الماتىدا كولىك سالاسىنداعى ساراپشىلار موتوريزاسيانى تومەندەتۋ ۇردىستەرىن تالقىلادى.

بۇگىنگى تاڭدا جەكە كولىكتەر سانىنىڭ ءوسۋى قالانىڭ جول جەلىسى مەن تۇراق كەڭىستىگىنە جۇكتەمەنى ايتارلىقتاي ارتتىرادى. ساراپشىلار بۇل ماسەلەنى شەشۋ تۋرالى ءوز كوزقاراستارىمەن ءبولىستى.

بولجام بويىنشا، 2030 جىلعا قاراي الماتىنىڭ حالقى 2،5 ملن ادامعا دەيىن وسەدى، جەكە اۆتوموبيلدەر سانى ارتادى، بۇل قالا بويىنشا ءجۇرۋدى قيىنداتادى. كۇن سايىن قالا كوشەلەرىندە 1 ملن اۆتوموبيل بار.

"ەكى جىل ىشىندە الماتىدا تىركەلگەن اۆتوموبيلدەر سانى 24% - عا ءوستى. بۇل ءوسۋ جالعاسۋدا، باعانىڭ وسۋىنە قاراماستان، اۆتوموبيل ءالى دە قول جەتىمدى كولىك قۇرالى بولىپ تابىلادى. 2030 جىلعا قاراي ءوسىم كەم دەگەندە 40%–. قۇرايدى"، - دەدى "الماتىنىڭ ارتىق اۆتوكولىكتەنۋ تاۋەكەلدەرى: جاڭا شەشىمدەردى ىزدەۋ" دوڭگەلەك ۇستەلى اياسىندا "كولىك جۇيەسىن دامىتۋ" بازالىق باعىتىن ىسكە اسىرۋ توبىنىڭ جەتەكشىسى ارتۋر شاحبازيان.

"اقىلى اۆتوتۇراق ايماقتارىنىڭ سانى ارتقاننان كەيىن ونىڭ قۇنى ارتادى، قالادا ماشينالار ازايادى، سايكەسىنشە اۋا ساپاسى جاقسارادى. بۇل ادامداردىڭ مىنەز-قۇلىق ادەتتەرىن وزگەرتەدى، ولار جەكە كولىكپەن ءجۇرۋ كەرەك پە، ەگەر قاجەت بولسا، قىسقا مەرزىمگە بارۋ كەرەك پە دەپ ويلايدى. ياعني، قاراپايىم تىلمەن ايتقاندا، ورتالىقتان شىققان كولىكتەردى ءارتۇرلى تاسىلدەرمەن سىعىپ الۋ كەرەك"، - دەيدى ول.

سونىمەن قاتار، ساراپشى ازاماتتاردى كولىكپەن جۇرمەۋگە ىنتالاندىرۋ قاجەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

"نە نەمەسە ءبىز قالانى اينالىپ ءوتىپ، ءبىر جەرگە تۇراق قويعىمىز كەلەتىنىن ءتۇسىندىرىڭىز-بۇل اقشاعا تۇرارلىق بولۋى كەرەك جانە سايكەسىنشە بىرەۋدى كولىكپەن جۇرمەۋگە ىنتالاندىرۋى كەرەك. اقىلى جولدار ءدال وسىلاي جۇمىس ىستەيدى، بۇل ءبىر جەرگە بارماۋ مىنەز-قۇلقىنا اسەر ەتەتىن بارلىق ەكونوميكالىق ساتتەر. ءسىز ويلايسىز، ەگەر بىزدە تۇراق ساعاتىنا 100 تەڭگە ەمەس، ءتىپتى 200 تەڭگە بولسا، ءسىز ويلايسىز: مۇمكىن مەن تاكسيگە وتىرامىن. ال تاكسيدى بىزگە، مىسالى، جەكە كولىگىمىزگە قاراعاندا ەلەكتر تارتقىشقا اۋىستىرۋ وڭايىراق"، - دەيدى ساراپشى.

