قوعام بەلسەندىسى دۋلات ءاعادىلدىڭ قازاسى قوعامدا ۇلكەن تولقىنىس تۋدىردى. قارالى قازا قايعىسىن ولەڭ جولدارى ارقىلى جەتكىزىپ جاتقاندار دا از ەمەس. سولاردىڭ ءبىرقاتارى تومەندە ۇسىنىلعان.
ءولدى ازامات!
ءولدى قازاق!
ءولدى ارىس!
ءور نامىسپەن الماستىردى شەردى ارىس.
مانگۇرتتىكتى اجالىمەن كومدى ارىس،
جەندەتتەردى ولىمىمەن جەڭدى ارىس.
تامدى الاشتىڭ جانارىنان قاندى جاس،
كەك بوپ، ءورت بوپ ۇلت جانىنان تامدى جاس.
تۇرا المايدى ەندى بيلىك باسىندا
وزگە ۇلتتان كىرگەن وڭكەي قاڭعىباس.
ارىس ءولدى ار، نامىستى وياتىپ،
كەك، قايراتتى قانىمەن بوياتىپ.
اناۋ ءتوردىڭ توبەسىنەن تۇيرەيدى
ءار قازاقتىڭ كەۋدەسىنەن جاي اتىپ.
ەر قازاسى − جاڭا ءومىردىڭ اق تاڭى،
ەركىن ەلدىڭ باسقا “نۇردى” جاققانى.
ەل قۇلپىرار ەزگىسىنەن قۇتىلىپ،
قۇلدىرايدى قۇردىمىنان تاقتاعى.
سوپى سماتايەۆ
ارىسىم-اي، ارىسىم!
شەرلىمىن مەن، شەرىم ەشبىر تارقاماس،
ارىسىم-اي، زارلاپ جاتىر التى الاش.
بار قازاقتىڭ جىرتىپ ەدى نامىسىن،
مۇنداي جۇكتى اپلاتون دا تارتا الماس...
ارىسىم-اي، اراشا ىزدەپ ارىڭمەن،
شارق ۇردىڭ عوي شارتاراپقا زارىڭمەن.
وقشاۋ ەدىڭ ار جولىندا مۇقالماس،
وقشاۋ ەدىڭ بويىڭداعى دارىنمەن.
ارىسىم-اي، جىعىلعانداي بايتەرەك،
بولماعاندا سەندەي باتىر قايتەر ەك.
ارامىزدا جۇرسەڭ ءالى باۋىرىم،
وعلان دەپ وردا بۇزعان ايتار ەك.
قايعى-مۇڭعا ەندى شەرلى باتام دا،
ايرىلعاندا سەنەن ەندى جاتام با.
ويلاندىرىپ كەتتىڭ قارا حالقىڭدى،
دابىسىڭ عوي كەتتى الىس جاھانعا.
...بيشىگەشكە ارىستانداي اتىلدىڭ،
ءبىر ءوزىڭ سەن مىڭ ەرىمە تاتىدىڭ.
بارشا جۇرتىڭ ماڭگى ۇمىتپاس، باقۇل بول،
ءبىر عاسىردا ءبىر تۋاتىن باتىرىم!
باقىتجان توباياق-تەگى
ءاق-ادىل
نۇر-سۇلتاندا
بۇگىن بولعان ءبىر ءولىم.
شايلىقتىردى وتانىمنىڭ جۇرەگىن.
سەن قالاساڭ يىعىمدا، مىنە باس!
مۇڭلىق وتان،
ساعان عانا قۇل ەدىم.
ءول-اقادىل.
ايتقانى دا اق، ءادىل.
ارپالىستىڭ اتاۋى ما جاڭا بۇل؟!
ەلەمەدىك جان ايعايدى كەشە ءبىز.
سەنى كەشە تانىمادىق "جامان ۇل"!
سەن-اق ايتتىڭ سول شىندىقتى جاي عانا.
ءبارى كۋا - كورشى-كولەم، اينالا.
سول ءۇشىن-اق باس جارىلىپ، قول سىنىپ،
سول ءۇشىن-اق كىسى ولە مە قايمانا؟!
شىمبايىنا باتقان ساتتە شىنشىل سىن،
شىڭدى بالتا قيىپ تۇسكەن قىرشىنسىڭ.
توڭى قالىڭ توپىراعى ارقانىڭ.
توپىراعىنان مەن دە سالدىم ءبىر شىمشىم.
ەرلىك، رۋح، ءبارى بۇگىن ءوزىڭسىڭ!
شىداي-شىداي شىرت ۇزىلگەن ءتوزىمسىڭ.
اق تانىڭە اۋىر توپىراق باستىردىق،
سەن تىنىشتال!
حالقىڭ تاعى كوز ءىلسىن!
نۇر-سۇلتاندا.
بۇگىن بولعان ءبىر ءولىم
شايلىقتىردى وتانىمنىڭ جۇرەگىن!
الماس احمەتبەك ۇلى
قۇرباندىق
(دۋلات ءاعادىل باۋىرىما)
باتىر ءولدى،
انىعىندا ءولتىردى..،
جۇرتتىڭ جانىن ىزا، كەككە تولتىردى.
شاراسىزدان جۇدىرىق بوپ ءتۇيىلىپ،
جەڭ ىشىندە جاسىرۋلى قول تۇردى.
جىگىت ءولدى،
نامىسىندا ەلدىكتىڭ،
تۋىن بايلاپ تۇعىرىنا ەرلىكتىڭ.
ەركەكتەرشە دالەلدەدى دەڭگەيىن
بۇتىنداعى شالبار مەنەن بەلدىكتىڭ.
شىندىق ءولدى،
شاراناداي شىڭعىرىپ،
قالىڭ ەلدى مازالاۋدا مىڭ كۇدىك.
شىعىپ كەتتى جالعاندىققا شىداماي،
ساتقىندىقتىڭ تەرەزەسىن سىندىرىپ.
نامىس ءولدى،
ۇلتتىڭ ۇلى جولىندا،
وزەگى تار ءوز زاڭىنىڭ قولىندا.
سەن ەركىنسىڭ،
ەسەسىنە، بەيشارا –
"توتى قۇستار" تارانادى تورىندا.
مۇمكىن ەمەس تۇتانعان وت جانباۋى،
مۇمكىن ەمەس ۇيقىنىڭ دا قانباۋى.
قازاق ءۇشىن قۇرباندىق قىپ شالۋعا
بۇل عاسىردىڭ ساعان ءتۇستى تاڭداۋى.
اقيقاتىن ايتار بولسام شامالاپ،
بارىنە دە ۋاقىت قالدى شامالى-اق.
اڭىراعان ارتىڭداعى اسىقتاي
التى بالاڭ التى الاشقا امانات!
الىبەك شەگەباي
سەن ولەسىڭ ەل ءۇشىن بولىپ قۇربان،
سەلت ەتپەيدى ءبىرى دە كورىپ تۇرعان.
كۇنى بويى مەملەكەت وسەك سوقتى
ءتىرى ادامىن وتىز جىل ولىك قىلعان!
سەن ولەسىڭ...ولمەيدى وتىرىك تەك!
كەكىرىپ بوپ سويلەيدى كەكىلىك كوپ.
جىرق-جىرق ەتىپ جەلىدە جۇرتىم وتىر
وسىندايدا جىلايتىن وكىرىپ كەپ.
سەن ولەسىڭ قور بولىپ قورقاۋلارعا،
كور قازادى ارلانعا كورعاۋ قارعا!
قاننەن عانا قاپەرسىز قازاق وسى -
جان سالمايتىن الدىنا سور تاڭداۋدا.
داۋرەن بەرىكقاجى ۇلى
جىر جىلايدى...
(ەكى ولەڭ)
زاماندى قايتەم، ادامدى قايتەم ءبىرتۇرلى،
جۇلمالاپ جۇرگەن جەرىمدى، ءتىلىم، عۇرپىمدى؟!
تاۋەكەل ەتىپ تۇيىلگەن جۇدىرىعىڭداي
جۇمىلدىرا الماي كەتتىڭ-اۋ، دۋلات، جۇرتىڭدى...
وتىنى كۇل بوپ، وتانى جاتسا زار جىلاپ،
بىرەۋلەر ءۇشىن بيلىگى - باقىت، قارجى - ب ا ق.
قاھارىم قايدا، قانىمىز قاتىپ قالعان با؟
باتىرلىق قايدا، قالعان با ول دا قالجىراپ؟
رۋحى جاسىپ، ساعى دا سىنىپ، سىر قاڭعىپ،
وتىز جەتىنىڭ ەلەسى ەلدى ءجۇر مە اڭدىپ؟
ومالىپ ءبىر كۇن قالار ما ەكەنبىز، ويپىر-اي،
وتىرا بەرسەك وعىز ۇلداردى قۇربان قىپ...
