"Qazaqstannyń bolashaǵy - Qazaq tilinde" - N.Á.Nazarbev
QR - nyń Konstıtýsıasynyń 7 - babyndaǵy 1 - tarmaǵynda: Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekttik tili qazaq tili - dep jazylǵanymen, shırek ǵasyr boıy Qazaq tili memlekttik til dárejesine is júzinde kóterilgen joq.
Qazaqstanda barlyq deńgeıdegi is jáne qatynas qujattary, esep berýler memlekettik tildiń orys tilindegi aýdarmasynsyz kóbinese qabyldanbaıdy jáne bekitilmeıdi.
Barlyq deńgeıdegi jıyndar, jınalystar memlekttik tilde 1 - 2 mınýt kirispe sózben bastalyp, kún tártibindegi másele tolyqtaı orys tilinde ótedi.
Qabyldanatyn zańdar men qaýlylar, baıandamalar oryssha jazylyp, sodan keıin memlekttik tilge aýdarylady.
Tipti Atazańnyń ózi orys tilinen memlekettik tilge aýdarylǵanyn kózi ashyq adam tez ańǵarady.
Mine osy Memlekttik tildiń múshkil halyn qazaq halqy, ult jandy azamattar, qoǵam belsendileri t.b. Úkimetten, Parlamentten, bılik basyndaǵy orys tildi memlekettik qyzmetkerlerden kóredi.
Solardyń biri, belgili qoǵam qaıratkeri Dos Kóshim:
"Qazaq tiliniń jolyn baılap otyrǵan ózimizdiń orystanyp ketken qazaqtar" - dep jazady.
Meniń oıymsha, Qazaq tiliniń "jolyn baılap" turǵan Bılikte emes, Úkimette emes, Parlamentte emes, "orystanyp ketken qazaqtar da" emes, qazaq tiliniń baǵyn baılap turǵan, QR - niń Konıstıtýsıasynyń 7 - babyndaǵy 2 - tarmaǵyndaǵy:
Memlekettik uıymdarda jáne jergilikti ózin - ózi basqarý organdarynda orys tili resmı túrde qazaq tilimen teń qoldanady - degen zań!
2 - tarmaq orys tiline zań júzinde ekinshi memlekttik til mártebesin bergen!
Sodyqtan Qazaqstannyń árbir azamaty, uıymdary, organdary eki tildiń birin esh shekteýsiz qoldanýǵa quqyly! Memlekettik til qazaq tilinsiz -aq barlyq deńgeıdegi máselelerdi resmı til orys tilimen sheshe beredi.Sonyń nátıjesinde qazaq tiliniń memlekettik til retinde qajettiligi shamaly boldy.
Keńes odaǵyndaǵy qoldanystaǵy orys tili Qazaqstanda sol ústemdik dárejesin áli saqtap keledi. Tipti bedeli ol kezdegiden de artyp, orys tilindegi suraqqa memlekettik til qazaq tilinde jaýap bergen Azamat jumystan qýylyp jaza tartady.
Qazaqstan aldyńǵy qatarly zaıyrly, turǵylyqty ulttyń aty berilgen Anglıa, Fransıa, Qytaı, Túrkıa, Germanıa, Ispanıa, Italıa, Portýgalıa, Bolgarıa, Polsha, Reseı, Ózbekstan, Estonıa, Latvıa, t.b. elderindeı Qazaq halqynyń atyndaǵy Qazaqstanda Qazaq tilin derbes memleketik til deńgeıine kóterý úshin Atazańdaǵy 7 - baptyń 2 - tarmaǵyn alyp tastaý tarıhı qajettilik!
Sonda ǵana Qazaq tiliniń baǵy ashylyp, bedeli kóterilidedi. Qazaqstanda barlyq deńgeıde memlekettik tilge degen qajettilik týady. Qazirgi úsh tildiliktiń de qazq tili men qazaq halqyna zalaly azaıatyny sózsiz. Tiliniń bedeli joq ulttyń bolashaǵy da joq!
Bul týraly Qazaqstanda turatyn basqa ult ókilderi de jıi pikir aıtýda. Sodyqtan da Qazaq tiliniń qol - aıaǵyndaǵy "qaqpany" - 7 - baptyń 2 - tarmaǵyn joıý kerek!
BASQA JOLY JOQ!
Aımuhanbet Beısembekov
