Elbasy Nursultan Nazarbaev Túrkıaǵa sapary barysynda birqatar mańyzdy kezdesýler ótkizdi, - dep habarlaıdy «Qamshy» portaly 24.kz-ke silteme jasap.

Eki el basshylary Ystambulda kezdesip, beıbitshilik pen qaýipsizdikti qoldaýdaǵy oılaryn ortaǵa saldy. Sonan soń Elbasy jergilikti bıznes kóshbasshylarymen kezdesý ótkizdi. Elge ınvestısıa tartý, saýda-sattyqtyń kókjıekterin keńeıtý – basty maqsat. Ol úshin Qazaqstanda barlyq jaǵdaı jasalǵan. Prezıdent isker adamdardy mol múmkinshilikti paıdalana otyryp, eki eldiń ıgiligine qyzmet etýge shaqyrdy.

Nursultan Nazarbaev pen Rejep Taıyp Erdoǵannyń kezdesýi. Eldegi mańyzdy oqıǵanyń biri. Kelissózderdi túrik telearnalary tikeleı efırde kórsetti. Yntymaqtastyq máselelerinen bólek, kóshbasshylar ıslam álemindegi tatýlasý jóninde birlesken deklarasıa qabyldady. Islam yntymaqtastyq uıymy samıti qarsańynda bekigen qujattyń máni zor. Segiz tarmaqtan turatyn deklarasıada memleketter basshylary halyqaralyq beıbitshilik pen qaýipsizdikti qoldaýǵa jáne memleketter arasyndaǵy dostyq qarym-qatynastardy damytýǵa baǵyttalǵan qaǵıdattardy berik ustanatynyn rastady. Memleketter shekaralarynyń myzǵymastyǵy, aýmaqtyq tutastyq pen egemendikti qurmetteý, basqa memleketterdiń ishki isterine aralaspaý, memleketaralyq qatynastardaǵy daýlar men qaqtyǵystardy beıbit kelissózder arqyly sheshýdi alǵa tartty.

Saıası dıalog birden iskerlik áńgimege oıysty. Prezıdent túrik bıznesiniń kóshbasshylarymen kezdesti. Ulker Group, Turkuaz, Yildirim Holding. Uzyn sany 25 jetekshi kompanıanyń basshysy jınaldy. Qazirgi tańda elimizde túrki kapıtalynyń úlesi bar 1600 kompanıa jumys istep jatyr. Daǵdarysqa qarmastan eki el seriktestigi damýdyń dańǵyl jolynda.

Nursultan Nazarbaev, Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti:

- Qazir syrtqy ekonomıkalyq ahýaldyń qıyn ekenin bilemiz. Soǵan qaramastan eki eldiń arasyndaǵy saýda aınalymy 2 mlrd dollardan asyp otyr. Erdoǵan myrzamen kelisim boıynsha, bul kórsetkishti 10 mlrd-qa jetkizýimiz kerek. Sońǵy 10 jyldaǵy ekonomıkadaǵy túrik bıznesiniń ınvestısıasy da 2 mlrd dollarǵa jetti. Qazirdiń ózinde Qazaqstan men Túrkıanyń birlesken 91 jobasy iske asýda. Onyń jalpy quny 3 mlrd dollarǵa jaqyn.

Byltyr Qazaqstanda jumys jasaǵan úzdik sheteldik 10 kompanıanyń úsheýi túriktiki. Seriktestiktiń bolashaǵy zor dep biledi qos tarap. Ásirese, taý-ken, metalýrgıa, munaı óndirý, energetıkaǵa qyzyǵýshylyq joǵary. Budan bólek, kólik pen logıstıka salalaryndaǵy seriktestiktiń áleýeti zor.

