Belgili jýrnalıs, birneshe jobalardyń avtory Bıbigúl Dáýletbekqyzynyń áriptecterine degen ókpesi qara qazandaı. Osydan birneshe kún buryn jýrnalıs búgingi qazaq jýrnalısıkasy jaıynda óziniń Feısbýktegi paraqshasynda jazǵan edi. Jazbasyna nazar aýdarsaq, jeke menshik emes, memlekettik arnalardaǵy bylyqtardy jaıyp salyp, QR Aqparat jáne komýnıkasıa mınıstri Dáýren Abaevtyń nazaryn ózine burdy. Odan bólek «avtorlyq jobamdy kóshirdi» dep, áriptesi, «Habar» agenttigi tóraǵasynyń orynbasary Rınat Kertaevty aıyptady. Hat mazmuny mynadaı:
«Aıtpaqshy, osynda bir jeńil júristi qazaq qyzy Fybyda tikeleı efır júrgizip júrip, otandyq kógildir ekranǵa shyǵyp ketti degen sózdi estidim. Sonda bul - QAZAQ JÝRNALISIKASYNYŃ ólgeni me?! Ánshilerden qutyla almaı jatqanymyzda, endi qalmaǵany jyn-oınaq pa?
Telearnadan shyqqan árbir júrgizýshi - halyqtyń aınasy. Sonda pýtanalardy osylaı efırge shyǵarsa, jetken jerimiz osy eken de.
Dáýren Abaev myrza tym bos jiberip qoıǵan joq pa jýrnalısıka salasyn degen oı ketedi keıde. Nege efırdiń júrgizýshilerin qadaǵalamaıdy? Nege efırde jeńil júristiler qaptap barady? Olardy kórgen jas kórermender elikteıdi ǵoı. "Ana apaıymyz 2 ret kúıeýge shyǵypty, myna júrgizýshi toqaly eken. Mynaý bolsa kúıeýiniń kózine shóp salyp, aqyl aıtýda. Meniń odan qaı jerim kem?" degen túısik qalyptaspaı ma?
"Reıtıń, reıtıń" dep, jastarymyzdy ýlap jatqan sekildimiz. Ideologıa joq. Baıaǵyda ólip qalǵan. Osyndaı dańǵaza-shý baǵdarlamalardan góri, nege pedofıl, sýısıdtiń aldyn alý týraly kórermen qyzyǵyp qaraıtyn habarlar ashpasqa? Qazirgi BAQ-tyń aıtatyny - "jol apaty", "pedofıl kishkentaı qyzdy zorlapty", "qyrshyndaı jigit ózin-ózi kópirden laqtyrdy", "pálensheni sottapty, anaý ózin órtepti" t.b.
Bir tushshymdy habarlar joq.
Salmaqty habarymdy shyǵarǵym kelgen edi 2-3 jyl buryn. Habardaǵy Rınat Kertaev "Aı-haı, 25" tok-shoýymdy, "Paı-paı, 25" etip ózgertip, aıdy aspanǵa shyǵaryp, efırden kórsetetinin de byltyr osy Feısbýktan bildim(Rınatty aıtamyn da "súıinshiletip" qoıady). Biraq, basy biraz daýǵa qaldy. Ol baǵdarlamanyń avtory men ekenin áriptesterim jazdy. Alaıda, Rınat myrza meniń nómirime habarlasyp:
- Bıbigúl, kelisimge keleıik, ótinish?! Ekeýmiz qazir bet jyrtysqannan eshteńe ónbeıdi,- dep, meni kezdesýge shaqyrdy.
"Bolary bolyp, boıaýy sińip" ketken habarymdy ıemdengenin bilgenimde, árıne qatty yzalandym. Jylap ta aldym. Biraq, Rınat 2016 jylǵy búdjetten aqsha qarastyryp, basqa baǵdarlamalarymdy satyp alatynyn aıtqannan soń, bitimge keldim. Alaıda, kabınetinde qolyn berip, ýádesin aıtqan Rınat Kertaev "erkektik" sózinde turmady. Mine, bul bir ǵana mysal.
Men sekildi talaı jýrnalıserdiń taýy shaǵylyp jatqany qanshama? Rınattyń uıaty bilsin. Bul dúnıede - ataq-mansap máńgilik emes! Ómir - alma-kezek. Búgin kresloda ol otyrsa "qonjıyp", erteń men otyramyn. Búgingi kúnmen ómir súrgen telearna basshylarynyń talaıyn kórdim. Qazir shirenip otyrady, erteń búgilip ketedi. Keshe ǵana zárin tógip, qaharlanǵandardyń da, ertesine máımóńkelep ketetinin de ýaqyt kórsetti.
"Bıbigúl aınalaıyn, ósektiń jeteginde kettim, aǵańdy keshir", - degen basshylarym da boldy.
Men keshirimdimin. Biraq, ıdeıa urlaýshylardyń ómiri keremet bolyp ketetinine senimsizbin. Sol plagıatshylarǵa 2010 jyly shyqqan Fransıanyń "BEZ ÝLIK" degen fılmdi kórýge keńes beremin. Biraq ondaǵy keıipkerdiń adamgershiligi bar, uıaty jibermeı, talaı jyldar boıy kúndiz kúlkiden, túnde uıqydan aıyrylady. Bizdikiler sekildi "bir kúndikpen" ómir súrmeıdi.
Efırdiń lastanýyna da osyndaı basshylar kináli. Olardyń bastarynda tek - reıtıń tur. Avtorlyq quqyǵymyz baıaǵyda taptalǵan. Basynda ıdeıasy joq, plagıatpen jumys isteıtin qazaq basshylary turǵanda, osylaı telearnalar qurdymǵa kete bermek...
Bul degradasıa!»
Halyqtyń kózi bolǵan Habar arnasynda oryn alyp jatqan «bylyqtarǵaı ózge jýrnalıser de qur qarap otyrmady. Belgili jýrnalıs, búginde «Aq jol» demokratıalyq partıasynyń Ortalyq keńes hatshysy Arman Sqabyluly óz pikirin bildirdi.
«Aqparat jáne baılanys mınıstri Dáýren Abaev myrzaǵa!
Sońǵy ýaqytta áleýmettik jelilerde telearnalardaǵy bylyqtar jaıynda adamshoshyrlyq jazbalar jaryq kórýde. Bári de memlekettik arnalarǵa qatysty. Eger kómekshilerińiz jasyryp qalǵan bolsa, Bıbigúl Dáýletbekqyzy, Qýandyq Shamahaıuly , Aıgúl Orynbek jáne meniń paraqshalarymyzǵa kirip kórińiz. Jýrnalısıkaǵa qatysy joq adamdardyń efırdi jaýlaýy, bildeı bir arna basshylarynyń biriniń ıdeıa urlap, plagıattyqpen aınalysýy, ult tarıhy men dástúrine qatysty serıaldardy ("Qozy Kórpesh Baıan sulý", "Qarasaı batyr") ana tilinen maqurym, tarıh, dástúrdi bilmeıtin pysyqtardyń alýy degen máseler qazir qyzý talqylanýda. Jekemenshik arnalar bolsa mundaıda únsiz qalýǵa bolady. Al, salyq tóleýshilerdiń-halyqtyń aqshasyna kúnin kóretin memlekettik arnalarda bulaı isteýge bolmaıdy. Bul-qylmyspen para par! Osy ýaqytqa deıin Siz bir ózgeris jasar dep kúttik. Ókinishke oraı, ózgeris joq! Aýtsorsıng degen báleni telearnadaǵy attóbelindeı toptyń qolyna berip qoıýǵa bolmaıdy, mınıstr myrza! Eń quryǵanda osy máseleni sheshińiz. Ashyq pikirtalastan qashpaıtyn mınıstr bolyp kórinýge tyrysyp júrsiz. Endeshe ondaı saıysqa biz daıyn!»
«AI-HAI, 25» PEN «PAI-PAI, 25» TÝRALY...»
