Qazaqtyń tuńǵysh Respýblıkasy Alashordanyń qurylǵanyna 99 jyl tolǵan kúninde «Qamshy» portalynda «MEMLEKET QARAÝYNSYZ QALǴAN İRİ MEMLEKET QAIRATKERİNİŃ ÚIİ»  atty maqala jarıalanǵan bolatyn. Onda, Almaty qalasyndaǵy Ahmet Baıtursynulynyń ózi turǵan mýzeı úıi tóńiregindegi másele kóterilgen. Mýzeı dırektory Raıhan Sahybekqyzy Alashtyń alyby Ahmet Baıtursynulynyń mýzeı úıi áli kúnge memleket qamqorlyǵynda emes ekenin, nasıhattadyń kemshil túsip jatqanyn jetkizgen.

Ahmet Baıtursynulynyń urpaqtary áýpirimdep ashqaly beri 20 jylǵa jýyq ýaqyt halyqqa qyzmet kórsetip kele jatqan Mýzeı úıi talaı ret jabyla jazdaǵan. Mýzeıdi «Ahmettiń qyzy Sholpan apamnyń amanaty edi» dep kóziniń qarashyǵyndaı qorǵaıtyn Raıhan Imahanbet Mýzeıge tek Almaty ákimi bolyp turǵanda Imanǵalı Tasmaǵambetov qamqor bolǵanyn aıtqan edi.

«Murajaı úıdiń jańarýyna úlesin qosqan, úlken azamattyq jasaǵan Imanǵalı Tasmaǵambetov bolatyn. Ol basqa ákimder sıaqty «Hat jazyńyz resmı, qazynada aqsha qarastyrylmaǵan» dep qutylǵan joq. 2005 jyly mýzeı jabylady, súriledi dep júrgende kelip, jaqsylap bir aralap shyǵyp, dalada turdy da «buny ustap turý úshin sizge ne kerek?» dep surady. Sosyn bir ýaqytta telefon shaldy. Kóp ótpeı jetip kelgen qurylysshylarǵa «myna kisi ne aıtady sony isteńder, ózim baqylaımyn» degen bir-aq aýyz sóz aıtty da ketti. Sol sózinde turdy, ol qurylysshylar osy úıdi 8 aı boıy jóndese, Imanǵalı eki-úsh aptada bir kelip, tekserip ketip turdy», - dep eske alǵan bolatyn Mýzeıdiń komýnaldy tólemin kelýshilerden túsken aqshamen tólep júrgen Raıhan Sahybekqyzy.

«Qamshy» portalynda jarıalanǵan maqala eleýsiz qalǵan joq. Birneshe kúnnen keıin «Qamshy» tilshisine QR Premer mınıstriniń orynbasary Imanǵalı Tasmaǵambetovtiń kómekshisi habarlasyp, Imanǵalı Nurǵalıulynyń ózi maqalany oqyǵanyn, kóp ótpeı Mýzeıge arnaýly at basyn buratynyn jetkizgen bolatyn.

Qashanda iskerligimen, ultshyldyǵymen, memleketshiligimen halyq alqaýyna bólenip júrgen Imanǵalı Nurǵalıuly búgin, 27 qańtar kúni resmı túrde  Mýzeıge kelip, jaǵdaımen tanysty. Mádenıet Mınıstri Arystanbek Muhamedıuly, Almaty ákimi Baýyrjan Baıbek qatarly ákimshilik qosynmen mýzeıge kelgen Tasmaǵambetovti mýzeı dırektory Raıhan Sahybekqyzymen birge akademık Kenjeǵalı Saǵadıev, Ahmet Baıtursynulynyń urpaǵy Serik Samyratuly qarsy aldy.

Ekskýrsıadan soń Mýzeı jumysyn joǵary baǵalaǵan Imanǵalı Nurǵalıuly mýzeıge qandaı kómek qajet ekenin surady.

Mýzeıdi Tasmaǵambetov jasatyp ketken 2006 jyldan keıin ishin túrli eksponattarmen tolyqtyryp, Ahmet Baıtursynulynyń on tomǵa jeterlik shyǵarmalaryn jınap osy kúnge jetkizgenin aıtqan Raıhan Sahybekqyzy Mýzeıdi tek bir ǵana qoǵamdyq qorǵa qaratyp qoımaı, Murajaıdyń derbes Murajaı retinde memlekettik statýs alýy qajet ekenin aıtty.

