كەزدەسۋ بارىسىندا تاراپتار مەگاپوليستىڭ ەنەرگوكەشەنىن («سامۇرىق-ەنەرگو» اق، «الماتى ەنەرگەتيكالىق ستانسيالارى» اق، «الاتاۋ جارىق كومپانياسى» اق «سامۇرىق-قازىنا» ءۇاق» اق قۇرامىنا كىرەدى) دامىتۋ پەرسپەكتيۆالارىن، ونىڭ ىشىندە جەو-2 گازعا اۋىستىرۋ، جىلۋ ماگيسترالدارىن، ەلەكتر جەلىلەرىن جاڭعىرتۋ ماسەلەلەرىن، الماتى اگلومەراسياسىنىڭ تۇرعىن الاپتارىن ودان ءارى گازداندىرۋ، قوعامدىق كولىككە ارنالعان گاز قۇيۋ ستانسيالارىن سالۋ، «جايلى مەكتەپ» ۇلتتىق جوباسىن ىسكە اسىرۋ جانە تاعى باسقالارىن تالقىلادى. كەزدەسۋگە «سامۇرىق-ەنەرگو» اق، «Qazaqgaz ۇك» اق، «KEGOC» اق، «Samruk-Kazyna Construction» اق، «الاتاۋ جارىق كومپانياسى» اق باسشىلارى قاتىستى.
قالا باسشىسى ەربولات دوسايەۆ قالانى تۇراقتى جىلۋ جانە ەنەرگيامەن قامتاماسىز ەتۋ، زالالدى زاتتار شىعارىندىلارى كولەمىنىڭ ايتارلىقتاي تومەندەتۋ الماتىنى ەكولوگيالاندىرۋ مەن دەكاربونيزاسيالاۋ ءۇشىن اسا ماڭىزدى باسىمدىقتار بولىپ تابىلاتىنىن اتاپ ءوتتى. بۇگىندە مەگاپوليستەگى اۋانىڭ لاستانۋىنىڭ نەگىزگى سەبەپتەرىنىڭ ءبىرى جەو-2 بولىپ تابىلادى، مامانداردىڭ باعالاۋى بويىنشا زالالدى شىعارىندىلاردىڭ 30%-نا دەيىن وعان تيەسىلى. قالا اكىمى جەو-2 گازعا اۋىستىرۋدى بەلگىلەنگەن مەرزىمدە جۇرگىزۋ قاجەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس ءبىرىنشى كەزەڭدى 2024 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا اياقتاۋ جوسپارلانۋدا. «سامۇرىق-قازىنا» ءۇاق» اق باسشىلىعى مەرزىمىندە ۇلگەرۋگە دايىن ەكەندىگىن راستادى. جالپى، جەو-2ء-نى گازعا اۋىستىرۋ ءبىرىنشى كەزەڭدى ىسكە قوسۋ كەزىندە زالالدى شىعارىندىلار سانىن – 35 مىڭ توننادان 23 مىڭ تونناعا دەيىن، 2026 جىلى تولىق ىسكە اسىرۋ كەزىندە – 2،7 مىڭ تونناعا دەيىن تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
كەزدەسۋ بارىسىندا جەو-2 – بقك قوساتىن جىلۋ ماگيسترالىن قايتا جاڭارتۋعا ەرەكشە نازار اۋدارىلدى. قازىرگى ۋاقىتتا قۇبىرلار ديامەترىنىڭ وزگەرۋىنە بايلانىستى جوبالاۋ-سمەتالىق قۇجاتتامانى تۇزەتۋ قاجەت. ولاردى جاڭعىرتۋ جىلۋ تراسساسىنىڭ جەكە تۇرعىن ۇيلەرگە جاقىن وتۋىنە بايلانىستى قيىن. حولدينگ قالالىق بيلىك تاراپىنان جوبانى ىسكە اسىرۋدى قولداۋ تۋرالى ماسەلەنى كوتەردى.
