20-دان استام مەملەكەتتىڭ تانىمال تۇركىتانۋشىلارى ونلاين-وففلاين كونفەرەنسيادا باس قوستى

/image/2021/01/09/crop-6_120_701x1247_2fd326e1-0ca2-42bf-a965-c6f27f5136a1.jpg

بۇگىن حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسى نۇر-سۇلتان قالاسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحاناسىندا «تۇركى الەمى: تاريحي-مادەني مۇرا» اتتى حالىقارالىق كونفەرەنسيا وتكىزدى. بۇل تۋرالى حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى حابارلادى. 

ءبىرقاتار باۋىرلاس تۇركى مەملەكەتتەر تاۋەلسىزدىگىنە 30 جىل تولاتىن مەرەيلى مەجە اياسىنداعى ءىس-شارالاردىڭ باستاماسى رەتىندە ۇيىمداستىرىلعان القالى جيىنعا تۇركپا ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى التىنبەك مامايۋسۋپوۆ، تۇركى كەڭەسىنىڭ العاشقى باس حاتشىسى حاليل اقىنجى، حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى دارحان ءقىدىرالى، ازەربايجاننىڭ العاشقى پرەمەر-مينيسترى گاسان گاسانوۆ، قىرعىزستاننىڭ ەكس-مەملەكەتتىك حاتشىسى وسماناكۋن يبرايموۆ، تۇركى كەڭەسى باس حاتشىسىنىڭ ورىنباسارى ومەر كودجامان، ازەربايجان رەسپۋبليكاسىنىڭ قازاقستانداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى راشاد ماممادوۆ، تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى ۋفۋك ەكيدجي، ماجارستاننىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى ميحاي گالوشفاي، وزبەكستان رەسپۋبليكاسى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى ازامات زيە، ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى عىلىم كوميتەتىنىڭ ءتوراعاسى جاننا قۇرمانعالييەۆا، تۇركى كەڭەسى اقساقالدار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى، بەلگىلى عالىم ءادىل احمەتوۆ، فرانكفۋرت ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى، رەسەي عىلىم اكادەمياسىنىڭ ءسىبىر بولىمشەسىنىڭ فيلولوگيا ينستيتۋتىنىڭ باس عىلىمي قىزمەتكەرى يرينا نيەۆسكايا، تاتارستان رەسپۋبليكاسى ا.ح.حاليكوۆ اتىنداعى ارحەولوگيا ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى ايرات سيتديكوۆ، ەلىمىزدەگى ديپلوماتيالىق ميسسيالاردىڭ جەتەكشىلەرى، باۋىرلاس تۇركى ەلدەرى ۇلتتىق عىلىم اكادەميالارىنىڭ باسشىلارى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى سەناتى مەن جانە ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتتارى، بەلگىلى قوعام جانە مەملەكەت قايراتكەرلەرى، ازەربايجان، قازاقستان، قىرعىزستان، وزبەكستان، تۇركيا، رەسەي، اقش، يتاليا، موڭعوليا، گەرمانيا، تاعى باسقا 20-دان استام مەملەكەتتەن تانىمال تۇركىتانۋشى عالىمدار مەن ساراپشىلار قاتىستى.

ونلاين-وففلاين رەجيمدە وتكەن باسقوسۋ بارىسىندا تۇركى اكادەمياسى ازىرلەگەن «تۇركى الەمى: تاريحي-مادەني اتلاس» اتتى ىرگەلى عىلىمي ەڭبەكتىڭ سالتاناتتى تۇساۋكەسەر ءراسىمى جاسالدى. ەلباسى – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ العىسوزىمەن جارىق كورگەن بىرەگەي باسىلىم ايگىلى ساياحاتشىلار مەن جيھانكەزدەر جاساعان كونە كارتالار مەن بايىرعى بابالارىمىزدىڭ مول مۇراسىن كورسەتەتىن ماڭىزدى مالىمەتتەردى قامتيدى.

اتلاس ەلباسى ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» اتتى باعدارلامالىق ماقالاسىنىڭ مازمۇنىنا نەگىزدەلگەن التى تاقىرىپتىق  بولىمگە جۇيەلەنگەن.

كونفەرەنسيانى حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ پرەزيدەنتى دارحان ءقىدىرالى جۇرگىزىپ وتىردى. جيىننىڭ تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعىنا ارنالىپ وتكىزىلىپ وتىرعانىن اتاپ وتكەن ۇيىم باسشىسىقازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىندە جاريالانعان «تاۋەلسىزدىك بارىنەن قىمبات» اتتى ماقالاسىنداعى «قازاققا وسىناۋ ۇلان-عايىر اۋماقتى سىرتتان ەشكىم سىيعا تارتقان جوق» دەگەن ۇستانىمىن تۇركى اكادەمياسى ازىرلەپ شىعارعان 200-دەن استام تاريحي كارتانى قامتيتىن «تۇركى الەمى» اتلاسى عىلىمي تۇرعىدا ايقىنداي تۇسەتىنىن اتاپ ءوتتى.

تۇركى الەمىنىڭ العاشقى تاريحي-مادەني اتلاسىن تانىستىرۋ راسىمنەن كەيىن ءسوز العان تۇركپا ۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى التىنبەك مامايۋسۋپوۆ وقىرمانعا جول تارتقان بىرەگەي باسىلىمدى جوعارى باعالاپ، قازاقستان پرەزيدەنتى ق.توقايەۆتىڭ باعدارلامالىق ماقالاسىنداعى ورامدى ويلاردىڭ تاريحى ورتاقباۋىرلاس ەلدەردىڭ بارشاسى ءۇشىن ماڭىزدى ەكەنىن ايتتى.

