اقپان ايىنان بەرى قاماۋدا وتىرعان تىركەلمەگەن دەموكراتيالىق پارتيانىڭ ليدەرى جانبولات ماماي وزىنە تاعىلىپ وتىرعان ايىپتارمەن تانىسىپ، ارەكەتىن قىلمىس دەۋگە كەلەتىندەي ەشتەڭە تاپپاعانىن ايتادى. بۇل تۋرالى ول اباقتىدان جازعان كەزەكتى حاتىندا جەتكىزگەن.
ونىڭ سوزىنشە، وزىنە جۇما كۇنى "كۇدىكتىنىڭ ىس-ارەكەتىن سارالاۋ تۋرالى جاڭا قاۋلى" اتتى 138 بەتتەن تۇراتىن كولەمدى قۇجات بەرىلگەن. الايدا ناقتى وزىنە قاتىستى تۇس تەك 10 بەتتەن تۇرادى. مامايدىڭ ىسىمەن الماتىنىڭ ارنايى پروكۋرورى اينالىسىپ جاتىر.
دەمپارتيا ليدەرى ءىس ماتەريالدارىندا كىنالى ەكەنىن ايعاقتايتىن فاكتىلەرلەر رەتىندە ۇسىنىلعان دەرەكتەر ەش قيسىنعا كەلمەيدى دەپ سانايدى.
"قاۋلىدا بىلاي دەيدى: "02.01.2022 ج. تىركەلمەگەن "قازاقستاننىڭ دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ" ليدەرى ج. م. ماماي Facebook الەۋمەتتىك جەلىسىندە جاڭاوزەن قالاسىندا گاز باعاسىنىڭ كوتەرىلگەنىنە قارسى ميتينگ وتكەنى تۋرالى بەينە ۇندەۋ جاريالادى. جوعارىدا كورسەتىلگەن زاڭ تالاپتارىنا قاراماستان (پروكۋرور بەيبىت ميتينگتەر تۋرالى تۇسىندىرەدى – ج.م.)، 03.01.2022 جىلى ج. م. ماماي جاڭاوزەندى قولداۋ ماقساتىنداعى ءوزىنىڭ ارەكەتىن جالعاستىرىپ، بارلىق ازاماتتاردى ساعات 14.00-دە رەسپۋبليكا الاڭىندا جينالۋعا شاقىردى".
وسىعان قاراپ، زاڭدى سۇراق تۋادى: مۇنىڭ نەسى قىلمىس؟ ءتىپتى كازىرگى رەپرەسسيۆتى زاڭدار بويىنشا دا بۇل بار-جوعى اكىمشىلىك ءىس قانا. ول ءۇشىن، اسىپ كەتكەندە، 15 تاۋلىك بەرەدى! 10 جىلعا تۇرمەگە كەسۋ جازاسىنا قالاي تارتساڭ دا كەلمەيدى!
ءارى قاراي پروكۋرور 4 قاڭتار كۇنگى وقيعالار تۋرالى جازادى. ەڭ قىزىعى وسى جەردە باستالادى. پروكۋروردىڭ مىنا جازعانىنا نازار اۋدارايىق: "04.01.2022 جىلى 18.30 ساعات شاماسىندا ج. م. ماماي ءوز ارەكەتى ارقىلى ميتينگكە جينالۋدى بىلدىرە وتىرىپ، ءوزىنىڭ جاقتاستارىمەن بىرگە، "الماتى ارەنا" مۇز ايدىنى سارايىنا كەلدى" دەپ جازدى. سوندا مەن "جينالۋدى" قالاي "ءبىلدىرىپپىن"؟ ولاي "بىلدىرەتىن" بولسام، باسقاشا بىردەڭە ىستەۋىم كەرەك ەدى عوي؟ مىسالى، وق اتىپ، قيراتىپ، ءبىر ادامعا اۋىر زاقىم كەلتىرىپ دەگەندەي؟ ونداي ارەكەتتەرگە باردىم با؟ ارينە، جوق. وندا نە نارسەنى "ءبىلدىرىپپىن؟" بۇل ەندى، پروكۋرور قيالىنىڭ قيانعا شىققانى. بالكىم، وسىنداي ساندىراققا تولى قۇجاتتاردى تولتىرا وتىرىپ، ولاردىڭ وزدەرى «قىلمىستى اشىپ» وتىرعاندارىن "بىلدىرەتىن" شىعار؟
ءارى قاراي، پروكۋروردىڭ ويىنشا، مەن تاعى ءبىر قىلمىس جاساپپىن. سونشاما قىزۋ قاندى ەكەنىمە ءوزىم دە تاڭقالىپ وتىرمىن. "ميتينگكە جينالۋدى بىلدىرە" وتىرىپ، ءوزىم قىلمىس جاساۋمەن اينالىسقان كورىنەم. قانداي دەيسىز عوي؟ ونى بىلاي دەيدى: "جاڭاوزەندە، ءوزى ۇندەۋ جاريالاعان تۇستا، 10 000 ادام جينالىپ تۇر دەگەن الدىن الا جالعان اقپارات تاراتتى، ونىسى شىندىققا جاتپايدى". مەنىڭ قىلمىسىم وسى ەكەن! ولاي بولسا، سول كۇندەرى اقتاۋ مەن جاڭاوزەندە 10-15مىڭ نارازىلاردىڭ تۇرعانى تۋرالى جازعان قاپتاعان بلوگەرلەر، جۋرناليستەر مەنىمەن كورشىلەس كامەرالاردا وتىرۋى كەرەك ەدى عوي. سودان كەيىن، بۇل فاكتىنى پروكۋراتۋرا قالاي جوققا شىعارماقشى؟ باس باسىنان ساناپ شىعىپ، "ماماي شىنىمەن قىلمىسكەر، ويتكەنى الاڭدا 10 000 ەمەس، بار-جوعى 9999 ادام بولدى" دەي مە؟ وسىنداي دا ايىپ بولا ما؟ بۇل جاعدايدا وزىمە وسىنداي ايىپ تاعىپ وتىرعاندارعا "جاڭا قازاقستاننىڭ پروكۋرورلارى" مۇنى جازعاندا، نە شەگىپ ەدىڭدەر؟" دەگەن تۇرمەشە سۇراق قويعىم كەلىپ كەتەدى.
ءجارايدى، وسىمەن توقتاسا عوي. ال، نازاربايەۆتىڭ، وي كەشىرەرسىزدەر، پروكۋرور نازاربايدىڭ ويىنشا، مەن ءوزىمنىڭ قىلمىستىق ىستەرىمدى ءارى قاراي دا جالعاستىرىپپىن. سوندا مەنىڭ ىستەگەندەرىم مىناۋ ەكەن: "ءارى قاراي ج. م. ماماي، جينالعان توبىردىڭ كوڭىل-كۇيىنە اسەر ەتە وتىرىپ، جاپپاي تارتىپسىزدىك ۇيىمداستىرۋعا باعىتتالعان ءوزىنىڭ قىلمىستىق پيعىلىن ءوربىتتى... قازاقستانعا ءادىل ۇكىمەت، اشىق تا ءادىل سايلاۋ، ساياسي رەفورما، ساياسي وزگەرىس كەرەك ەكەنىن، قازاقستاندا وسى كۇنگە دەيىن ءبىر دە ءبىر اشىق تا ءادىل سايلاۋ وتپەگەنىن ايتىپ، پارلامەنتتى تاراتۋدى، اشىق تا ءادىل سايلاۋ وتكىزۋدى، ساياسي پارتيالاردى تىركەۋدى، قاۋىپسىزدىك كەڭەسىن تاراتۋدى تالاپ ەتتى".
بۇل ايتقاندارىمنىڭ نەسى قىلمىس؟ ولاي بولسا، اۋعانىستانداعى تەرروريست تالىپتەر سىندى زاڭدار قابىلداڭدار. كازىر اۋعانىستان ازاماتتارىنا بيلىكتى سىناۋعا زاڭمەن تيىم سالىنعان، ويتكەنى، ولاردىڭ پىكىرىنشە بۇل "مۇسىلماننىڭ سەنىمىن السىرەتەدى". ال، قازاقستان بولسا، ءوزىن ءسوز بوستاندىعىنا، پىكىر الۋاندىعىنا كەپىلدىك بەرەتىن دەموكراتيالىق، زايىرلى مەملەكەت سانايدى ەمەس پە؟ سوندا مەنىڭ قىلمىسىم قايسى؟ ەگەر جوعارىدا اتالعاندار قىلمىس دەپ سانالسا، وندا بۇل پىكىرمەن كەلىسەتىن قازاقستاندىقتاردىڭ باسىم كوپشىلىگىن سوتتاۋ كەرەك قوي؟" دەگەن ول قۇجاتتان پروكۋروردىڭ وسىنداي شيماعىن كورگەنىن ايتادى.
وپپوزيسيالىق ساياساتكەر، تىركەلمەگەن دەموكراتيالىق پارتيانىڭ ليدەرى جانبولات ماماي اقپان ايىنان بەرى قاماۋدا وتىر. ول الدىمەن قاڭتار وقيعاسى قۇرباندارىنا ارنالعان قارالى ميتينگتى ۇيىمداستىرعانى ءۇشىن 15 تاۋلىككە قامالىپ، ارتىنشا ەكى قىلمىستىق ءىس بويىنشا قاماۋ مەرزىمى ۇزارتىلعان. وعان الدىمەن "قارابەت" دەۋ ارقىلى قۇقىققورعاۋ ورگانى قىزمەتكەرىن قورلادى، نەسيە امنيستياسىنا بايلانىستى "جالعان اقپارات" تاراتتى دەگەن ايىپ تاعىلعان. جاقىندا قاڭتار وقيعاسى بويىنشا قىلمىستىق كودەكستىڭ 272-بابى 1-تارماعى (جاپپاي ءتارتiپسiزدiكتi ۇيىمداستىردى) جانە 274-بابى 4-تارماعى (كورىنەۋ جالعان اقپارات تاراتتى) بويىنشا تاعى 2 ايىپ تاعىلدى. جانبولات مامايدىڭ جاقتاستارى مەن ادام قۇقىعى سالاسىنداعى حالىقارالىق Human Rights Watch جانە Amnesty International ۇيىمدارى بەلسەندىنى قۋدالاۋدىڭ ساياسي استارى بار ەكەنىن ايتادى.
پىكىر قالدىرۋ