سەرپىندى ءوسۋ، جاڭا جوبالار، بيزنەستىڭ تابىستى دامۋى جانە بەلسەندى ينۆەستيسيالىق قىزمەت — مىنە، سوڭعى بىرنەشە جىلدا اباي وبلىسىن سيپاتتاۋعا بولاتىن باستى كورسەتكىشتەر، بۇل تۋرالى بۇگىن وبلىستىق ءماسليحات سەسسياسىندا دانيال احمەتوۆ ايتىپ بەردى.

شىنىندا دا، ايماققا كىرەتىن قالالار مەن اۋدانداردىڭ ەكونوميكاسى تۇراقتى ءوسۋدى كورسەتەدى. 2015 جىلدان باستاپ ونەركاسىپ ءوندىرىسىنىڭ كولەمى 5 ەسە ، اگروسەكتور 2،4 ەسە ءوستى. شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ باسشىسى اتاپ وتكەندەي، 7 جىل ىشىندە قۇرىلعان اباي وبلىسىنىڭ قالالارى مەن اۋداندارىنا 2،1 تريلليون تەڭگە جۇمسالدى. وبلىستىق جانە رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدەگى اۋقىمدى جوبالار ىسكە اسىرىلدى.

ەگەر ونەركاسىپ تۋرالى ايتاتىن بولساق، وندا 2017 جىلى اقتوعاي كبك ءوز جۇمىسىن باستادى. 2021 جىلى زاۋىت كەڭەيتىلدى. كاتودتى مىس ءوندىرۋ جىلىنا 25-تەن 50 مىڭ تونناعا دەيىن ۇلعايدى. جوباعا سالىنعان ينۆەستيسيالار 760 ميلليارد تەڭگەنى قۇرادى. بۇگىنگى تاڭدا اقتوعاي كبك-مىس ءوندىرۋدىڭ الدىڭعى قاتارلى، ەڭ زاماناۋي تەحنولوگيالارى قولدانىلاتىن الەمدىك دەڭگەيدەگى كاسىپورىن.

اباي ءوڭىرىنىڭ تاعى ءبىر ونەركاسىپتىك الىبى-جىلىنا 2 ميلليون توننا قۇرامىندا التىن بار كەن شىعاراتىن باقىرشىق تاۋ-كەن بايىتۋ كومبيناتى. جوبانىڭ ينۆەستيسيالىق قورجىنى - 134 ميلليارد تەڭگە. 2021 جىلى سەمەيدە قۋاتتىلىعى جىلىنا 300 مىڭ توننا شيكىزات بولاتىن وسىمدىك مايلارىن وندىرەتىن ماي ەكستراكسيالىق زاۋىت ىسكە قوسىلدى. جوبانىڭ قۇنى 7،9 ميلليارد تەڭگە.

وبلىس اكىمى اتاپ وتكەندەي، 2025 جىلعا دەيىن اباي وڭىرىندە قۇنى 1،1 تريلليون تەڭگە بولاتىن تاعى 25 ءىرى جوبانى ىسكە اسىرۋ جوسپارلانعان. الەۋمەتتىك تيىمدىلىك - بۇل 7 مىڭعا جۋىق جۇمىس ورنىن اشۋ. جەتى جىل ىشىندە ( 2015-2022 جج.) سەمەي ءوڭىرىنىڭ ينۆەستيسيالىق بەلسەندىلىگى ايتارلىقتاي ءوستى. رەسپۋبليكالىق جانە وبلىستىق بيۋدجەتتەن بەرىلەتىن ترانسفەرتتەر سوماسى 353 ميلليارد (رەسپۋبليكادان - 200، وبلىستان - 153) تەڭگەنى قۇرادى. ولار ءبىلىم بەرۋدى، دەنساۋلىق ساقتاۋدى، تۇرعىن ءۇي جانە جول قۇرىلىسىن، كوممۋنيكاسيالاردى، مادەنيەت پەن سپورتتى دامىتۋعا باعىتتالعان. وسى جىلدار ىشىندە بىردە-بىر سالا نازاردان تىس قالعان جوق.

سەمەيدى جىلۋمەن قامتاماسىز ەتۋ سالاسىندا ۇلكەن پروگرەسس بايقالادى، ال بۇل ماسەلە ونداعان جىلدار بويى شەشىلمەي، وتكىر تۇرعان ماسەلەدەردىڭ ءبىرى ەدى.

وڭىردە تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى قارقىندى دامىپ كەلەدى، قۇرىلىس ۇزاق جىلدار بويى "توقتاۋعا" قويىلعانىن ەسكەرە وتىرىپ، ءقازىر كورسەتكىشتەر تاڭ قالدىرادى جانە قۋانتادى، مىسالى، وتكەن جىلى عانا 326 مىڭ شارشى مەتر تۇرعىن ءۇي پايدالانۋعا بەرىلدى (وبلىس كولەمىنىڭ 54% - ى). قالالىق ورتانىڭ زاماناۋي تالاپتارىنا جاۋاپ بەرەتىن "قاراعايلى" جاڭا تۇرعىن اۋدانى پايدا بولدى. شاعىن اۋداندا ودان ءارى قۇرىلىس ءۇشىن بارلىق قاجەتتى الەۋمەتتىك-تۇرمىستىق ينفراقۇرىلىم سالىنعان.

حالىقارالىق اۋقىمداعى ءىس-شارالار وتكىزىلىپ جاتقان بىرەگەي كوپفۋنكسيونالدى سپورتتىق-مادەني كەشەن سالىندى.

مۇندا ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار ادامدار ءۇشىن 150 ورىندىق زاماناۋي وڭالتۋ ورتالىعىنىڭ قۇرىلىسى ءجۇرىپ جاتىر. كەلەسى جىلى الەۋمەتتىك نىسان جۇمىس ىستەي باستايدى. الەۋمەتتىك نىساندار تاقىرىبىن جالعاستىرا وتىرىپ، اباي وبلىسىندا سوڭعى جىلدارى 20 مەكتەپ، 4 بالاباقشا، 3 ستۋدەنتتىك جاتاقحانا، 13 سپورتتىق جانە 4 مادەني نىسان سالىنعانىن اتاپ وتكەن ءجون.

دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنا ەرەكشە كوڭىل بولىنۋدە. سەمەيدە يادرولىق مەديسينا ورتالىعى اشىلدى، وندا ەلىمىزدەگى العاشقى راديونۋكليدتىك تەراپيا بولىمشەسى ىسكە قوسىلدى. وسى جانە باسقا دا جوبالار ءوڭىر حالقىن ساپالى مەديسينالىق قىزمەتپەن قامتاماسىز ەتىپ قانا قويماي، مەديسينالىق تۋريزم سياقتى باعىتتى دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.

7 جىل ىشىندە وبلىستىق جانە اۋداندىق ماڭىزى بار 865 كم جول 19،6 ملرد.تەڭگەگە، سونداي-اق قالانىڭ 223 كم كوشە-جول جەلىسى 17،9 ملرد. تەڭگەگە جوندەلدى.

سەمەي قالاسى اۋەجايىنىڭ عيماراتى ۇزاق ۋاقىت تۇرىپ قالعاننان كەيىن كۇردەلى جوندەۋدەن ءوتىپ، 2018 جىلى ۇشۋ-قونۋ جولاعى قايتا سالىندى. وعان 10،7 ملرد.تەڭگە كەتتى. بۇگىن قالانىڭ اۋە ايلاعى جازۋشى جانە اعارتۋشى اباي قۇنانباي ۇلىنىڭ ەسىمىمەن اتالادى.

تەك وتكەن جىلدىڭ وزىندە، دانيال احمەتوۆ اتاپ وتكەندەي، سەمەي وڭىرىندە 327 اۋىلدىڭ 290-ى ورتالىق سۋمەن جابدىقتاۋعا قوسىلعان، بۇل 88،7% - دى قۇرادى. ( 2015 جىلى بۇل كورسەتكىش 42% بولعان). اباي وبلىسى ءوز ەكونوميكاسىندا بيۋدجەتتەن تىس قاراجاتتى دا بەلسەندى پايدالانادى – ءمجا اياسىندا ىسكە اسىرىلىپ جاتقان جالپى سوماسى 16،7 ميلليارد تەڭگە بولاتىن ءبىرقاتار جوبالار بار. ەۋروپا قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكى جەلىسى بويىنشا ۇلتتىق ۆاليۋتامەن 13 ملرد. تەڭگەگە 4 ءىرى جوبا جۇمىس ىستەۋدە. سۋمەن جابدىقتاۋ جانە سۋ بۇرۋ جۇيەلەرىن جاڭعىرتۋ ءجۇرىپ جاتىر، قازىرگى زامانعى كوشەنى جارىقتاندىرۋ جانە "سەرگەك" بەينەتىركەۋ جۇيەسى ورناتىلدى. الداعى بولاشاققا جوسپارلاردا - قتق باسقارۋ جۇيەسىن جاڭعىرتۋ.

