«DEMOSCOPE» qoǵamdyq pikirge ekspress-monıtorıng júrgizý búrosy Qazaqstan azamattarynyń arasynda «Qazaqstanda merziminen buryn prezıdent saılaýynyń ótkizilýi» taqyrybynda saýalnama júrgizdi. Saýalnamaǵa Astana, Almaty qalalary men Qazaqstannyń 14 oblys ortalyǵynan 18 jastan asqan 2081 adam qatysty. Olardyń 68%-y áıelder jáne 32%-y er azamattar. Suraq qoıý ádisi – telefon arqyly júrgizilgen suhbat jáne onlaın-saýalnama. Saýalnama 2015 jyly 16-20 aqpan aralyǵynda júrgizildi.
Respondentterdiń 82%-y merziminen buryn ótkiziletin prezıdent saılaýyna qatysýǵa daıynbyz dep jaýap berdi. 11%-y saılaýǵa qatyspaımyz degen jaýap nusqasyn tańdasa, 7%-y naqty sheshimderimen bólise almady.
Saýalnamaǵa qatysqan qazaqstandyqtardyń 57%-y Qazaqstan halqy Assambleıasynyń keńesinde usynylǵan prezıdent saılaýyn merziminen buryn ótkizý ıdeıasyn qoldaıdy. Olar sońǵy ýaqyttaǵy ishki keleńsiz oqıǵalardy eskersek, bul ıdeıa Qazaqstanda ekonomıkalyq, saıası jáne áleýmettik jaǵdaıdy turaqtandyrady dep senedi. Al, respondentterdiń 19%-ń pikirinshe, saılaý belgilengen ýaqytynda, ıaǵnı 2016 jyly ótkizilýi tıis. Al, 13%-y beıtarap pikirdi ustanady. Olardyń oıynsha, saılaýdyń qaı ýaqytta ótkiziletini mańyzdy emes. Qalǵan 11%-y bul suraqqa naqty jaýap bere almady.
Kelesi saýal úmitkerlerge arnaldy. Merziminen buryn ótkizilgen prezıdent saılaýynda kimge daýys berer edińiz degen suraqqa respondentterdiń 74%-y «qazirgi bıliktegi prezıdentke» degen jaýapty tańdady. Otandastarymyzdyń 6%-y qazirgi prezıdenttiń saıasatyn jalǵastyratyn úmitkerge, 6%-y el damýynyń balama jolyn usynǵan táýelsiz úmitkerge daýys bermekshi. Qalǵan 14%-y kimge daýys beretinderin áli anyqtaǵan joq.
Zertteýge qatysqan qazaqstandyqtardyń 60%-y Qazaqstandaǵy saılaý júıesin táýelsiz ári ashyq dep sanaıdy. 14%-y bul pikirmen kelispeıdi. Olardyń oıynsha, Qazaqstanda ashyq ári demokratıaly saılaý ótkizilmeıdi. Al, respondentterdiń 11%-n saıasat qyzyqtyrmaıdy eken. Qalǵan 15%-y bul suraqqa naqty jaýap bere almaımyz dedi.
Esterińizge sala keteıik, 2015 jyly 14 aqpan kúni Qazaqstan halqy Assambleıasy prezıdent saılaýyn merziminen buryn ótkizýdi usynǵan bolatyn. Keıin bul bastamaǵa Qazaqstan Respýblıkasy Parlament depýtattary da qoldaý bildirdi.
Saýalnama qorytyndysy bizdiń qoǵamdaǵy syrtqy faktorler (Ýkraınadaǵy qaqtyǵys) men ekonomıkalyq daǵdarys nátıjesinde kúsheıgen paternalızmniń (qamqorshyldyq) keń taralǵandyǵyn kórsetedi. Sonymen qatar, Qazaqstannyń jańa tarıhynda uzaq ýaqyt boıy bılik aýyspaǵandyǵy zertteý qorytyndysyna áser etkeni aqıqat.
Bul saýalnamany MediaNet Halyqaralyq jýrnalısıka ortalyǵy janyndaǵy «DEMOSCOPE» qoǵamdyq pikirge ekspress-monıtorıng júrgizý búrosy jasady.
