشىن 530 تەڭگەنى قۇرايدى.

5. ەگەر مەن جۇمىس بەرۋشىم ءمامس بويىنشا جارنا ەنگىزەتىن جۇمىسكەر ساناتىنا كىرمەسەم، وندا مەن ءوزىم ءۇشىن جارنانى قالاي تولەيمىن؟

– بۇل جاعدايدا ءسىز ءمامس جۇيەسىنە  تاۋەلسىز تولەۋشى رەتىندە سانالاسىز (جەكە كاسىپكەرلەر، ءوزىن-وزى جۇمىسپەن قامتىعاندار، رەسمي تىركەلمەگەن جۇمىسسىزدار سياقتى). ءسىز ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەردىڭ كاسسالارى، قازپوشتا، حالىق بانك تەرمينالدارى، “Kاسسا 24” وزىنە-وزى قىزمەت كورسەتۋ تەرمينالدارى جانە Kaspi.kz موبيلدىك قوسىمشاسى ارقىلى ءمامس ءۇشىن تولەم تولەي وتىرىپ، ءوزىڭىزدى ساقتاندىرا الاسىز. جارنالاردىڭ مولشەرى ءسىزدىڭ مارتەبەڭىزگە بايلانىستى بولادى. جوعارىدا مەن ءارتۇرلى ساناتتاعى تولەۋشىلەرگە ارنالعان ۇلگىلەر تۋرالى ايتتىم.

6. مەن جەكە كلينيكادا تەكسەرۋدەن وتكىم كەلەدى، ءبىراق مەنىڭ ەمحانام ول جەرگە جولداما بەرۋدەن باس تارتتى. نە ىستەۋىم كەرەك؟

– مۇنداي جاعداي بولماۋى كەرەك. ۋچاسكەلىك دارىگەر ءسىزدى ءوز تاڭداۋىڭىز بويىنشا قورمەن كەلىسىم-شارت جاساعان كەز كەلگەن مەديسينالىق ۇيىمعا جىبەرۋى ءتيىس. جەتكىزۋشىلەردىڭ ءتىزىمىن قوردىڭ سايتىنان تابۋعا بولادى (https://fms.kz/ru/content/postavshchiki-fonda). سونىمەن بىرگە جولدامانى مەديسينالىق مازمۇنداما بولعان جاعدايدا عانا الۋعا بولاتىندىعىن ەسكەرتەمىن.

سىزدەردىڭ نازارلارىڭىزدى قوردىڭ نەگىزگى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى – پاسيەنتتەردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ ەكەندىگىنە اۋدارعىم كەلەدى. سوندىقتان، ءبىز كورسەتىلەتىن قىزمەتتەردىڭ ساپاسىن ۇنەمى قاداعالاپ وتىرامىز جانە تۋىنداعان ماسەلەلەردى تەز شەشۋگە تىرىسامىز.

7. مرت الۋىم كەرەك، ءبىراق ماعان جولداما بەرمەيدى. نەلىكتەن؟

– كت نەمەسە مرت قىزمەتىن الۋ ءۇشىن سىزگە ۋچاسكەلىك دارىگەردىڭ جولداماسى قاجەت. ول تەك ءتيىستى دارىگەرلىك نۇسقاۋلار بولعان كەزدە بەرىلەدى، ويتكەنى، بۇل پروسەدۋرادا ەلەكتروماگنيتتىك ساۋلەلەنۋ ءقاۋپى بار. ونى قاجەتسىز جاساي بەرگەن دۇرىس بولمايدى. ياعني، مۇنداي تەكسەرۋلەرگە مەديسينالىق نۇسقاۋلار بولماعان جاعدايدا عانا سىزگە جولداما بەرىلمەۋى مۇمكىن.