Bıbigúl Dáýletbekqyzy tarapynan aıtylǵan bazynaǵa óziniń tikeleı qatysy bolǵandyqtan, Rınat Kertaev áleýmettik jelidegi paraqshasynda óz jaýabyn usyndy:
«Birinshiden, «Habar» Agenttiginiń Kórkemdik keńesine Bıbigúl Dáýletbekqyzynan «Aı-haı, 25» degen atpen eshqandaı baǵdarlamanyń jobasy resmı usynylǵan joq. Biraq, menimen kezdesýinde birneshe jobasymen qatar «Aı-haı, 25» týrasynda da aýyzsha baıandaǵany ras. Byltyr, ıaǵnı Táýelsizdiktiń 25 jyldyǵyna oraı shırek ǵasyr ishinde elimizdiń jetken jetistikteri kórsetiletin basqa da jobalar Kórkemdik keńeske usynylǵan bolatyn. Sonyń biri – «Fresh TV» kompanıasynyń ıdeıasy. Baǵdarlamanyń avtorlary jáne senarısteri – Ásel Qaırolla jáne Almas Toqabaev. Atalǵan avtorlar jáne óndirýshi kompanıa baǵdarlamanyń ataýyna qatysty mynadaı usynystar bergen: «Ósken órken», «Paı-paı, 25», «Shırek ǵasyr». Kórkemdik keńestiń sheshimi boıynsha atalǵan joba efırge shyǵarýǵa laıyq dep tanylyp, onyń «Paı-paı, 25» degen ataýyna toqtaǵan bolatyn.
Ekinshiden, «Paı – paı, 25» jobasy avtorlyq quqyq talaptaryna tolyqtaı saı júzege asyrylǵan baǵdarlama. «Fresh TV» kompanıasy baǵdarlama jasaý jáne prokat talaptaryna saı «Habar» Agenttigine baǵdarlamanyń avtorlyq quqyqtaryn tapsyrdy. Avtorlyq quqyq salasyndaǵy zańnama talaptary tolyqtaı saqtalǵan jáne «Habar» Agenttigine tıesili.
Árıne, «Paı – paı, 25» degen sózdiń «Aı-haı 25» degen sózge uqsastyǵy bar bolǵanmen, qurylymy múldem basqa. Bizdiń arnadan ótken baǵdarlamada el ómirindegi eleýli oqıǵalardyń jaı-japsary jan-jaqty baıandaldy. Stýdıaǵa kelgen tanymal tulǵalar (saıasatkerler, sportshylar men zıaly qaýym ókilderi) óz estelikterimen bólisip, elimizdiń ótkeni men keleshegin talqylaıdy. Osylaısha, Bıbigúl Dáýletbekqyzy usynǵan «Aıhaı 25» jobasymen eshqandaı uqsastyǵy joq jáne buny menimen kezdesýinde ózi de moıyndaǵan bolatyn. Qajet bolǵan jaǵdaıda, Agenttik zań júzinde óz quqyǵyn qorǵap shyǵýǵa daıyn.
Bıbigúl Dáýletbekqyzynyń osy jazbalarynan tek bir uıǵarymyna tolyq kelisemin. Eshqandaı qyzmet te, mansap ta máńgilik emes. Men úshin halyqtyń múddesi alǵy orynda. Sondyqtan, bul múdde jolynda kimmen bolsyn, kezdesýge daıynmyn, qandaı ıdeıa bolsyn qarastyrýǵa ázirmiz. Bizdiń Agenttikke qarasty efırden ótetin jobalardyń bári Kórkemdik keńeste qaralatynyn eskertkim keledi. Jobany qaraý ıa ony efırge jiberý boıynsha sheshimdi men jalǵyz qabyldamaımyn. Taǵy da qaıtalap aıtamyn, memleketshildik sanany bekitetin, azamattyq qoǵamnyń deńgeıin arttyratyn, ár azamattyń týǵan jerine degen súıispenshiligin kóteretin kez-kelgen jobany qarastyrýǵa ázirmiz».
