Jýyrda Astanada bir úlken konferensıa bolyp, sonyń jumysyna Almatydan bir top ǵalymdar qatysty. Sharaǵa qatysqandardyń 99,9 paıyzy qazaqtar. Az ba, kóp pe bári de ana tilin biledi. Alaıda Almatydan kelgen ǵalymdarymyzdyń bári, sonyń ishinde Ýálıhan Qalıjan bastap, sózderin bir-eki aýyz sózben qazaqsha bastap, baıandamalaryn túp-túgel oryssha oqyp berdi. Odan keıin sóz alǵan akademık Ábdimálik Nysanbaev tipti «qatyrdy». Ol óziniń sózin qazaqsha bastaýǵa da jaramaı, sypyra oryssha sóılep shyqty. Tek sóziniń sońynda «al endi ruqsat etseńizder bir-eki aýyz sózdi qazaqsha aıtaıyn» dep bir aýyz birdeńe aıtty. Qaıran, basqa sińip qalǵan jaltaqtyq-aı deseńizshi, sonyń ózin basqalar túsinbeı qaldy ma dep aýdarǵysy kelip, sıpaqtap turdy. Mine, almatylyq aǵaıyndardyń, ata saqaly aýzyna túsken aqsaqaldarymyz degenderdiń úlgisi osyndaı. Olar memlekettiń astanasyna kelip, Memlekettik tilde sóıleýge ruqsat suraıdy eken... Osyndaı «aqsaqaldarymyz» bolǵan soń da Qazaq tili qaryshtaı alar ma? Kiná jastarda emes, bastaryna quldyq sana sińirilip qalǵan osyndaı shal-shaýqandarymyzda ekenin umytpaıyqshy. Jalpy, Almaty Táýelsizdiktiń tuǵyryn bekitýde jaltaqtyqqa urynyp, artta qalǵan. Ony basqa mysaldardan da kórip júrmiz. Álde, respýblıkanyń astanasy bolyp, barlyq shovınıserden kúshiginen talanǵandyqtyń kesiri me eken? Kerisinshe, Astanada táýelsizdik rýhy bar. Birde Sergeı Gromov bastaǵan «nurotandyqtar» Halyqqa qyzmet kórsetý ortalyqtaryn (HQKO) bir sabap almaqshy bolyp, jınalys ótkizip jatty. Sonda bir HQKO-nyń basshysy Gromovtyń ózine qadalyp turyp, jaǵdaıdy tek qazaqsha saqyldatyp aıtyp berdi. Jańa ǵana jalyn kúdireıtip otyrǵan anaý kózin jypylyqtatyp, aýzyn da asha almaı otyrǵandy bildi. Al myna jigit «túsinbeseń – ol seniń problemań» degendeı barlyq sózin qazaqsha aıtyp bitirdi de, «al eger suraq bolmasa men aıaqtadym» dep qasqıyp baryp ornyna otyrdy. Bir adam («nurotandyqtardyń» kóbi orys tildes bolsa kerek) nege memlekettik tilde sóıleısiń dep aýzyn ashyp qarsylyq bildire almady, ne bizge oryssha aıt deı almady. Mine, Memlekettik tildiń qudiretin bilmeıtinderdiń aldynda osylaı qoldaný kerek qoı, sonda ony túsinýge tyrysatyndar kóbeıer edi... Al ana jigitke jumysyńda kemistik bar eken dep te eshkim aýzyn asha almaı qaldy...

Tarǵyn Asanov, FǴK, dosent.