Nursultan Nazarbaev, Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti:

- Túrkıadan Grýzıaǵa baratyn jol barlyq jaǵynan tıimdi. Bıyl ashylady dep maǵan aıtty. Karsa Haláfı joly bárimiz úshin tıimdi. Barlyq elderdiń kólik mınıstrleri birigip bir uıym jasaýymyz kerek. Burynǵy joldardan óte tıimdi qarym-qatynas. Kavkaz arqyly Kaspıı teńizine kelý, odan keıin Qytaıǵa shyǵý, bizdiń óńirge shyǵý tıimdi bolady. Men bilemin ony. Sondyqtan burynǵy Jibek joly arqyly biz qarym-qatynasymyzdy damytatyn bolamyz.

Toǵyz joldyń torabynda turǵan Qazaqstannyń tranzıttik múmkindikteri óz aldyna, Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaq arqyly naryqtyń da keńeıgenin biledi mundaǵylar. Tipti, odan paıdaǵa kenelgender az emes. Ónimin bes elge birdeı saýdalaıtyn múmkindik berilýde.

Fatıh Ýzýnogly, Galaksi group kompanıasynyń tóraǵasy:

- Sońǵy jyldary Qazaqstan sheteldik ınvestorlarǵa salyqtyq jeńildikter men memlekettik baǵdarlamalar arqyly qoldaý kórsetip, eń tıimdi sharttar usynýda. Bul múmkindikter túrik kásipkerlerin aıtarlyqtaı yntalandyryp otyr. Jıyn aıasynda kásipkerlerdi qazaq eline qarjy salýǵa shaqyrdyq. Túrkıadaǵy áriptesterimizdi Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaqtyń keń naryǵy qyzyqtyryp jatyr.

Ómer Djıhad Vardan, TR Syrtqy ekonomıkalyq baılanystar jónindegi keńestiń tóraǵasy:

- Qazaqstan Prezıdentimen mańyzdy kezdesý ótti. Nátıjesinde aldaǵy kúnderi túrik kásipkerleri qazaq eline qomaqty ınvestısıa salatyn boldy. Bul Túrkıa men Qazaqstannyń saýda-ekonomıkalyq, iskerlik baılanystaryn nyǵaıtady dep esepteımiz.

Jaqyn bolashaqta túrik kapıtalynyń qatysýymen elimizde taǵy birqatar nysan boı kóteredi. 500 mln dollardyń 20 kelisimi maquldandy. Quny 2 mlrd dollardy quraıtyn taǵy 60 joba qaralýda. Onyń ishinde farmasevtıkalyq nysan da bar. Jylyna kem degende 1 mlrd tabletka shyǵaratyn zaýyt salý josparda.

Nursultan Nazarbaev, Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti:

- Qazaqstan ózine kerekti dári-dármektiń 70-80%-yn syrttan ákeledi. 800 mln dollarǵa. Sondyqtan, dári-dármek Qazaqstanda shyǵarylatyn bolsa, siz aıttyńyz «1,5 mlrd tabletka jylyna» dep, bul bıznes bizge kerek. Bizge de, sizge de paıdaly.

Buǵan qosa, kilem, plasmassa, kıim-keshek pen tamaq ónerkásibi órge baspaq. Tipti, xrom óndirisiniń kóshbasshysy sanalatyn «Iyldyrym» kompanıasy mettallýrgıalyq zaýytyn salyp beretin boldy.

Abylaı Myrzahmetov, «Atameken» UKP basqarma tóraǵasy:

- «Iyldyrym» – óte úlken kompanıalardyń biri. Olar shıkizat salasynda, metal óndirý salasynda, qazir Hromtaýda 500 mln AQSH dollaryna jýyq ınvestısıa salǵan mekemesi bar. Sodan ári qaraı taǵy da metal óńdeıtin zaýyt salatynyn aıta ketti.

Endi bul jobalardyń kóp uzamaı oryndalýy memlekettik organdardyń enshisinde. Qazaq tarapy mańdaı termen kelgen kelisimderdi oryndaýǵa kidirmesten kiriseri xaq. Prezıdenttiń qoıyp otyrǵan basty talaby da osy. Alda jańa kelisimder, jańa jobalar.