التىن ادامنىڭ الەمدىك تۇلعاسىن تانىتقان عالىم

/image/2022/04/14/crop-15_156_706x1255_img-20220413-wa0052.jpg

ءساۋىر ايىنىڭ 13 جۇلدىزىندا ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ءال-فارابي عىلىمي كىتاپحاناسىندا «ماعريپا جىلقىبايەۆا - التىن ادامنىڭ كۇمىس زەرەنشەدەگى 26 تاڭباسىنىڭ قۇپياسىن اشقان عالىم» دەپ اتالاتىن دوڭگەلەك ۇستەل-كونفەرەنسيا ءوتتى. جوو مەن عىلىمي ينستيتۋتتاردىڭ پروفەسسور-وقىتۋشىلارى قاتىسقان القالى جيىندا عالىمنىڭ «التىن ادامنىڭ اماناتى»، «التىن ادامنىڭ مۇراسى» جانە «قۇپيا كۇشتەر قۇدىرەتى» دەپ اتالاتىن كىتاپتارى تۋرالى باياندامالار جاسالدى.

ماعريپا جىلقىبايەۆا - كۆانتتىق فيزيكا ارقىلى الەمدە تۇڭعىش رەت ەسىك قورعانداعى التىن ادام مۇراسى بويىنشا پروتو داۋىردەگى العاشقى ادامزات ءتىلىنىڭ راسشيفروۆكاسىن جاساعان جاراتىلىستانۋشى عالىم. التىن ادامداردىڭ پلانەتالىق دەڭگەيدەگى ەرەكشەلىگىن زەرتتەۋ ارقىلى ساق قورعاندار مەن كوك تۇرىك پيراميدالارىنىڭ قۇپياسىن اشقان قازاقتان شىققان تۇڭعىش وقىمىستى.

فوتو اۆتوردىكى

ەسىك قورعانىنان تابىلعان التىن ادام جازۋلارىن زەرتتەۋشىلەر بۇعان دەيىن دە بولعان. ءبىراق كۇمىس زەرەنشەگە بەدەرلەنگەن 26 تاڭبانىڭ الەمدىك دەڭگەيدەگى ماڭىزى زور مۇرا ەكەندىگىن عىلىمي تۇرعىدا دالەلدەگەن عالىم بىرەۋ. ول – ماعريپا جىلقىبايەۆا. التىن ادام تاڭبالارىن 30 جىل زەرتتەپ، قۇپياسىن فيزيكا-ماتەماتيكالىق ادىسپەن اشقان الەمدەگى تۇڭعىش فيزيك. شارانى جۇرگىزگەن قالامگەر بولات شاراحىمباي وسى تۋرالى كەڭىنەن تولعادى.

ەسىك قورعانىنان تابىلعان التىن ادامنىڭ قۇپياسىن اشۋ ءۇشىن عالىم وتىز جىل ۋاقىتىن سارپ ەتكەندىگىن، ادامزات بالاسى ءۇشىن اسا قۇندى مالىمەتتەردىڭ ءبارىن التىن ادامنىڭ جانىنان شىققان كۇمىس زەرەنشەدەگى جازۋدان العانىن، كونە جازۋدىڭ سىرىن اشۋدا مۇنشاما كوپ عىلىمي تاسىلدەردى ءبىر ورتاعا جۇمىلدىرىپ زەرتتەۋ امالدارى وعان دەيىن ءبىر دە ءبىر رەت تاجىريبەدەن وتپەگەندىگىن اتاپ ايتتى. «ماعريپا جىلقىبايەۆا جازۋدىڭ قۇپياسىن فيزيكالىق-ماتەماتيكالىق ادىسپەن تەرەڭ زەرتتەپ، وقىعان الەمدەگى تۇڭعىش عالىم بولاتىنى سول سەبەپتەن» دەدى بولات جۇمىن ۇلى.

