قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-مينيسترى ولجاس بەكتەنوۆ سيفرلىق شتابتىڭ وتىرىسىن وتكىزدى.
وندا Digital Qazaqstan-نىڭ ەكونوميكانىڭ بارلىق سالالارىن ترانسفورماسيالاۋعا ارنالعان كەڭ اۋقىمدى سيفرلاندىرۋ جانە جاساندى ينتەللەكت تەحنولوگيالارىن جاپپاي ەنگىزۋ ستراتەگياسىنىڭ جۇزەگە اسىرۋ مودەلى قارالىپ، بەكىتىلدى.
مودەل سيفرلىق شتاب شەڭبەرىندە باسقارۋدىڭ ستراتەگيالىق جانە وپەراسيالىق دەڭگەيىن قاراستىرادى. وپەراسيالىق باسقارۋدى بولاشاق سيفرلىق ترانسفورماسيا جونىندەگى كوميسسيا، ياعني قازىرگى مەملەكەتتىك قىزمەتتەر كورسەتۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيا جۇزەگە اسىرادى.
قۇجات پرەزيدەنتتىڭ «جاساندى ينتەللەكت داۋىرىندەگى قازاقستان: وزەكتى ماسەلەلەر جانە ونى تۇبەگەيلى سيفرلىق وزگەرىستەر ارقىلى شەشۋ» اتتى جولداۋىندا بەلگىلەنگەن تاپسىرمالارى شەڭبەرىندە ازىرلەنۋدە.
شتاب ستراتەگيانى ازىرلەۋ نەگىزىندە تۇراقتى ەكونوميكالىق وسىمگە قول جەتكىزۋ، «ورتاشا تابىس تۇزاعىن» ەڭسەرۋ جانە قازاقستان سيفرلىق مەملەكەت فورماتىنا كوشۋگە ءتيىس مىندەتتەردى جۇزەگە اسىرۋعا باعىتتالعان ءبىرقاتار شەشىمدەر قابىلدادى.
پرەمەر-مينيستر جاۋاپتى مەملەكەتتىك ورگاندارعا كۆازيمەملەكەتتىك سەكتورمەن جانە مۇددەلى ۇيىمدارمەن بىرلەسىپ اتقارۋ ءۇشىن كەلەسىدەي تاپسىرمالار بەردى:
- 2025 جىلعى 5 جەلتوقسانعا دەيىن «مۇزجارعىش» جانە تەحنولوگيالىق ءبازيستى قالىپتاستىراتىن جوبالاردى جاساقتاۋ؛
- 2025 جىلعى 31 جەلتوقسان كۇنى Digital Qazaqstan-نىڭ سيفرلاندىرۋ جانە جاساندى ينتەللەكتىنى دامىتۋ جونىندەگى ستراتەگياسىنىڭ جوباسىن ازىرلەۋدى اياقتاۋ.
*****
جاساندى ينتەللەكت جانە سيفرلىق دامۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتى بويىنشا جاڭا ستراتەگيا ۇلتتىق «مۇزجارعىش» جوبالار جۇيەسىندە قۇرىلماق. ولاردىڭ ءارقايسىسىندا جەكە KPI-ى جانە مەرزىمدەرى بولادى. 10 نەگىزگى باعىتتى قامتيدى. ولار – سيفرلىق مەملەكەتتىك قىزمەتتەر، دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءبىلىم بەرۋ جانە ەڭبەك نارىعى، سيفرلىق ەكونوميكا، دەرەكتەر، كيبەرقاۋىپسىزدىك، روبوتوتەحنيكا، سيفرلىق ينفراقۇرىلىم، رەتتەۋ جانە ستارتاپتار ەكوجۇيەسى.
مىسال رەتىندە ءبىلىم بەرۋ سالاسى تاڭدالدى. «جي نەگىزىندەگى ينتەراكتيۆتى ءبىلىم بەرۋ» جوباسىندا جي-ۋنيۆەرسيتەتىن قۇرۋ، Tomorrow-school-دى كەڭەيتۋ، GPT Education ەنگىزۋ جانە وقۋشىلارعا ارنالعان جي باعدارلاماسىن ىسكە قوسۋ كوزدەلەدى. بۇل جوبالار سيفرلىق ساۋاتتىلىقتىڭ ءوسۋىن جانە قازاقستاننىڭ PISA رەيتينگىندەگى پوزيسياسىن جاقسارتۋعا مۇمكىندىك بەرۋى ءتيىس.
ستراتەگيانى جۇزەگە اسىرۋ جي ەسەبىنەن ەكونوميكالىق ءوسۋدى جەدەلدەتۋگە، اۆتوماتتاندىرۋ جانە سيفرلىق سەرۆيستەر ەسەبىنەن ەڭبەك ونىمدىلىگىن ارتتىرۋعا، مەملەكەتتىك قىزمەتتەر مەن شەشىمدەر قابىلداۋ مەرزىمدەرىن قىسقارتۋعا، جاڭا جوعارى تەحنولوگيالىق سالالار مەن جۇمىس ورىندارىن اشۋعا، STEM سالالارىندا جاڭا سيفرلىق مامانداردى دايارلاۋعا اكەلەدى دەپ كۇتىلۋدە.
پرەمەر-مينيستردىڭ ورىنباسارى – جاساندى ينتەللەكت جانە سيفرلىق دامۋ ءمينيسترى جاسلان مادييەۆ الەمدە جي-گە سالىناتىن ينۆەستيسيالار جوعارى قارقىنمەن ءوسىپ كەلە جاتقانىن ايتتى. 2028 جىلعا قاراي كوشباسشى ەلدەردە جي ينۆەستيسيالارى ورتاشا ەسەپپەن جىلدىق ءجىو-نىڭ 4-6%-نا جەتەدى، بۇل جي-دى ەكونوميكالىق ءوسۋدىڭ نەگىزگى درايۆەرلەرىنىڭ ءبىرى رەتىندە ايقىندايدى. الەمدىك تاجىريبە كورسەتكەندەي، مۇنداي ينۆەستيسيالاردىڭ نەگىزگى بولىگى (65%-عا دەيىن) سەرۆەرلەردى، دەرەكتەردى ساقتاۋ جۇيەلەرىن جانە ەسەپتەۋ كلاستەرلەرىمەن قاتار IT-جابدىققا باعىتتالادى، ال سەرۆيستەر مەن باعدارلامالىق قامتاماسىز ەتۋ سايكەسىنشە 15-20% جانە 20-25%-دى قۇرايدى.
انىقتاما:
2018-2024 جىلدارى قازاقستانداعى ەلەكتروندىق ساۋدانىڭ ۇلەسى 2،6%-دان 14،5%-عا، قولما-قول اقشاسىز تولەمدەر 30%-دان 89%-عا دەيىن ءوستى. سيفرلىق ساۋاتتىلىق دەڭگەيى 83%-دان 91،2%-عا، مەملەكەتتىك قىزمەتتەردىڭ ەلەكتروندىق فورماتى 80%-دان 93،3%-عا، ينتەرنەت قامتۋ 82%-دان 96%-عا دەيىن كوتەرىلدى. سيفرلىق ەكونوميكا ماماندارىنىڭ سانى 182-دەن 190 مىڭعا ءوستى، ال ستارتاپتارعا ينۆەستيسيالار – $200 ملن-نان $665،5 ملن-عا ارتتى. EGDI رەيتينگىندە قازاقستان ءوز پوزيسياسىن 28ء-شى ورىننان 24ء-شى ورىنعا دەيىن جاقسارتتى. بۇل ناتيجەلەر جاڭا اۋقىمدى ستراتەگياعا كوشۋگە نەگىز بولدى.