8. ماعان ءمامس بويىنشا ءتىس دارىگەرىندە تەگىن ەمدەلۋگە بولا ما؟

– ءمامس جۇيەسى اياسىندا اقىسىز ستوماتولوگيالىق قىزمەتتەردى 18 جاسقا دەيىنگى بالالار، جۇكتى ايەلدەر، ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستىڭ قاتىسۋشىلارى، مۇگەدەكتەر، زەينەتكەرلەر، كوپبالالى انالار («التىن القا»، «كۇمىس القا»  القالارىمەن ماراپاتتالعاندار)، اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك الۋشىلار، الەۋمەتتىك ماڭىزى بار اۋرۋلارى بار نەمەسە باسقالارعا ءقاۋىپ توندىرەتىن اۋرۋلارى بار پاسيەنتتەر الا الادى.

ەگەر ەمدەۋ جوسپارلانعان بولسا (شۇعىل ەمەس)، جۇكتى ايەلدەر مەن 18 جاسقا دەيىنگى بالالار ءۇشىن ءمامس بويىنشا تەگىن ستوماتولوگيالىق ەم تاعايىندالادى.

قالعان پاسيەنتتەردىڭ بارلىق ساناتتارى ستوماتولوگيالىق قىزمەتتى اقىلى الادى.

تاعى ايتارىم، ەگەر ءسىزدىڭ مەديسينالىق ۇيىمىڭىزدا ءتىس دارىگەرى بولماسا (ەگەر دارىگەر نۇسقاۋى كورسەتىلگەن جاعدايلار مەن ساناتتارعا سايكەس بولسا)، cىزگە قور جەتكىزۋشىلەرىنىڭ تىزىمىندە كورسەتىلگەن مەديسينالىق ۇيىمعا جولداما بەرۋى ءتيىس.

9. وقۋ ءۇشىن 086-y (083-y) انىقتاماسىن ۇسىنۋ قاجەت. وسىنى ءمامس بويىنشا اقىسىز جاساۋعا بولا ما؟

– 086 جانە 083 انىقتامالارى ءمامس پاكەتىنە كىرمەيدى. بۇل مەملەكەتتىك قىزمەتتى مەديسينالىق ۇيىمدار اقىلى تۇردە ۇسىنادى.

بۇل انىقتامالار وقۋعا تۇسەتىن نەمەسە جۇمىسقا كىرەتىن پاسيەنتتىڭ كاسىبي جارامدىلىعى تۋرالى دارىگەردىڭ تۇجىرىمىن الۋ ماقساتىمەن مەرزىمدى مەديسينالىق تەكسەرۋدەن ءوتۋ ءۇشىن بەرىلەتىنىن تۇسىندىرگىم كەلەدى. بۇل پروفيلاكتيكالىق ساناتقا جاتپايدى. ءبىراق پاسيەنت جىلىنا ءبىر رەت اقىسىز نەگىزدە پروفيلاكتيكالىق تەكسەرۋدەن وتۋگە قۇقىلى.

10. پاسيەنت قايتىس بولعان جاعدايدا ونىڭ جيناقتالعان اقشاسى تۋىستارىنا بەرىلە مە؟

– جوق، جارنالاردى اۋدارۋ قاراستىرىلماعان، ويتكەنى الەۋمەتتىك مەديسينالىق ساقتاندىرۋ جيناقتاۋشى جۇيە ەمەس. مەديسينالىق كومەك جارنالاردىڭ مولشەرى مەن سوماسىنا قاراماستان كورسەتىلەدى. ياعني، حالىقتىڭ بارلىق ساناتتارىنىڭ مەديسينالىق قىزمەتتەرگە قولجەتىمدىلىگى بىردەي. بۇل جۇيەنىڭ تەڭ قولجەتىمدىلىك جانە ىنتىماقتاستىق ءپرينسيپى وسىندا جاتىر. سوندىقتان، ءبىز ءار ءتۇرلى كىرىسى بار ادامدارعا بىردەي، بەيتاراپ قىزمەت كورسەتەتىن وسىنداي مودەلدى تاڭدادىق.

قاتىستى تەگتەر :

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار