لوندون سوتى قازاقستان پارلامەنتى سەناتىنىڭ ءتوراعاسى داريعا نازاربايەۆانى انگيليا استاناسىداعى قۇنى 100 ميلليون دوللاردان اساتىن، "قايدان كەلگەنى بەلگىسىز بايلىققا الىنعان" دەگەن كۇدىككە ىلىنگەن ءۇش جىلجىمايتىن مۇلىكتىڭ يەسى دەپ اتادى. بۇل تۋرالى بريتانيالىق باسىلىمدارعا سىلتەمە جاساپ ازاتتىق راديوسى حابارلادى.
ناۋرىزدىڭ 10-ى كۇنى لوندون جوعارعى سوتىندا وتكەن وتىرىستان كەيىن بريتان باسىلىمدارى ەل استاناسىنداعى وفشورلىق كومپانيالاردىڭ اتىنا تىركەلگەن ءۇش جىلجىمايتىن مۇلىكتىڭ يەسى رەتىندە قازاقستان پارلامەنتى سەناتىنىڭ سپيكەرى ءارى بۇرىنعى پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ۇلكەن قىزى داريعا نازاربايەۆا مەن ونىڭ ۇلكەن ۇلى ءنۇرالى الييەۆتى اتادى. كەشە ۆۆس مەدياكومپانياسى بريتان بيلىگىنىڭ كۇدىگىن تۋعىزعان لوندوننىڭ قىمبات اۋداندارىنىڭ بىرىندەگى ءزاۋلىم ۇيدە ءنۇرالى الييەۆ تۇرادى دەپ جازعان.
بريتان بيلىگى "قايدان الىنعانى بەلگىسىز بايلىق" رەتىندە بۇعاتتاۋ تۋرالى وردەر بەرگەن بۇل ۇيلەر تۋرالى اقپارات سوت بارىسىندا جاريا ەتىلدى. قازاقستان ەكس-پرەزيدەنتىنىڭ وتباسى مۇشەلەرى بيلىك شەشىمىمەن كەلىسپەي، قارسىلىق بىلدىرگەن ەدى. ۇلىبريتانيانىڭ قىلمىسپەن كۇرەس جونىندەگى اگەنتتىگى ەل اۋماعىنان "لاس" اقشاعا جىلجىمايتىن مۇلىك ساتىپ الۋعا قارسى كۇرەستە قولدانىلاتىن بۇل وردەردى وسىمەن ەكىنشى رەت پايدالانىپ وتىر. ەگەر يەسى قارجىنى زاڭدى جولمەن تاپقانىن دالەلدەي الماسا، وندا وسى وردەرگە سۇيەنىپ، كۇدىكتى مۇلىكتى تاركىلەيدى.
"نازاربايەۆتىڭ جيەنى ءنۇرالى الييەۆ پەن ونىڭ اناسى، نازاربايەۆتىڭ قىزى داريعا نازاربايەۆا سەيسەنبى كۇنى لوندون جوعارعى سوتىندا قۇنى 80 ميلليون فۋنت ستەرلينگ تۇراتىن لوندونداعى "قايدان الىنعانى بەلگىسىز بايلىق" رەتىندە بۇعاتتاۋعا وردەر بەرىلگەن ءۇش جىلجىمايتىن مۇلىكتىڭ تۇپكىلىكتى بەنەفيسيارى (مەنشىك يەسى – رەد.) رەتىندە اتالدى" دەپ جازدى بريتاندىق Financial Times گازەتى.
بىلتىر ناۋرىزدا قازاقستان پرەزيدەنتتىگىنەن كەتكەنىمەن، بيلىككە ءالى ىقپالىن جۇرگىزىپ وتىرعان نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ وتباسى مۇشەلەرى قاتىستى بۇل مالىمەتتەردى سوت پروسەسىنە نازار اۋدارعان بريتاندىق باسقا باسىلىمدار دا جاريالادى. نازاربايەۆ پرەزيدەنتتىكتەن كەتكەن كۇنى ونىڭ ۇلكەن قىزى داريعا نازاربايەۆا پارلامەنت سەناتىنىڭ سپيكەرى قىزمەتىنە وتىرىپ، مەملەكەتتىك بيلىك يەرارحياسىنداعى ەكىنشى تۇلعاعا اينالعان.
بريتان باسىلىمدارى (كەيبىرى لوندونداعى جىلجىمايتىن مۇلىكتەردىڭ سۋرەتتەرىن دە جاريالادى) ۇلىبريتانيانىڭ قىلمىسپەن كۇرەس جونىندەگى اگەنتتىگى بۇعاتتاعان نىساندار - قىمبات ۇيلەر مەن پاتەرلەر ەكەنىن جازادى. اتاپ ايتقاندا، دەنۆۋد-روۋدتاعى ءزاۋلىم ءۇي، چەلسي اۋدانىنداعى 31 ميلليون فۋنت ستەرلينگكە الىنعان قوس پاتەر جانە "ميللياردەرلەر كوشەسى" اتالىپ كەتكەن بيشوپ-اۆەنيۋدەگى 39 ميلليون فۋنتوۆ ستەرلينگكە ساتىپ الىنعان قىمبات ءۇي. بۇلاردىڭ بارلىعى دا وفشورلىق كومپانيالاردىڭ اتىنا تىركەلگەن، بۇل كومپانيالار "قايدان الىنعانى بەلگىسىز بايلىق" رەتىندە بۇعاتتاۋعا بەرىلگەن وردەرمەن كەلىسپەيتىندەرىن ايتادى. كومپانيا ادۆوكاتتارى بۇل مۇلىكتەردىڭ "قىلمىستىق جولمەن كەلگەن قارجىعا ساتىپ الىنعانىن" جوققا شىعارادى.
ءنۇرالى الييەۆ پەن ونىڭ ايەلى ايدا الييەۆانىڭ وكىلى لورنا سكيننەر بيشوپ-اۆەنيۋدەگى ۇيدە وتباسىمەن بىرگە تۇرعان الييەۆتى مۇلىكتىڭ يەسى دەپ اتادى دەپ جازادى Financial Times. ادۆوكات "جاقىندا ۇرى تۇسكەنىن" ايتىپ، بۇل نىسان تۋرالى اقپاراتتى جاريا ەتپەۋدى سۇراعان، ءبىراق سوت ونىڭ ءوتىنىشىن قاناعاتتاندىرمادى.
جىلجىمايتىن مۇلىكتەر تىركەلگەن وفشورلىق كومپانيالاردىڭ ادۆوكاتى بۇل ۇيلەرگە داريعا نازاربايەۆانىڭ بۇرىنعى كۇيەۋى ءارى ءنۇرالى الييەۆتىڭ اكەسى راحات الييەۆتىڭ قاتىسى جوعىن، ۇيلەر ونىڭ اقشاسىنا ساتىپ الىنباعانىن ايتقان. ۇلىبريتانيانىڭ قىلمىسپەن كۇرەس جونىندەگى اگەنتتىگىنىڭ تەرگەۋشىلەرى جىلجىمايتىن مۇلىك راحات الييەۆتىڭ "لاس اقشاسىنا" ساتىپ الىنعان دەپ سانايدى. 2007 جىلى قايىن اتاسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆپەن ارازداسىپ قالعان قازاقستاننىڭ اۆسترياداعى بۇرىنعى ەلشىسى راحات الييەۆكە قازاقستان سوتى "مەملەكەتتىك توڭكەرىس جاساماق بولعان"، "ادام ۇرلاعان"، "قىلمىستىق توپ قۇرعان" دەگەن ايىپتار بويىنشا سىرتتاي ۇزاق مەرزىمگە تۇرمە جازاسىن كەسكەن. 2015 جىلى ۆەنا تۇرمەسىندە ءبىر كىسىلىك كامەرادا قاماۋدا وتىرعان راحات الييەۆ ءولى تابىلعان.
لوندون سوتىندا كۇدىككە ىلىنگەن جىلجىمايتىن مۇلىك يەلەرىنىڭ مۇددەسىن قورعاۋشى ادۆوكات راحات الييەۆتىڭ داريعا نازاربايەۆامەن 2007 جىلى اجىراسقانىن، سول سەبەپتى 2008 جىلدان كەيىن ساتىپ الىنعان لوندونداعى جىلجىمايتىن مۇلىككە ونىڭ قاتىسى جوعىن ايتتى دەپ جازادى ۆۆس. ادۆوكات تەرگەۋشىلەردىڭ "جوقتان بار جاساپ وتىرعانىن" ايتىپ، ولاردىڭ "الەم تۋرالى پاتريارحالدى جوسىقسىز تۇسىنىگىن" سىنادى جانە "نازاربايەۆانىڭ ءوز بەتىنشە تابىس تابۋعا قابىلەتتى ايەل" ەكەنىن مالىمدەدى دەپ جازادى بريتان باسىلىمى. ادۆوكات ءوز كليەنتتەرى قىلمىسپەن كۇرەس جونىندەگى اگەنتتىگىنە جىلجىمايتىن مۇلىكتى ساتىپ الۋ جانە قارجىنى باسقارۋ تۋرالى قۇجاتتاردى ۇسىنعانىن، ءبىراق اگەنتتىكتىڭ ونى زەرتتەۋدەن باس تارتقانىن ايتقان.
نازاربايەۆانىڭ وكىلىنىڭ ايتۋىنشا، ونىڭ كليەنتى "ەشقانداي قۇقىق بۇزۋشىلىققا قاتىسى جوعىن جەتكىزەدى جانە سوتتىڭ بۇل ماسەلەنى تەزىرەك شەشكەنىن اسىعا كۇتەدى".
ازاتتىق سايتىندا ناۋرىزدىڭ 10-ى كۇنى ءنۇرالى الييەۆتىڭ جىلجىمايتىن مۇلكى تۋرالى ماقالا جاريالانعاننان كەيىن ونىڭ زاڭگەرى كاترينا ءداليدىڭ رەداكسياعا جولداعان حاتىندا "ءنۇرالى الييەۆتىڭ بۇل ءىس بويىنشا بارلىق ءتيىستى اقپاراتتى ۇسىنىپ، NCA-عا (قىلمىسپەن كۇرەس جونىندەگى ۇلتتىق اگەنتتىك – رەد.) كومەكتەسۋگە تىرىسقانىن"، ال ءقازىر "اگەنتتىكتىڭ ۇستانىمىمەن مۇلدە كەلىسپەيتىنىن جانە سوتتىڭ ماسەلەنى تەزىرەك شەشۋىن كۇتەتىنىن" حابارلاعان.
لوندونداعى سوت پروسەسى جالعاسىپ جاتىر.
ەگەر نازاربايەۆا، الييەۆ پەن ولاردىڭ وفشورلىق كومپانيالارى كۇدىككە ىلىنگەن داۋلى ۇيلەردىڭ زاڭدى جولمەن كەلگەن اقشاعا ساتىپ الىنعانىن سوتتا دالەلدەي السا، وندا "قايدان الىنعانى بەلگىسىز بايلىق" رەتىندە بۇعاتتاۋعا بەرىلگەن وردەردىڭ كۇشى جويىلادى دەپ جازادى ۆۆس. ال ەگەر ولار دالەلدەي الماسا، وندا بيلىك الگى ۇيلەردى تاركىلەپ، اۋكسيون ارقىلى ساتۋدى تالاپ ەتەتىن بولادى. بۇل ءىس بويىنشا قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىك قاراستىرىلماعان، "مۇلىك يەلەرىنە ەشقانداي ايىپ تاعىلمايدى، بۇل داۋ ولاردىڭ كىنالى يا كىناسىزدىگى جايلى ەمەس" دەپ جازادى بريتان باسىلىمى.
ۇلىبريتانيا بيلىگى بۇرىنعى سوۆەت وداعى قۇرامىندا بولعان ەلدەردەن شىققانداردىڭ كۇماندى اقشانى زاڭداستىرۋىنا قارسى كۇرەستى 2018 جىلى باستاعان. بريتان سوتى وسى كەزگە دەيىن قۇنى ونداعان ميلليون فۋنت ستەرلينگ تۇراتىن مۇلىكتى بۇعاتتاعان.
پىكىر قالدىرۋ