Imanǵalı Nurǵalıuly dereý Mádenıet mınıstri Arystanbek Muhamedıulynan Murajaıǵa memlekettik statýs berýdiń qanshalyqty jumys ekenin surady. Mádenıet mınıstriniń «Onshalyqty qıyn jumys emes, bizge qajetti qujatty ótkizse bolǵany» degen jaýabynan keıin Imanǵalı Nurǵalıuly:

«Uzyn sózdiń qysqasy, bylaı jasaıyq: isti uzatpaı kelesi aptada seısenbi kúni tústen keıin mınıstrlikte jınalys ótkizip, máseleni túbegeıli sheship tastaıyq, naqty qandaı máseleler bar?», -  dedi.

Ahmet Baıtursynuly týraly derekti jáne kórkem fılm túsirgimiz keledi degen mýzeı dırektorynyń sózinen soń Imanǵalı Nurǵalıuly «Senarı men rejıser daıyn ba? Aldymen derekti fılm túsirip alaıyq. Ahańnyń ómir derekteri týraly fılm túsirip alǵannan keıin sonyń negizinde kórkem fılm jasaýǵa bolady emes pe? Qunanbaı qalaı jaqsy fılm boldy, sondaı bir kórkem fılm túsiriletin shyǵar, qolǵa alyńdar» dep Mádenıet mınıstrine tapsyrma berdi.

Mádenıet mınıstri óz kezeginde «Alashordanyń 100 jyldyǵyn joǵary deńgeıde atap ótý qajettigin, osyǵan baılanysty Alash arystary da mınıstrlik kóleminde dáripteletinin» aıtty.

Sóz sońynda Imanǵalı Tasmaǵambetov:

«Bul másele rasynda da óte úlken másele, bul Murajaıǵa memlekettik statýs bermeı másele sheshilmeıdi.

Jańaǵy aıtqandaı, birinshiden 10 tomdyq daıyn bolatyn bolsa ýaqytty ótkizbeı shyǵarýǵa kirisip ketý kerek.

Ekinshiden, fılm jóninde, jaqsylap turyp derekti fılm shyǵarý kerek. Derekti fılmdi túsirgennen keıin memlekettik telearnalar arqyly nasıhattap, mektepterge de dısk retinde taratý qajet. Árıne, bolashaqta kórkem fılm túsirilip jatsa quba-qup.

Máseleniń bárin durys kóterip otyrsyzdar, memlekettik statýs bolatyn bolsa sharýalar ary qaraı júrip ketedi. Kerek bolatyn bolsa Reseıge ekspedısıa jiberýge de yqpal etedi.

31-i kúni Astanada jınalys ótkizeıik. Sizder de kelińizder», - dep aıaqtady óz sózin.

Imanǵalı Nurǵalıulynyń qarbalas qyzmeti arasynda ýaqyt taýyp mýzeıdiń jaǵdaıyn bilýge kelgenine alǵys aıtqan Raıhan Imahanbet Almaty ákimdigine de alǵysyn aıtty.

Sóz alǵan Almaty ákimi Baýyrjan Baıbek:

«Osy jyly mýzeıge İshki saıasat basqarmasy tarapynan jáne Mádenıet basqarmasy tarapynan 10 mıllıon teńge bóldik», -  dep qýantty Mýzeı ujymyn.

Sóıtip, Qashan da memleketshildigimen kórinip júrgen Tasmaǵambetov Alash Arystaryn ardaqtaýǵa taǵy da at salysty. Ol Qazaq zıalylaryn dáripteýge barynsha qoldaý kórsetip júrgen jan. Oǵan, búgingi azamattyǵy ǵana emes IýNESKO qamqorlyǵymen qazaqqa tanymal mádenıet jáne ǵylym salasynyń adamdarynyń mereıtoıyn ótkizgeni; Abaı Qunanbaev pen Jambyl Jabaevtyń — 150 jyldyǵyn, Muhtar Áýezov, Qanysh Sátbaev, Ǵabıt Músirepov, Álkeı Marǵulannyń ǵasyr toılaryn ótkizgeni dálel. 

Qamshyger Nurǵalı NURTAI