جيىندا ءسوز العان «ەسىك» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني مۋزەي-قورىعىنىڭ اعا عىلىمي قىزمەتكەرى ايتقۇل حاميت ارتىنا مول مۇرا قالدىرعان ماعريپا جىلقىبايەۆا ەڭبەكتەرىنىڭ ەلىمىز ءۇشىن ەرەكشە ەكەندىگىن اتاپ ءوتتى. سونداي-اق پروفەسسور گۇلزيا پىرالييەۆا (م.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتى)، ا.بايتۇرسىنوۆ اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى گۇلجيھان كوبدەنوۆا  التىن ادام مۇراسىنا ءومىرىن ارناعان عالىم ەڭبەكتەرىنىڭ عىلىمي ماڭىزدىلىعىنا توقتالدى. «قازاقستان ءداۋىرى» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى ەرتاي ايعالي ۇلى كەزىندە ماعريپا شوجەعۇلقىزىمەن كەزدەسكەندە ەستىگەن تاريحي-تانىمدىق اڭگىمەلەرىن ەسكە الىپ، ەستەلىكتەرىمەن ءبولىستى. قالامگەر كادىربەك قۇنىپيا ۇلى ەل-جەر تاريحىن تانۋدا عالىم ەڭبەكتەرىن زەردەلەپ وقۋ قاجەتتىگىن ايتتى. شارا بارىسىندا ماعريپا شوجەعۇل قىزىنىڭ عىلىمي مۇراسىنا ارنالعان كورمە وتكىزىلدى.

فوتو اۆتوردىكى

ءال-فارابي اتىنداعى كىتاپحانا – جوو-نىڭ نەگىزگى قۇرىلىمدىق بولىمشەلەرىنىڭ ءبىرى. قازىرگى ۋاقىتتا ول وقۋ پروسەسىن اقپاراتتىق سۇيەمەلدەۋدى قامتاماسىز ەتەدى. جوو-نىڭ عىلىمي جانە ءبىلىم بەرۋ قىزمەتىنە بەلسەندى قاتىسادى.

كىتاپحانا – رۋحاني-مادەني ورتالىق. كىتاپحانامىزدى مادەنيەت پەن تاربيە مەكەنىنە اينالدىرۋدا ءال-فارابي كىتاپحاناسى ولشەۋسىز ۇلەس قوسۋدا. كىتاپحانامىزدىڭ دامۋ قارقىنى جاقسارۋدا، جاس بۋىندى تاربيەلەۋ جولدارىنا – جالپى ادامزاتتىق قۇندىلىقتارعا،  ۇلتتىق ءپاتريوتيزمدى جاڭعىرتۋ، رۋحاني بايۋ، ادامدى قۇرمەتتەۋ، تۇلعانى تانۋ، حالقىمىزدىڭ ادامزات كوشىندە لايىقتى ورىن الۋ سياقتى ماسەلەلەرگە كوڭىل ءبولىپ، ءار ءتۇرلى ءىس-شارالار ۇيىمداستىرادى.

ءال-فارابي كىتاپحاناسىنىڭ اقپاراتتىق قىزمەت باسقارماسىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن اباي اتىنداعى كونفەرەنسيا زالىندا وتكەن فيزيكا-ماتەماتيكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، دوسەنت، جاراتىلىستانۋشى عالىم ماعريپا جىلقىبايەۆانىڭ مۇراسىن ناسيحاتتاۋعا ارنالعان شارا بارىسىندا وقىرماندار دا ورتاعا شىعىپ، ءوز پىكىرلەرىن ورتاعا سالدى.

ەسىك قورعانىنان تابىلعان التىن ادام جازۋىنىڭ قۇپياسىن فيزيكا-ماتەماتيكالىق ادىسپەن اشقان ماعريپا شوجەعۇل قىزى – قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ تۇلەگى. فيزيكا سالاسى بويىنشا بىرنەشە عىلىمي ەڭبەكتىڭ اۆتورى. عىلىم مەن كوركەم ادەبي شىعارماشىلىقتى قاتار الىپ جۇرگەن عالىم ەدى.

جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى بويىنشا كوپشىلىككە ارنالعان زەرتتەۋ ماقالالارى مەن ادەبيەت سالاسىنداعى دۇنيەلەرى ءار جىلدارى رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق باسىلىم بەتتەرىندە جاريالانعان. وكىنىشكە وراي عالىم ورتامىزدا جوق، 2019 جىلى دۇنيەدەن قايتتى. ءبىراق ارتىندا مۇراسىن جالعاستىرۋشى، ناسيحاتتاۋشىلارى بار.

اقمارال جامانكوزيەۆا

ءال-فارابي اتىنداعى كىتاپحانانىڭ

اقپاراتتىق قىزمەت

باسقارماسىنىڭ باسشىسى

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار