Avstralıa álemde alǵash bolyp 16 jasqa tolmaǵandarǵa TikTok, Instagram, Snapchat, YouTube, Facebook, X jáne basqa da iri jelilerdi qoldanýǵa tolyq tyıym saldy. Jańa akkaýnt ashýǵa da, burynǵylaryn paıdalanýǵa da bolmaıdy — kompanıalar jasóspirimderdiń paraqshalaryn jappaq. Al, Danıa, Norvegıa, Fransıa da osyndaı shekteýlerdi qarastyryp jatyr. Ispanıada 16 jasqa deıin ata-ananyń arnaıy ruqsatyn talap etý usynylsa, Ulybrıtanıa jelilerge qatań aıyppuldar engizdi.
Nege tyıym engizildi?
2025 jylǵy zertteýlerge súıensek, 10–15 jastaǵy balalardyń 96%-y áleýmettik jeli qoldanady, olardyń 70%-y zıandy kontent kórgen. Ár jeti balanyń biri — onlaın tanysý nemese eresekter tarapynan kúmándi áreketterge tap bolǵan. Kıberbýllıng te — basty problema.
Qalaı baqylanady?
Ata-analar men balalar jazalanbaıdy. Esesine platforma ıeleri «qatań qadamdarǵa» barýy tıis. Jas ereksheligin rastaý úshin ID, bet-beıne taný, daýys taldaýy nemese minez-qulyqqa qarap «jasty boljaý» tehnologıalary qoldanylady. Qatelik ketse, jasyraq balalardy anyqtaý qıyn, eresekterdi qate buǵattaý qaýpi bar.
Qandaı platformalar kirdi?
Facebook, Instagram, TikTok, Snapchat, X, YouTube, Reddit, Threads, sondaı-aq Kick jáne Twitch.
Al WhatsApp, YouTube Kids jáne Google Classroom — tizimde joq.
Syn-pikirler qandaı?
Sarapshylar tyıymdy aınalyp ótý ońaı deıdi: VPN, jalǵan akkaýnttar, ata-anamen birigip ashylǵan profılder. Keıbireýler bul shara balalardy ınternettiń «qarańǵy aımaqtaryna» ıterýi múmkin dep alańdaıdy. Sondaı-aq jeke málimetterdiń jappaı jınaqtalýy qaýip týdyrady.