ساراپشىلار سونىمەن قاتار اۆتوموبيلدەردىڭ مەگاپوليس ەكولوگياسىنا كەرى اسەرىن باعالادى. ماسەلەن، اۆتوكولىكتەن شىعاتىن لاستاۋشى زاتتار شىعارىندىلارىنىڭ ەسەپتىك سانى جىلىنا 112 735 تونناعا تەڭ، ولاردىڭ كوپشىلىگى جەڭىل اۆتوموبيلدەرگە تيەسىلى – 87 482 توننا.

"موتوريزاسيانىڭ وسۋىمەن الەمنىڭ ءىرى قالالارى ونى تومەندەتۋ بويىنشا شارالار قابىلداۋدا. ادەتتە ورتاشا حالىقارالىق تاجىريبە بويىنشا ءبىرىنشى كەزەكتە اقىلى تۇراق ەنگىزىلەدى"، - دەپ اتاپ ءوتتى ارتۋر شاحبازيان.

ول سونداي-اق ءىرى قالالاردا قولدانىلاتىن موتوريزاسيانى تومەندەتۋ بويىنشا كەلەسى شارالاردى اتاپ ءوتتى:

وسىنىڭ ارقاسىندا جولداردىڭ جۇكتەمەسىن 20-40% - عا تومەندەتۋگە، ورتاشا جىلدامدىقتى 10-20% - عا ارتتىرۋعا قول جەتكىزۋگە بولادى.

بۇل رەتتە ول ديناميكالىق، قولجەتىمدى، ءومىر سۇرۋگە جارامدى جانە تارتىمدى قالالار ەشقاشان كەپتەلىستەن بوساتىلمايتىنىن اتاپ ءوتتى.

"سونىمەن بىرگە، اۆتوموبيل كولىگى سالاسىنداعى ساياسات كەپتەلىستى ەكونوميكالىق ءتيىمدى نەگىزدە جويۋعا باعىتتالۋى كەرەك"، – دەيدى ارتۋر شاحبازيان.

سونداي-اق، ساراپشى كولىك قوزعالىسى كوپ قالالىق جولدارعا رەتتەلمەگەن قول جەتكىزۋ ءداۋىرى اياقتالاتىنىنا سەنىمدى. ءداستۇرلى شارالاردىڭ كوپشىلىگى قولدانىستاعى وتكىزۋ قابىلەتتىلىگىن بوساتۋ نەمەسە بۇرىن شەكتەۋلى جانە جاڭا سۇرانىسپەن تەز تاۋسىلاتىن جاڭا جول وتكىزۋ قابىلەتتىلىگىن قۇرۋ بولىپ تابىلادى.

"كولىك قوزعالىسى كوپ جولداردى پايدالانۋعا سۇرانىستى باسقارۋ قاجەت. كولىك ورگاندارى كەپتەلىستى ازايتۋعا باعىتتالعان وپەراسيالىق جانە ينفراقۇرىلىمدىق شارالاردىڭ پايداسى ساقتالۋى ءۇشىن كىرۋدى شەكتەۋ، تۇراق قويۋ جانە جول اقىسىن بەلگىلەۋ شارالارىن مىندەتتى تۇردە قولدانۋى كەرەك"، – دەيدى ول.

ماسكەۋدەن كەلگەن كولىك جونىندەگى ساراپشى سەرگەي اندرەيكين قالالاردىڭ ءوسىپ كەلە جاتقان حالقى جاعدايىندا ينفراقۇرىلىم ەشقاشان جەكە كولىكتىڭ قاجەتتىلىكتەرىنە ىلەسە المايتىنىن اتاپ ءوتتى. ءقازىر الماتىدا 1000 تۇرعىنعا 281 اۆتوكولىك كەلەدى، بولجام بويىنشا 2030 جىلعا قاراي بۇل كورسەتكىش 311-گە دەيىن وسەدى.

