Amerıkalyq Djeıms Allıson men japondyq Tasýký Hondzó medısına salasyndaǵy jańalyǵy úshin Nobel syılyǵyn aldy. Olar onkologıalyq aýrýlardyń ımýndyq terapıasynda T- jasýshasyn paıdalaný ádisin oılap tapty, dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparat agenttigi. 

«Eki laýreattyń jańalyǵy rakpen kúreste aıryqsha oryn aldy», - delingen Nobel komıtetiniń sheshiminde.

Bı-bı-sı medısına salasyndaǵy jańalyqty qysqasha oqyrmanǵa túsindirip ótti. Onyń qazaqsha nusqasyn nazarlaryńyzǵa usynamyz.

Ádette bizdiń ımmýndik júıemiz aǵzada ózgeriske ushyraǵan jasýshylardy tabady da onyń kóbeıýine jol bermeý úshin joıady. Alaıda rak jasýshalary bul tabıǵı qorǵanysty aınalyp óte alatyn bolǵan. Sonyń saldarynan isik tez ósedi.

Raktyń kóptegen túri mundaı shabýyldan keıin ımmýndik jasýshalardy «tynyshtandyryp» nemese «tejeıdi».

Allıson men Hondzó rak jasýshalaryn «aldap» ımmýndik reaksıany buǵattamaýdy úırengen. Bul emdeý jumystarynda úlken jańalyq boldy. Ol jańa dári-dárimek klassynyń paıda bolýyna septigin tıgizdi.

Ázirshe ol dárilerdiń janama áseri kóp. Dese de olar onkologıamen kúreste óziniń nátıjesin kórsetti. Keıde raktyń eń sońǵy túrimen aýyratyndar da osy dárilermen jazylyp jatyr. Olardy dárigerler buryn emdeý múmkin emes dep eseptegen.

(Rak jasýshalaryna shabýyl jasaıtyn T-lımfosıty)

«Tejegishti jóndeý»

Ǵalymdar rakpen kúreste emdelýshilerdiń ımýnıtetin mobılızasıalaýǵa bolatynyn 100 jyl buryn zerttegen. Alaıda tek 1990 jyly ǵana ol tájirıbege engizildi.

Amerıkalyq Djeıms Allıson tabıǵı mehanızmdi tejeıtin ımýndyq negizgi núktelerdi tapty. Ol ózgeriske ushyraǵan jasýshalardy taýyp, joıatyn T-lımfosıtterdi tynyshtandyrady.

Eger bul mehanızm joıylsa, aǵza saý jasýshalardy nazarǵa alyp, ózin-ózi qurta bastaıdy. Osylaısha saý jasýshalardy joıady. Mundaı jaǵdaı aýtoımmýndyq aýrýlarda bolady.

Birden birneshe ǵalym dál osy emdeý ádisin zertteýge kirisip ketti. Iaǵnı, «tejegishti jóndeý» ádisine. Bul 1-shi tıptegi dıabet, artrıt, umytshaqtyq jáne t.b aýrýlardy emdeýde jańalyq ákeledi dep kútildi.

Alaıda Allıson rakpen aýyratyn tyshqandardyń tabıǵı tejegish mehanızmin óshirý arqyly keremet nátıjege qoljetkizdi. Endi jasýshalar ımýnıtetten jasyryna almady. Sonyń sebebinen rakpen kúres jaqsyraq nátıje berdi. 

Tasýký Hondzó 1992 jyly ımýndyq negizgi núktelerdiń basqa túrin tapty. Biraq ol ózgeshe jumys isteıtin. Óziniń jańalyǵynyń arqasynda japondyq profesor ımýndyq terapıanyń birneshe ádisin oılap tapty.

Mundaı emdeý túriniń keri áseri kóp bolǵanymen, ókpe, búırek, lımfoma men melanoma ragyn emdeýde óz nátıjesin kórsetti.

Hondzó gólf oınaýdy jaqsy kóredi. Ol gólf-klýbynda er adamnyń oǵan kelip ókpe ragyn jeńgenin, qaıta gólf oınap, ómirdiń tátti dámin sezingeni úshin ǵalymǵa alǵysyn jaýdyrǵan.

«Bul – naǵyz baqyt. Mundaı alǵys men úshin álemdegi kez kelgen alǵystan qymbat» deıdi Hondzó.

«Óshpes iz qaldyrǵan jumys»

Qazir Djeıms Allıson Tehas ýnıversıteti janyndaǵy rakpen kúres Ortalyǵyndaǵy ımmýnologıalyq bólimdi basqarady. Tasýký Hondzó Kıoto ýnıversıtetinde ımmýnologıa profesory.

Ǵalymdar usynǵan rakty emdeý ádisi naýqastardy emdeýde sátti qoldanylyp jatyr. Kóp dári klınıkalyq synaqtan ótýde. Jaqyn ýaqytta ol da qoldanysqa engiziledi.

«On jyl buryn metastazdalǵan melanomany emdeý múmkin emes edi. Qazir Allıson men Hondzóniń jumysynyń arqasynda naýqastarda emdelýge degen úmit bar. Ár úshinshi naýqas ımýndyq terapıanyń arqasynda jaǵdaıynyń jaqsarǵanyn sezse, keıbirin tolyq jazǵan» deıdi Reıter agenttiginiń profesory, Cancer Research UK atty rakpen kúres uıymynyń bas dárigeri Charlı Sýontona.

Allısonnyń burynǵy áriptesi, London ýnıversıteti janyndaǵy kolejdiń profesorry  Serhıo Kesada Nobel laýreattaryn habarlaý sharasyn Nú-Iorktegi ótken konferensıaǵa jınalǵan, zerthananyń basqa qyzmetkerlerimen birge tamashalaǵynan aıtady.

«Djım men Hondzóniń jumysynyń mańyzdylyǵy sonsha, olarǵa Nobel syılyǵyn tabystaýyn jyldar boıy kútkender kóp boldy», - deıdi ol.

«Bul terapıa barlyǵyna kele bermeıdi, biraq kóp adamnyń ómirin saqtap qaldy. Eń bastysy rak jáne basqa da aýrýlarmen kúreste ımýndyq júıeni qalaı tejeýge nemese kerisinshe qalaı iske qosý kerek degen sekildi sansyz saýaldarǵa jaýap berdi. Bul tek bastamasy ǵana. Kóptegen dárilerdi oılap tabý mindeti tur», - deıdi Manchester ýnıversıtetiniń profesory Den Deıvıs.