قازاقستاننىڭ قازىرگى سىرتقى ساياساتى بارعان سايىن گۋمانيتارلىق جانە قۇندىلىققا باعدارلانعان.
پاۆلودارلىق ساياساتتانۋشى، ەۇۋ قحا كافەدراسىنىڭ دوكتورانتى. ل. ن. گۋميليەۆ بوريس پولومورچۋكتىڭ ايتۋىنشا تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا قازاقستان جاھاندىق كۇش ورتالىقتارى اراسىنداعى مۇددەلەر تەڭگەرىمىنە نەگىزدەلگەن بىرەگەي ديپلوماتيالىق مودەل قۇرا الدى.
"گەوساياسي تۋربۋلەنتتىلىك وسۋدە، ءبىراق قازاقستان ستراتەگيالىق ساباقتاستىق پەن كوپۆەكتورلىقتى ساقتايدى. بۇل بىزگە وزگەرمەلى الەمدە ۇلتتىق مۇددەلەردى دايەكتى تۇردە قورعاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى"، - دەپ اتاپ ءوتتى ساراپشى.
سىرتقى ساياساتتىڭ نەگىزگى قاعيداتى كوپۆەكتورلىق بولىپ قالا بەرەدى. قازاقستان باتىسپەن دە، شىعىسپەن دە پراگماتيكالىق جانە سەنىمدى قارىم-قاتىناس ورناتۋدا. ەل رەسەيمەن جانە قىتايمەن ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى قولدايدى، ەۋروپالىق وداقپەن، تۇركيامەن، اقش-پەن، ورتالىق ازيا، پارسى شىعاناعى جانە وڭتۇستىك ازيا ەلدەرىمەن ىنتىماقتاستىقتى بەلسەندى دامىتۋدا.
بوريس پولومارچۋك قازاقستان وڭىرلىك قاۋىپسىزدىك ارحيتەكتۋراسىن نىعايتۋدى دايەكتى تۇردە جاقتايتىنىن جانە حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ جۇمىسىنا بەلسەندى قاتىساتىنىن اتاپ ءوتتى.
"ءبىز اشىق ديالوگ ساياساتىن، ونىڭ ىشىندە ورتالىق ازيا كونسۋلتاسيالارى فورماتىندا جۇرگىزەمىز. بۇل ارتىق قۇرىلىمداردى جاساماي ينتەگراسيانى تەرەڭدەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. قازاقستان سونداي-اق بىتىمگەرشىلىك ميسسيالاردان باستاپ جاسىل ەنەرگەتيكانى ىلگەرىلەتۋگە دەيىنگى جاھاندىق پروبلەمالاردى شەشۋگە ۇلەس قوسۋدا. ەل پرەزيدەنتى حالىقارالىق ينستيتۋتتاردى ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋى ءۇشىن رەفورمالاۋ ماسەلەسىن بىرنەشە رەت كوتەردى"، - دەپ ءتۇسىندىردى ساياساتتانۋشى.
قازاقستاننىڭ ماڭىزدى باستامالارىنىڭ قاتارىندا حالىقارالىق تومەن بايىتىلعان ۋران بانكىن قۇرۋ، يادرولىق قارۋسىزدانۋ يدەيالارىن ىلگەرىلەتۋ، كليماتتىق فورۋمدارعا قاتىسۋ جانە ەنەرگەتيكالىق قاۋىپسىزدىكتى دامىتۋ بار.
ساراپشى ەكونوميكالىق ديپلوماتياعا ەرەكشە نازار اۋداردى. قازاقستان ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق شەڭبەرىندە جوبالاردى بەلسەندى ىلگەرىلەتۋدە، ترانسكاسپيي كولىك ءدالىزىن دامىتۋدا، ەۋروپا مەن ازيانى بايلانىستىراتىن جاڭا لوگيستيكالىق جانە ەنەرگەتيكالىق تىزبەكتەردى قالىپتاستىرۋدا. وسى تۇرعىدا ول قىتايدى ەۋروپالىق نارىقتارمەن بايلانىستىراتىن "ءبىر بەلدەۋ-بىر جول" باستاماسىنىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى.
قازاقستاننىڭ قازىرگى سىرتقى ساياساتى گۋمانيتارلىق بايلانىستارعا كوبىرەك سۇيەنەدى. ەل "جۇمساق كۇش" باعدارلامالارىن جۇزەگە اسىرادى، مادەنيەتتى ناسيحاتتايدى، ءبىلىم الماسۋدى دامىتادى، گۋمانيتارلىق ميسسيالارعا قاتىسادى جانە ءدىنارالىق جانە وركەنيەتارالىق ديالوگ ورتالىعى رەتىندەگى ءيميدجىن نىعايتادى.
"حالىقتىق ديپلوماتيانىڭ ماڭىزى ارتىپ كەلەدى. رەسمي سىرتقى ساياساتتى تولىقتىراتىن جانە سەنىمدى نىعايتۋعا ىقپال ەتەتىن قوعامدار اراسىنداعى بەيرەسمي بايلانىستار بار. بۇل مادەني الماسۋ، اكادەميالىق ىنتىماقتاستىق، حالىقارالىق فورۋمدارعا، ەرىكتىلەر مەن گۋمانيتارلىق باستامالارعا قاتىسۋ. وسىنداي بايلانىستار ارقىلى حالىقتار اراسىندا تەرەڭ تۇسىنىستىك قالىپتاسادى، ستەرەوتيپتەر مەن سەنىمسىزدىك دەڭگەيى تومەندەيدى، ال شەتەلدەگى ەلدىڭ بەينەسى ادامگەرشىلىككە جانە جاقىندىققا اينالادى. حالىقتىق ديپلوماتيا قازاقستانعا الەممەن رەسمي مالىمدەمەلەر تىلىمەن عانا ەمەس، جەكە تاريح، بىرلەسكەن جوبالار جانە جاندى قارىم – قاتىناس ارقىلى دا سويلەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى"، - دەپ تۇيىندەدى بوريس پولومارچۋك.
وسىلايشا، قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياساتى – بۇل حالىقارالىق بايلانىستاردى قۇرۋ ستراتەگياسى عانا ەمەس، پراگماتيزم، قۇندىلىقتار، گۋمانيتارلىق باستامالار مەن جاھاندىق ديالوگتىڭ بەلسەندى قاتىسۋشىسى بولۋعا ۇمتىلىستى بىرىكتىرەتىن تۇتاس مودەل.