ايگۇل ءجۇمادىل
دۋلات ءاعادىل ولىمىنە
ءبارىڭنىڭ دە شەندىلەرگە وكپەڭ كوپ،
داۋرىقپاڭدار!
ونى ەشكىم تەپكەن جوق،
توپقا سالىپ، تارپىمادى كوپ جەندەت.
عازىرەيىل تونگەن كەزدە كوكتەن كەپ...
...ول ءوزىنىڭ اجالىمەن كەتكەن جوق...
اقپان كۇنى تاۋىسقاندا جارىعىن،
ۇشەۋ كىرىپ، ەسىن الىپ ءبارىنىڭ،
العا سالىپ الاشىنىڭ نار ۇلىن،
الىپ كەتتى... ايتپاي ءسوزىڭ انىعىن،
تۇسپەدى ەڭسە، قۋشيمادى جاۋىرىن.
"بەلسەندىم-اي، شىلبىرىڭدى بوسقا ءۇزدىڭ،
جوعىن جوقتاپ نەعىلاسىڭ بەس قىزدىڭ؟
جۇرەتىندەي قۇرىق كورمەي، بوس تىزگىن،
تۇساۋىڭدى كىمگە سونشا كەسكىزدىڭ؟" -
دەدى مە، الدە دەمەدى مە ءۇش قۇزعىن؟..
كورىنبەسىن سوققى بەرگەن "سىي" بەتتەن،
جەندەتتەردى باسقا ادىسكە ۇيرەتكەن:
سورلى بولسىن قۇر سۇلدەرىن سۇيرەتكەن،
ىشتەن ۇرىپ، تەبۋ كەرەك بۇيرەكتەن...
وسى ءتاسىل تالاي ەردى "بيلەتكەن".
ول اشىنعان، جانى اۋىرعان ۇل ەدى،
اينالاسى قۇلدىق ۇرعان قۇل ەدى...
اباقتىعا بارعانى سول كۇن ەدى...
اياق استى "ۇستاپ قالدى" جۇرەگى.
ءبارىن اللا، ءبارىن اللا بىلەدى...
بۇل پەندەنىڭ تىرشىلىكتە ءىسى كوپ،
ديىرمەندى اينالدىرار كۇشى كوپ.
تاڭدانبايىق، وقيعا عوي "كىشىرەك":
ءبىزدىڭ ەلدىڭ باتىرلارى - "كىسىنەپ"،
ءوزىن-وزى اتادى عوي ءۇش رەت.
تالاي ەردى تىزەرلەتكەن دالا بۇل،
تالاي ەزدى قوقىرايتقان قالا بۇل.
اڭىراعان التى بالا، انا بۇل...
ارعى جاقتا سوعان قورعان بولا ءجۇر -
قاشان قوعام ورنار ەكەن اق، ءادىل...
باقۇل بولعىن، دۋلات باۋىر ءاعادىل...
ەسەي جەڭىس ۇلى
اقىرزامان تاياعاندا....
قازاقتىڭ جاۋى قازاق بولادى،
ازاتتىعىڭ ازاپ بولادى.
داۋاسىز دەرتىڭ بولادى،
فورماسىز مەنتىڭ بولادى،
اۋلادان اۋلاعانى -
شال مەنەن كەمپىر بولادى.
كولىڭ قۇرعاق بولادى،
ءونىم - قىمبات،
ءولىم - جۇمباق بولادى.
كوكتەگى "جۇلدىزدار" جەرگە ءتۇسىپ،
حالىققا ويىن ويناتادى،
جەردەگى ءۇي اسپانعا ۇشىپ،
ۇشاقتىڭ سورىن قايناتادى.
سيىرعا جەتپەيتىن پۇلىڭ بولادى،
ۇشكە بولىنگەن ءتىلىڭ،
جەتپىس ۇشكە بولىنگەن ءدىنىڭ بولادى.
قالالار "ادام" بولادى،
"دانالار" نادان بولادى.
اتقامىنەرلەر اللادان قورىقپاسا،
اقىرى جامان بولادى!
ەركەبۇلان قاينازار
پىكىر قالدىرۋ