ءتۋريزمدى دامىتۋ سالاسىندا سوڭعى جىلدارى الاكول كولى جاعالاۋىنىڭ ينفراقۇرىلىمىن جاقسارتۋعا ەرەكشە كوڭىل ءبولىندى. بىرنەشە جىل ىشىندە ول تۇبەگەيلى وزگەردى: كىرەبەرىس جانە ىشكى جولدار جوندەلدى، كولدىڭ جاعالاۋى اباتتاندىرىلدى، ساۋدا پاۆيلوندارى بار "اربات" سەرۋەندەۋ ايماعى، 3700 ورىندىق كورەرمەندەر الاڭى بار اشىق كونسەرت الاڭى سالىندى. ەندى مۇندا حالىقارالىق دەڭگەيدەگى مۋزىكالىق فەستيۆالدەردى وتكىزۋگە بولادى.

تۋريستىك ماۋسىمعا قاراي ءۇرجار اۋىلى اۋەجايىنىڭ ۇشۋ-قونۋ جولاعىن قايتا جاڭارتۋ اياقتالۋدا، بۇل شىعىس قازاقستان ءۇشىن عانا ەمەس، ەل ءۇشىن دە "جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جول كارتاسى" باسىم جوباسى. اۋە ايلاعى Embraer، Bombardier جانە باسقا كلاسستاعى بورتتاردى قابىلداي الادى. وسىنىڭ ءبارى ءتۋريزمدى دامىتۋعا جاڭا سەرپىن بەرەدى.

ماڭىزدى جوبالاردىڭ ءبىرى – "قوڭىر اۋليە" ۇڭگىرىن قالپىنا كەلتىرۋ جانە اباتتاندىرۋ. مۇندا جارىق بەرىلىپ، ىڭعايلى اعاش تۇعىرلار جابدىقتالعان، تۋريستەر دەمالاتىن ورىندار بار. اۋقىمدى قايتا قۇرۋدان كەيىن "جيدەباي-بورىلى" مۇراجايى عىلىمي-تانىمدىق ورتالىققا اينالدى، ءقازىر بۇل زاماناۋي كەشەن، وندا تەك ەكسپوزيسيالار عانا ەمەس، digital-تەحنولوگيالار دا پايدالانىلادى.

2020 جىلدان باستاپ مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆتىڭ تاپسىرماسى بويىنشا سەمەيدە قارجىلاندىرۋ كولەمى 260 ملرد.تەڭگەنى قۇرايتىن قالانى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامىتۋدىڭ بەسجىلدىق كەشەندى جوسپارى ىسكە اسىرىلۋدا. دانيال احمەتوۆ اتاپ وتكەندەي، ءبىر جىلدىڭ ىشىندە 107،1 ملرد.تەڭگە سوماسىنا جوبالار ىسكە اسىرىلدى. (بارلىق جوسپارلانعان كولەمنىڭ 41%). اباي ءوڭىرى جەتكەن جەتىستىكتەرىمەن توقتاپ قالمايتىنى قۋانتادى، بيىلعى جىلى سەمەيدەگى اۆتوجول كوپىرىن قايتا جاڭارتۋ جۇرگىزىلەدى – جوبانىڭ قۇنى 30،1 ملرد.تەڭگە.

سەمەي قالاسىنىڭ اينالما جولىنىڭ قۇرىلىسى بويىنشا قۇجاتتار دايىندالدى. قۋاتتىلىقتى ارتتىرۋ ءۇشىن "ورتالىق" جانە "عابباسوۆ" قازاندىقتارىن قايتا جاڭارتۋ جالعاستىرىلادى. 2025 جىلعا دەيىن "وسكەمەن – سەمەي" جانە "قالباتاۋ-مايقاپشاعاي" جولدارى حالىقارالىق ماڭىزى بار باسىم جوبالاردى قايتا جاڭارتۋدى اياقتاۋ جوسپارلانۋدا. تەك سەمەي عانا ەمەس، سونىمەن قاتار اباي وبلىسىنىڭ قۇرامىنا كىرەتىن باسقا دا اۋدانداردى سۋمەن جابدىقتاۋ جانە جىلۋمەن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا ينفراقۇرىلىمدىق جوبالار دايىن.

بۇگىن وبلىستىق ءماسليحاتتىڭ كەزەكتەن تىس سەسسياسىندا دانيال احمەتوۆ دەپۋتاتتارعا جۇمىسى ءۇشىن العىس ايتىپ، حالىق قالاۋلىلارى ءوز وبلىسى مەن ەلىنىڭ يگىلىگى ءۇشىن ودان ءارى جۇمىس ىستەيتىنىنە سەنىم ءبىلدىردى.