Halyq bank 2017 jylǵa ekonomıkalyq boljam jasady dep habarlaıdy Qamshy.kz.

İshki naryqtyń jaǵymsyz yqpalynan ekonomıkanyń ósýi (2016 jyldaǵy İVT ósýi +1 %) sońǵy jyldarda birden baıaýlap ketti, bul árıne elimizdiń qarjy sektory  jaǵdaıyna keri áserin tıgizdi. Osylaısha 2016 jyldaǵy bank sektory aktıvteriniń ataýly ósimi 7,5% qurady. 2015 jyly bul kórsetkish 35% quraǵan bolatyn, biraq ol teńgeniń birden devolvasıaǵa ushyraýynyń nátıjesinde jáne bank sektoryndaǵy valútalyq aktıvter men mindettemelerdiń tym úlken úlesiniń sebebinen boldy. Teńge baǵamyna jasalǵan túzetýdi eskere otyryp, 2015 jyly bank sektoryndaǵy aktıvterdiń ósimi jaǵymsyz aımaqta qalyp otyrdy.

2016 jyly bank aktıvteri tek qana depozıtterdiń jalpy ósýiniń esebinen ulǵaıǵan edi (+14%). 2015 jyly baǵamǵa jasalǵan túzetýlerdi eskergende bank klıentteriniń depozıtteri 7% tómendedi. Inflasıany eskere otyryp, 2016 jyly bankterdegi aktıvterdiń naqty ósimi de jaǵymsyz aımaqqa jaıǵasty. Osyǵan baılanysty 2016 jyly bank júesindegi aktıvterdiń İVT úlesi 58% quraǵan bolsa, 2015 jyly bul kórsetkish 61% qurady. 

Salystyrmaly túrde aıtatyn bolsaq, Reseıdegi bank júıesi aktıvteriniń úlesi bir jarym ese - 93% artyq kórsetkishte boldy. 

2015 jyldyń aıaǵy men 2016 jyldyń qańtarynda teńgedegi ótemdilik óte úlken jetkiliksizdik kúıde qaldy, bul onyń joǵary qunyn kórsetti. 2016 jyldyń basynda REPO baǵamy jyldyq 80% jetti

Biraq, aqpan aıynan bastap jaǵdaı taǵy da ózgere bastady. Úkimet Ulttyq qordan búdjettik shyǵyndar men ekonomıkany qarjylandyrýdy arttyrdy, sóıtip Ulttyq bank bazalyq baǵamdy 17% +/- 2pp ornatyp, atalǵan baǵammen bankterge ótemdilik berýdi bastady. Osy aıdan bastap Ulttyq bank, ádette qysqa merzimdi notalardyń kómegimegimen alatyn, bankterdegi artyq ótemdiliktiń birizdi jınalýy oryn aldy. Jyl sońyna qaraı ótemdiliktiń valdyq alymy T3,2 trl. nemese sektordaǵy qaryz portfeliniń 21% qurady.

2016 jyly ulttyq valútanyń baǵamy 2015 jylǵy jaǵdaıǵa qaraǵanda meılinshe tómen qubylmalylyqta qaldy. Munaı baǵasynyń ózgerýi sońynan teńgeniń AQSH dollaryna shaqqandaǵy baǵamy qańtar aıynda eń joǵary deńgeıge jetti – 384 teńge jáne osyndaı ósýdiń artynsha munaı baǵasyn belgileý  mamyr aıynda 327 ge deıin tústi. Jyl sońyna qaraı teńgeniń baǵamy jalpy bir jyl ishinde 2%-ǵa nyǵaıyp, 333 teńgeni qurady.

Valúta naryǵyndaǵy qatysty turaqtylyq pen turǵyndar tarapynan kútilgen devalvasıa depozıtterdiń dollarlanýyn tómendetýge múmkindik berip, 2016 jyldyń sońyna qaraı 2015 jylmen salystyrǵanda 55% qurady. Sondaı-aq, ulttyq jáne shetel valútalaryndaǵy salymdar úshin esepteletin syıaqy mólsherlemelerindegi mańyzdy aıyrmashylyqtar da oǵan óz úlesin qosty.

 Bank júıesindegi jaǵdaıǵa qarap otyryp, olardyń memlekettik syńaıly sektordan táýeldiligin ańǵarýǵa bolady. Eń aldymen bul «Samuryq-Qazyna» UÁQ, BJZQ, «Báıterek»,  «Kazagro» UBH  qatysty. Atalǵan mekemelermen ornalastyrylǵan aqshalardyń EDB- degi jalpy kólemi  bank júıesindegi barlyq mindettemelerdiń 30% kem emes úlesin quraıdy. 2016 jyldyń aıaǵyna qaraı bankterdiń 1.87 trln teńge nemese 8.2% mólsherdegi mindettemelerin BJZQ qarajattary qurady. 2016 jyldyń qyrkúıek aıyndaǵy eseptilikke sáıkes «Samuryq-Qazyna» UÁQ bankterdegi qarajattary 3.2 trln teńge (bank mindettemeleriniń 14.3%) jáne   «Kazagro» UBH - 0.55 trln teńgesin (2.5%) quraǵan bolatyn. 2016 jyldyń 1 jarty jyldyǵyndaǵy eseptilikke sáıkes «Báıterek»  UBH-niń  bankterdegi qarajattary 1 trln teńgeni (4.7%) qurady.

Memlekettik syńaıly qurylymdardyń salymdary bankterdiń (ásirese bul ortasha bankterge qatysty) óte iri klıentterge joǵary dárejede shoǵyrlanýymen sıpattalady. Bul óz kezeginde, olardyń jylystaýy kezindegi mańyzdy táýekelderdi (birneshe bankterdiń jyl sońyndaǵy ótemdilik máseleleri, Kazınvestbanktiń lısenzıasyn qaıtaryp alý) týyndatady.

2016 jyly bankterdiń nesıe portfeli 0.3% , T15.5 tlrn deıin (rezıdent emes tulǵalarǵa berilgen nesıelerdi eskere otyryp)  tómendep ketti. Nesıelerdiń ósýi iskeri belsendiliktiń tómendeýi, kóp mólsherdegi nesıelendirýshilik jáne aǵymdaǵy jáne jańa qaryzgerlerdiń sapasynyń tómendigi, uzaq merzimdi qorlandyrýdyń bolmaýy, sondaı-aq, bankterdiń erkin qarajattaryn QHB-ne joǵary mólsherleme bazasy boıynsha meılinshe tartymdy jáne óte táýekeldi tásildermen ornalastyrý qoljetimdiliginiń bar bolýy sebinen kidirip qaldy. Inflásıany eskergende, 2016 jyldaǵy bank sektorynyń nesıe portfeliniń  shynaıy tómendeýi áldeqaıda mańyzdy kólemde boldy.

Úkimet tarapynan eldegi bankterge aıtarlyqtaı kómek jáne qoldaý barynsha kórsetilýde. Sonyń nátıjesinde eldegi bankterdiń jaǵdaıy 2017 jylǵa qaraı aıtarlyqtaı jaqsy kórsetkishter kórsetip, jaǵdaılary jaqsarady.

Banktik júıege áser etetin kóptegen faktorlar bar, atap aıtarlyq bolsaq, olar: qolaısyz konúnktýra, ulttyq valúta baǵamy, daýly nesıe jaǵdaılary jáne boryshkerlerdiń óz mindetin atqarmaýy banktik júıege úlken yqpal etýshi faktorlar bolýda.