تاراپتار سونداي-اق قالانى ەكولوگياسىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى بولىپ تابىلاتىن گازداندىرۋ جونىندەگى الداعى جوسپارلاردى تالقىلادى. الماتى بويىنشا گازداندىرۋ 99،2%-دى قۇرايدى، بۇل رەتتە 1074 جەكە تۇرعىن ءۇي جانە باۋ-باقشا سەرىكتەستىكتەرىنىڭ ساياجاي ماسسيۆتەرىندە ورنالاسقان 1677 ءۇي گازعا قوسىلماعان كۇيىندە قالىپ وتىر. «قازترانسگاز ايماق» اق اقپاراتى بويىنشا، اعىمداعى جىلى 355 جەكە تۇرعىن ءۇيدى قوسۋ ءۇشىن 23،2 كم گازبەن جابدىقتاۋ جەلىسىن سالۋ جوسپارلانعان. ناتيجەسىندە الماتىنىڭ گازداندىرۋ دەڭگەيى 99،4%-دى قۇرايتىن بولادى. سونىمەن قاتار، الماتى وبلىسىنىڭ شەكارالاس ءتورت اۋدانىنىڭ جىلىتۋ كەزەڭىندە لاستاۋشى زاتتاردىڭ شىعارىندىلارىن ازايتۋ جانە ولاردىڭ قالا ەكولوگياسىنا، اسىرەسە جەلدىڭ ۇيىتقي سوعۋىنا بايلانىستى كەرى اسەرىن ازايتۋ ءۇشىن گازداندىرۋدىڭ اسا قاجەتتىلىگى اتاپ ءوتىلدى.
كەڭەسكە قاتىسۋشىلار جەلىلەردى جاڭعىرتۋ پروسەسىن جەدەلدەتۋ ءۇشىن ينۆەستيسيالىق باعدارلامانى جانە ينۆەستيسيالىق ساياساتتى كەڭەيتۋ ماسەلەلەرىن تالقىلادى. مىسال رەتىندە «الاتاۋ جارىق كومپانياسى» اق وكىلدەرى بۇگىندە قالانىڭ ەلەكترمەن جابدىقتاۋ جەلىلەرىنىڭ توزۋى 93%-دى، ترانسفورماتورلىق قوسالقى ستانسيالاردىڭ توزۋى 65% -دى، ال تاراتۋ قوسالقى ستانسيالارىنىڭ توزۋى – 75%-دى قۇرايتىنىن ايتتى.
كەزدەسۋ بارىسىندا تاراپتار «Samruk-Kazyna Construction» اق-نىڭ «جايلى مەكتەپ» ۇلتتىق جوباسىن ىسكە اسىرۋ جونىندەگى ءبىرىڭعاي وپەراتور رەتىندەگى ماڭىزدى ءرولىن اتاپ ءوتتى. جوبا اياسىندا الماتىدا 22 مەكتەپ (37 مىڭ وقۋشى ورنى، 14 مەكتەپ «سامۇرىق-قازىنا» ءۇاق» اق قاراجاتى ەسەبىنەن، 8 مەكتەپ – جەكە ينۆەستورلاردىڭ قاراجاتى ەسەبىنەن) سالۋ جوسپارلانۋدا، بۇل الماتىنىڭ مەملەكەتتىك مەكتەپتەرىندەگى ورىن تاپشىلىعىن ەداۋىر تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. قازىرگى ۋاقىتتا الماتى اكىمدىگى جەر ۋچاسكەلەرى بويىنشا ماسەلەلەردى شەشتى، بيۋدجەتتە ينجەنەرلىك جەلىلەرگە قاراجات كوزدەلگەن، قۇجاتتاردى بىرلەسىپ دايىنداۋ ءجۇرىپ جاتىر.
كەزدەسۋ قورىتىندىسى بويىنشا تاراپتار «سامۇرىق-قازىنا» ءۇاق اق مەن الماتى اكىمدىگىنىڭ بىرلەسكەن جوبالارىن ىسكە اسىرۋ جونىندەگى ودان ءارى قادامدار تۋرالى ۋاعدالاستى.
پىكىر قالدىرۋ