بۇدان كەيىن ءسوز العان تۇركى كەڭەسىنىڭ العاشقى باس حاتشىسى حاليل اقىنجى تاريحي شەكارالار تۋرالى اڭگىمەنىڭ تاريحتىڭ ەنشىسىندە قالۋى كەرەك ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

تۇركى كەڭەسىنىڭ العاشقى باس حاتشىسى حاليل اقىنجى

 

– الەم تاريحىن تۇركى حالىقتارىنسىز ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. جاھاندىق دەڭگەيدەگى عىلىمي جەتىستىكتەر مەن مادەني قۇندىلىقتاردىڭ كوپشىلىگى قىتايدان جەرورتا تەڭىزىنە دەيىنگى كەڭىستىكتى الىپ جاتقان ءبىزدىڭ الىپ قۇرلىعىمىزعا تيەسىلى. سونىمەن قاتار، بۇل ايماقتىڭ ەڭ ءىرى قاقتىعىستار الاڭىنا اينالعان دا كەزدەرى بولدى...

وتكەننىڭ ەنشىسىندەگى داۋدىڭ ءبارى ءبىزدىڭ تاريحي سانامىزدىڭ تەرەڭ تۇكپىرىندە قالۋى كەرەك جانە كەلەشەگىمىزدىڭ كەمەلدىگى ءۇشىن ودان ساباق الا بىلۋگە ءتيىسپىز.

بۇگىندە بۇۇ جانە بارشا الەمدىك قاۋىمداستىق مويىنداعان تۇركى مەملەكەتتەرىنىڭ تاۋەلسىزدىگى توقتاۋسىز نىعايىپ كەلەدى. بۇگىنگى كونفەرەنسيا سياقتى عىلىمي فورۋمدار ءبىزدىڭ ەلدەرىمىزدىڭ جانە كورشىلەس مەملەكەتتەردىڭ ىنتىماقتاستىعىن نىعايا تۇسۋگە ىقپال ەتەدى.

سونىمەن قاتار، بۇگىن تانىستىرىلعان تۇركى اكادەمياسى ءتۇپنۇسقا مالىمەتتەرگە سۇيەنە وتىرىپ ىجداھاتتىلىقپەن ازىرلەپ شىققان تۇركى الەمىنىڭ اتلاسى بۇل باعىتتاعى العاشقى بىرەگەي باسىلىم بولىپ سانالادى. ەندىگى جەردە بۇل اتلاس ءبىزدىڭ ءبىرىنشى بولىپ جۇگىنەتىن سەنىمدى تاريحي دەرەككوزگە اينالادى دەپ سەنەمىن. تۇركى اكادەمياسىن وسى جەتىستىگىمەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىن، – دەدى ول ءوز بايانداماسىندا.

 

ال ازەربايجان رەسپۋبليكاسىنىڭ العاشقى پرەمەر-مينيسترى، ازەربايجاننىڭ پولشاداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى گاسان گاسانوۆ قازاق مەملەكەتتىلىگىنىڭ تاريحى مىڭجىلدىقتاردان باستاۋ الادى دەپ سانايتىنىن جەتكىزدى.

ازەربايجاننىڭ پولشاداعى توتەنشە جانە وكىلەتتى ەلشىسى گاسان گاسانوۆ

 
– قازاق حالقىنىڭ جانە ونىڭ مەملەكەتتىلىگىنىڭ تاريحي تامىرى مىڭجىلدىقتاردان، ناقتىلاپ ايتقاندا، ساق-سكيف داۋىرىنەن باستاۋ الادى. بۇل داۋسىز دەرەككە سترابون، گەرودوت، تاعى باسقا دا كونە زامانعى اۆتورلاردىڭ ەڭبەكتەرىندەگى مالىمەتتەر ايقىن ايعاق بولا الادى، –  دەپ اتاپ ءوتتى ول.
 
تۇركپا ءۇيىمىنىڭ باس حاتشىسى التىنبەك مامايۋسۋپوۆ قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ «تاۋەلسىزدىك بارىنەن قىمبات» اتتى ماقالاسىنىڭ حالىقارالىق قاتىناستارداعى ءوزارا سەنىمدى نىعايتا تۇسۋدە ماڭىزى زور ەكەنىن ايتتى.

 

– بۇگىندە حالىقارالىق قاۋىمداستىق سوڭعى ونجىلدىقتاعى ەڭ وتكىر سەنىم داعدارىسىن باستان وتكەرۋدە. قازىرگى زامانعى قاۋىپ-قاتەرلەرگە قارسى ءبىزدىڭ ەلدەرىمىز ايماقتىق جانە جاھاندىق قاۋىپسىزدىك پەن بەيبىتشىلىكتى نىعايتا تۇسۋگە باعىتتالعان ءبىرقاتار باستامالار ارقىلى وڭتايلى جاۋاپ بەرە الادى.

وسى ورايدا پرەزيدەنت قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆتىڭ سوڭعى وقيعالار تۇرعىسىنان شىندىعىندا دا وتە وزەكتى ماسەلەلەردى كوتەرگەن ءارى قازاقستاننىڭ الداعى دامۋ باعدارىن ايقىنداي تۇسەتىن ماقالاسىن ايرىقشا اتاپ وتۋگە بولادى، –  دەدى ول.

 

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار