5 qazanda Dúnıejúzi qazaqtary qaýymdastyǵy jáne «Zýqa batyr» qorynyń uıymdastyrýymen Almaty irgesinde aıtýly as ótedi. Qazirgi QHR-ǵa qarasty Altaı óńirinde azattyq úshin kúresken Zýqa batyr Sábıtulynyń týylǵanyna bıyl – 150 jyl. Osyǵan oraı saıtymyzda Ómirhan Altynnyń Zýqa batyr týraly maqalasyn jarıalap otyrmyz.
1866 jyly Zaısannyń Kendirlik óńirinde bilimdi otbasynda dúnıege kelgen Zýqa batyrdyń ákesi Shyǵys Qazaqstanda asa tanymal bolǵan – Sábıt Damola. Arǵy atasy da ataqty Nurmuhammet abyz. Bala kezinen bastap ójettiligimen, ótkir oılarymen, ádilettiligimen kózge túsken Zýqa batyr jastaı jetim qalsada, ákesinen alǵan, ásirese dinı saladaǵy bilimimen erte qoǵamdyq ómirge aralasa bastaıdy. Keıinnen jat jurttyq ákimshiliktiń eline, jurtyna kórsetken zorlyq-zombylyǵyna tóze almaı, qalǵan ómirin ult azattyǵy úshin jumsaıdy. Sondaı-aq, ultyna jáne dinine qaramastan myńdaǵan jetim jesirge, kedeı kepshikke, ádiletsizdikke ushyraǵan qorǵansyz jandarǵa pana bolady. Paıǵambar jasyna kelgen shaǵynda dini úshin, eli úshin, otany úshin úzdiksiz kúresken Qazaqtyń Halyq Qaharmany, aıaýly Alash ardageri Zýqa batyr, otarshyl Qytaı ákimshiliginiń ádeıi daıyndalǵan jendetteriniń qolynan 1929 jyly Jeltoqsanda Altaıdyń Kóktoǵaıynda basy alynyp, shahıt bolady.
Zýqa batyrdyń 150 jyldyq Halyqaralyq Mereı toıy Qazaqstannyń Venadaǵy elshiliginde resmı túrde bastaldy.
Qazaqtyń áıgili qaharmany Ospan batyr ózine bala kezde aqyl keńesin aıtyp, batasyn bergen áke joldas Zýqa batyrdy pirim dep atap ótken.
Ataqty aqyn, dinı ǵulama Aqyt qajy «E, Alla bizge Zýqa sıaqty bir pendeni baǵyshtaǵanyń úshin saǵan sansyz shúkirshilik etem» degen.
Ultynyń namysyn qorǵaımyn degeni úshin qazaq ultshyly degen kináláýmen 86 jyldyq ómiriniń 44 jylyn qytaı túrmelerinde ótkizgen álemge tanymal jazýshy Qajyǵumar Shabdanuly Zýqa batyrdyń ulttyq múdde úshin júrgizgen kúresine súısinip, turmede Zýqa batyr týraly «Pana» romanyn jazdy.
Sońǵy jyldary, ásirese Qazaqstanda jaryq kórgen málimetter arqyly Zýqa batyrdyń kim ekenin jaqsy túsingen Qazaq eliniń aldyńǵy qatarly ǵalymdary men tarıhshylary Zýqa batyr óz zamanynyń Keńesarysy, Qazaqtyń azattyǵy úshin basyn bergen naǵyz Alash ardageri dep baǵalaýda.
Qazaqstan Respýblıkasy Qorǵanys Mınıstrligi, qarýly kúshteriniń áskerı tarıhı mýzeıiniń esigin aıqara ashyp, elin jurtyn qorǵaǵan Zýqa batyrdyń ómirine tike qatysty jádigerlermen, ártúrli aqparattyq materıaldarǵa tórinen oryn berdi.
Joǵaryda keltirilgen birneshe dáıekttiń ózi Zýqa batyrdyń qandaı tulǵa bolǵanyn aıshyqtaıdy.
Táýelsizdik jolynda shahıt bolǵan, Qazaq eliniń Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵyna tuspa-tus kelgen, Zýqa batyr babamyzdyń 150 jyldyq mereıtoıy da onnan astam memlekette Halyqaralyq deńgeıde 30-dan astam is-sharamen atalyp ótýde.
«Ata – bizdiki, batyr – halyqtiki» dep Zýqa batyrdy eske alýdaǵy negizgi maqsatymyz – atamyzdyń ult múddesine arnalǵan kúres jolyn kelesi urpaqtarǵa jetkizý bolmaq. Osy bir maqsat oryndalyp jatsa 25 jyl tolyp otyrǵan Atameken táýelsizdiginiń máńgilik bolaryna ózimizshe úles qosqan bolar edik degen senimdemiz.
Ómirhan Altyn
Uıymdastyrý alqasynyń baılanys telefony:
8-707-510-03-00
8-775-727-23-36
