توقايەۆتى «تىڭداعان». Pegasus تىڭشىلىق قۇرالى ءالى قولدانىستا ما؟ 

/uploads/thumbnail/20250702155045828_big.webp

يزرايلدىك NSO Group كومپانياسىنىڭ Pegasus باعدارلاماسىن الەمدە 45 ەلدىڭ ۇكىمەتى قولداناتىنى بەس جىل بۇرىن اشكەرە بولعان. 2021 جىلعى ءىرى زەرتتەۋ قازاقستان پرەزيدەنتى، پرەمەر-مينيسترى سىندى لاۋازىم يەلەرى مەن ازاماتتىق بەلسەندىلەردىڭ تەلەفونى دا تىڭدالعانىن انىقتاعان. جاقىندا اقش-تاعى سوتتا كومپانيا بۇل ءونىمدى پايدالانىپ وتىرعان ءۇش ەلدى اتادى. بۇل قۇرال ءقازىر دە قولدانىلا ما؟ ودان قالاي قورعانۋ كەرەك؟ بۇل تۋرالى «Azattyq.org» ءوز زەرتتەۋىن جاريالادى. 

«Azattyq.org»-تىڭ جازۋىنشا بۇل تىڭشىلىق قۇرال 2 مىڭعا جۋىق قازاقستاندىققا قولدانىلعان. ولاردىڭ ىشىندە قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆ، سول كەزدەگى پرەمەر-مينيستر اسقار مامين، الماتى قالاسىنىڭ اكىمى باقىتجان ساعىنتايەۆ سياقتى ادامدار بولعان. بۇدان بولەك وسى تىزىمدە جۋرناليستەر، بەلسەندىلەر، قۇقىق قورعاۋشىلار، بيزنەسمەندەر مەن باسقا دا ازاماتتار بار.  

OCCRP زەرتتەۋشىلەرى كيبەرشابۋىل نىساناسىنا كوپتەگەن ەلدىڭ جوعارى لاۋازىمدى تۇلعالارى كىرگەن، ءبىراق كوبىندە اڭدۋعا تاپسىرىستى كورشى مەملەكەتتەر بەرگەن دەپ جازدى. الايدا قازاقستانعا قاتىستى بولىكتە مالىمەت ءسال وزگەشە. زەرتتەۋ اۆتورلارى قازاقستان ازاماتتارىن "ءوز ۇكىمەتى" اڭدىعان دەگەن تۇجىرىمعا كەلگەن.

تىڭشى باعدارلاما جاساپ شىعارعان كومپانيا وكىلى سوتتا اتاماي، جاسىرىپ قالعان ونداعان مەملەكەت بار. جۋرناليستەر دەرەگىنە سايكەس، Pegasus-تى قولدانعان 45 ەلدىڭ ءبىرى – قازاقستان.
"Pegasus تىزىمىنە" ەنگەن مىڭداعان قازاقستاندىقتىڭ اراسىندا "ويان، قازاقستان" قوزعالىسىنىڭ بەلسەندىسى دارحان ءشارىپوۆ تە بار. 

ازاتتىق ۇقك-گە "2021 جىلى جاريالانعان "Pegasus ءتىزىمى" بويىنشا تەرگەپ-تەكسەرۋ نەمەن اياقتالدى، جاۋاپتىلار انىقتالدى ما، تىڭشى باعدارلامانى كىم قولدانعان، ءقازىر قولدانىلا ما؟" دەگەن بىرنەشە سۇراق جولداعان.

كوميتەت 2025 جىلعى 24 ماۋسىمدا رەداكسيا ساۋالىنا: "سۇراتىپ وتىرعان مالىمەتتىڭ جوقتىعىن حابارلايمىز" دەپ جازباشا قىسقا جاۋاپ بەرگەن.

قاتىستى تەگتەر :

قاتىستى ماقالالار