"شەكتەۋلەر تۋرالى ويلاناتىن ۋاقىت كەلگەندە، 1000 تۇرعىنعا شاققاندا ورتاشا الەمدىك 300 اۆتوكولىكتىڭ ەتالونى. نەگىزگى يدەيا-سىز كوپتەگەن ادامداردى جەكە كولىكتەرمەن تاسىمالداي المايسىز، كوپ جول سالۋ مۇمكىن ەمەس. اۆتوتۇراقتىڭ اقىسى اينالىمنىڭ وسۋىنە اكەلەدى، ءبىز كەلەسى تۇراق العىسى كەلەتىندەرگە ورىن بوساتىلاتىنىن جاقسى تۇسىنەمىز. شىن مانىندە، جاڭا ورىندار قۇرىلۋدا: سىزدە جانە اۆتوتۇراقتاردا كوپ نارسە بار، ال قوزعالىس ازايادى، ويتكەنى كەزبە ترافيك الىنىپ تاستالادى، اۆتوتۇراقتار بوس ەمەس كەزدە بارلىق شەڭبەرلەر بۇرىلىپ، ورىن تاپپاي قايدا تۇراق ىزدەيدى، كولىكتى ەكىنشى قاتارعا لاقتىرادى"، – دەيدى ساراپشى.

تاريفتەۋ ماسەلەسىنە كەلەتىن بولساق، ساراپشى اۆتوتۇراقتاردان كوپ اقشا جينالمايتىنىن، اقىلى اۆتوتۇراقتاردىڭ نەگىزگى مىندەتى اينالىمدى جانە 80% – دان اسپايتىن جۇكتەمەنى قامتاماسىز ەتۋ ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

"ونسىز اۆتوتۇراقتار جۇمىس ىستەمەيتىن جانە بارلىق اسەرلەرگە قول جەتكىزىلمەيتىن ەكىنشى ءبولىم – اكىمشىلىك. قازاقستاندا اكىمشىلىك بويىنشا جۇرگىزىلىپ جاتقان پىكىرتالاس وڭ شەشىلەدى دەپ ۇمىتتەنەمىن جانە ەشتەڭە وزگەرمەيدى. قۇقىق بۇزۋشى جازالانۋى كەرەك، سوندا عانا جۇمساق رەتتەگىش جۇمىس ىستەيدى. ايىپپۇلدار ۇلكەن بولۋى كەرەك بۇزۋ ءتيىمسىز بولدى. الماتىدا بار تاريفتەر بويىنشا ءبارى جاقسى، ايىپپۇلداردى كوتەرۋدىڭ قاجەتى جوق، ءبىراق بۇل رەتتە تاريفتەردى كوتەرۋ قاجەت"، – دەپ اتاپ ءوتتى ساراپشى.

ول الەمنىڭ 50 ءتۇرلى قالالارىندا ساتىپ الۋ قابىلەتىن ەسكەرە وتىرىپ، ەڭ ارزان تۇراق شامامەن 2-3 دوللاردى (1000 تەڭگە) قۇرايتىن تۇراق قۇنىنىڭ دەرەكتەرىن كەلتىردى.

"بۇل تۇراق كەڭىستىگى مەن ترافيكتىڭ جۇمىسپەن قامتىلۋ دەڭگەيىن رەتتەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى"، – دەدى سەرگەي اندرەيكين، الماتىدا كوپ تۇراق بولۋى كەرەك، ولار قانداي دا ءبىر اسەر ەتۋى ءۇشىن قىمباتتاۋى كەرەك.

كولىك جۇيەلەرىن دامىتۋ جونىندەگى يتالياندىق ساراپشى، MIC-HUB بيۋروسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە باسشىسى فەدەريكو پارولوتتو دوڭگەلەك ۇستەلگە قاتىسۋشىلاردىڭ نازارىن اۋداردى، بۇل كەز كەلگەن شەكتەۋلەردى ەنگىزۋ كەزىندە تۇرعىندارعا، مىسالى، قوعامدىق كولىككە بالاما قامتاماسىز ەتۋ وتە ماڭىزدى. سونداي-اق، تاريفتەۋمەن جانە ولاردى ەكونوميكالىق تيىمدىلىككە باعالاۋمەن جۇمىس ىستەۋ ماڭىزدى جانە بارلىق وزگەرىستەر دايەكتى تۇردە جۇرگىزىلۋى كەرەك، دەيدى مامان.

ساراپشىلار الماتىدا شەكتەۋسىز كولىكپەن جاعداي ناشارلايدى دەگەن پىكىرگە كەلدى. بىرىنشىدەن، شەكتەۋلەر تۇرعىنداردىڭ ءال-اۋقاتى، ەكولوگيالىق جاعدايدى جاقسارتۋ، قالانىڭ ەكونوميكالىق ءوسۋ مۇمكىندىگى ءۇشىن قاجەت.