Soltústik Qazaqstan oblystyq «Soltústik Qazaqstan» gazetiniń 2017 jylǵy 14 naýryz kúngi sanynda «Eski ataýlardan arylatyn ýaqyt jetti» degen maqalany oqyǵannan keıin, qolyma qalam alyp otyrmyn. Qyzyljar aýdanyndaǵy Peterfeld aýylynyń turǵyny, eńbek ardageri Saǵat Qýandyqov keńestik dáýirdiń sarqynshaǵy ispetti eski ataýlardan arylatyn ýaqyt jetkenin, áli de bolsa onomastıka máselesiniń aqsap turǵany jaıynda óz oıyn bildirip, maqala jazǵan eken. Materıaldan qandaı da bir oǵashtyq, arandatýshylyq ne bolmasa jeke bir tulǵalardyń ar-ojdanyna nuqsan keletindeı pikirdi baıqamadym. Soǵan qaramastan Qyzyljar aýdandyq ishki saıasat bólimi basshysynyń mindetin atqaryp júrgen Alla Krıvorotko aýdandyq «Qyzyljar” gazetine bettelip, shyǵyp bara jatqan maqalany aldyryp tastapty.
Sheneýniktiń bul qylyǵyna ashynǵan avtor «Aýdandyq ishki saıasat bólimi basshysynyń mindetin atqarýshy A. M. Krıvortko elimizdiń Ata Zańy kepildik bergen azamattardyń sóz, shyǵarmashylyq bostandyǵyna shekteý qoıyp, Qazaqstan Respýblıkasynyń “Buqaralyq aqparat quraldary týraly” zańyn belden basyp, aýdandyq gazetke senzýra jasap otyrǵanyn ańǵardym. Bul qalaı?», deıdi.
Azattyq alǵanymyzǵa shırek ǵasyr tolsa da, eski kóshe ataýlaryn elimizdiń ulttyq bolmysyna saı etip ózgertýge qarsylyq bildirip, aıaqtan shalatyn sheneýnikter tabylyp jatady. Saǵat Qýandyqov óz maqalasynda artyq aýyz sóz aıtyp turǵan joq. Bar bolǵany elimizdiń bir turǵyny retinde Táýelsiz memlekettiń ustanǵan baǵytyna saı kelmeıtin keńestik dáýirdiń sarqynshaǵy ispetti bul ataýlardy ózgertý máselesi uzaq jyldardan beri sheshimin tappaı kele jatqanyna qynjylys bildirip, eski ataýlardan arylatyn ýaqyt jetkeni jaıynda oıyn ortaǵa salǵan eken. Bizdiń oblysymyzda jetpisten astam eldi meken áli kúnge deıin totalıtarlyq sıpattaǵy ataýlarǵa ıe ekenin, bir Lenınniń atynda 79, Sovet ataýyn ıelengen 74, Komsomol qurmetine qoıylǵan 68, Oktábr dep atalatyn 52 aýyl men kóshe bar eken osy maqaladan bildim.
Osyndaıda Muhtar Áýezovtiń “El bolamyn deseń, besigińdi túze”, – degen ǵıbratty sózi oıǵa oralady. Keńes dáýirin eske salatyn kóshe ataýlaryn ózgertýge bılik te, turǵyndar da yqylas tanytsa, bul másele tolyq sheshilip qalmaǵanmen, seń sógiler edi, dep oılaısyń.
Saǵat Qýandyqov ózi turyp jatqan Peterfeld aýylyn mysalǵa alyp, ol jerde de onomastıka máselesiniń aqsap turǵanyn sóz etedi. Aýyldyq okrýgte ótken jınalysta kún tártibine eskirgen kóshe ataýlaryn ózgertý máselesi qoıylǵanyn, aýyldaǵy Molodejnaıa, Torgovaıa, Shkolnaıa, Vostochnaıa, Oktábrskaıa, Komınterna syndy kóshelerdiń sońǵy ekeýiniń ataýyn aýystyrý týraly sheshim qabyldanǵanyn aıtqan eken. Sondaı-aq, avtor kóshe attaryn ózgertýge jergilikti turǵyndar tarapynan qarsylyq baıqalmaıtynyn, tek qujat aýystyrý jumystary qarajat máselesine tirelip, qol baılaý bolyp tur, degen oıyn bildiredi.
Al Alla Krıvorotko bul maqalany gazet betinen alyp tastaǵannan ne utty. Menińshe, bul til saıasatyna ashyqtan-ashyq qarsylyq bildirý. Osylaısha belden basý arqyly memlekettik qyzmetker óz mindetine adaldyq tanytyp tur ma, oılandyratyn másele?!
Jaına Baltabaı,
Petropavl qalasynyń turǵyny.
