Prezıdent Nursultan Nazarbaev  «Qazaqstandyqtardyń ál-aýqatyn ósýi: tabys pen turmys sapasyn arttyrý» atty Qazaqstan halqyna Joldaýynda eń tómengi jalaqyny kóterý týraly tapsyrma berdi. Rasynda da, qazir adamnyń jumys isteý qabileti óte joǵary. «Biraq olardyń barlyǵy da eńbekaqyny jaqsy tabady» dep aıtý qıyn. Osyǵan oraı Prezıdent Nazarbaev óz Joldaýynda Úkimet pen ákimshilikterge arnaıy tapsyrma berdi.

«Adam eńbekqor bolyp, óz kásibin jaqsy meńgergende jáne laıyqty jalaqy alýǵa nemese jeke kásip ashyp, ony damytýǵa múmkindik bolǵan kezde tabys artady. Memleket pen adamdardyń kúsh biriktirýiniń arqasynda ǵana biz Jalpyǵa ortaq eńbek qoǵamyn qura alamyz. Birinshiden, Úkimetke 2019 jyldyń 1 qańtarynan bastap eń tómengi jalaqyny 1,5 ese, ıaǵnı 28 myńnan 42 myńǵa deıin ósirýdi tapsyramyn. Bul barlyq sala boıynsha túrli menshik nysandaryndaǵy kásiporyndarda jumys isteıtin 1 mıllıon 300 myń adamnyń eńbekaqysyn tikeleı qamtıdy. Búdjettik mekemelerde jumys isteıtin 275 myń qyzmetkerdiń eńbekaqysy kóbeıip, orta eseppen 35 paıyzǵa ósedi.  Osy maqsattarǵa 2019-2021 jyldarda  respýblıkalyq búdjetten jyl saıyn 96 mıllıard teńge bólý kerek» dep atap kórsetti  Elbasy.

Aqıqatynda, kim qalaı jalaqy alady, onyń barlyǵy ashyq ári anyq belgilenip qoıylǵan.  Elbasy Joldaýynan keıin bul másele naqtylanyp, ashyq aıtylyp jatyr. Sondyqtan Prezıdent tapsyrmasyn jumysshylarǵa, búdjettik mekeme qyzmetkerlerine tolyqqandy túsindirý qajet.

Bul oraıda úkimet músheleri respýblıkanyń túkpir-túkpirinde kezdesýler ótkizip, muny ashyq aıtyp, jaqsylap túsindirýde dep ataýǵa bolady.

Mysaly, Shyǵys Qazaqstan oblysyna barǵan saparynda Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri Mádına Ábilqasymova «tómengi jalaqynyń ósýi aldymen adamdardyń kóńil kúıine jáne el ekonomıkasyna ájeptáýir áser etetin bolady» degendi aıtty.

Sonymen naqtylaıtyn bolsaq, mınıstr Ábilqasymova atap ótkendeı, eń aldymen tómengi laýazymda jumys isteıtin 1,3 mıllıon adamnyń jalaqysy ósedi. Sondaı-aq Prezıdent tapsyrmasyna oraı, búdjettik mekemelerde jumysta júrgen 275 myń adamǵa da bul másele tıesili bolyp otyr. Naqty aıtar bolsaq,  mınıstr Áiblqasymova atap kórsetkendeı, búdjettegi mamandardyń eńbekaqysy ortasha eseppen alǵanda 35 paıyzǵa kóbeıedi. Bul oraıda Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri naqty kimderdiń aılyǵy ósetinine toqtaldy.

–Eń aldymen I-IV sanattaǵy jumysshylar, orta arnaıy bilimi bar, eńbek ótili tómen negizgi, ákimshilik jáne tehnıkalyq jumysshylardyń eńbekaqysy kóteriledi. Máselen, olar– tárbıeshiler, ádiskerler, zerthanashylar, medbıkeler, feldsherler, akýsherler jáne taǵy basqalar bolýy anyq. Ákimshilik, kómekshi, tehnıkalyq qyzmetkerler – tehnıkter, aýdarmashylar, ádiskerler, is júrgizýshiler, muraǵatshylar, hatshylar, operatorlar jáne taǵy basqalar bar. Qazirgi ýaqytta Prezıdent tapsyrmasyna oraı, Úkimet qaýlysy  jobasyn ázirlendi, ony ortalyq memlekettik jáne jergilikti atqarýshy organdarǵa bekitýge jiberdik, - dep atap ótti Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri Mádına Ábilqasymova.

Rasynda jalaqynyń kóterilýi e kimderge tıesili bolady? Eń aldymen osyny naqtylap alǵan durys. Prezıdent tapsyrmasynan keıin jer-jerde, oblystyq, aýdandyq ákimshilikterde jıyn ótip, osynyń barlyǵy da qazirgi ýaqytta sheshilip jatyr.

Bir ǵana derek, mysaly, Aqtóbe oblysynda  Joldaýda aıtylǵan máselelerge qatysty jıyn ótkizgen aımaq basshysy Berdibek Saparbaev Prezıdent tapsyrmasyn oryndaýǵa qatysty júzege asatyn jaıttardy júıeli túrde  naqtylaý kerektigine toqtaldy.

–Eń bastysy, árbir azamat Joldaýda atap kórsetilgendeı, óziniń eńbegine alatyn eńbekaqysynyń kóterilgenin sezinýi tıis,— dedi oblys basshysy.

Aqtóbe oblystyq ekonomıka jáne búdjettik josparlaý basqarmasynyń basshysy Gúlqasıma Súıintaevanyń aıtýynsha,  oblysta 278 shaǵyn, orta jáne iri jekemenshik kompanıa bar. Olarda eńbekaqysy 42500 teńgeden tómen 1046 adam jumys isteıdi. Olardyń kópshiligi aýyl sharýashylyǵy salasynda ekeni aıdan anyq. Al 464 adamnyń ortasha aılyq jalaqysy 33,3 myń teńgeden 49,3 myń teńge aralyǵynda. Derekke júginer bolsaq, qurylys salasyndaǵy kórsetkish te osy shamalas. Sondyqtan Prezıdent tapsyrmasy – der kezinde ári ýaqtysynda kóterilgen jáne  halyqtyń oıynan shyqqan nusqaý.

Demek, Prezıdent tapsyrmasyna oraı 2018 jyldyń 1 qańtarynan bastap aımaqta jumys isteıtin kompanıalardaǵy jumysshylardyń  jalaqysy 27 paıyzdan 56 paıyzǵa deıin kóterilmek. Rasynda munyń kún tártibindegi másele ekendigin myna bir derekten-aq ańǵarýǵa bolady. Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrliginiń málimetine sensek, Aqtóbe  oblysyndaǵy orta jáne shaǵyn kásiporynda jumys isteıtin 120,8 myń qyzmetkerdiń 82 paıyzynyń eńbekaqysy ortasha aılyq jalaqydan tómen. İri kásiporyndarda da osyndaı jaǵdaı oryn alyp otyr. Qazir anyqtalǵanyndaı, aımaqta ortasha jalaqysyn kóterýdi 22 kásiporyn josparlap otyr. Olardyń ishinde «Qazaqoıl» jáne «Stroıbetonsnab» kompanıalary  jumys isteıtin jumysshylardyń aılyq jalaqysyn 10 paıyzǵa arttyrmaq. «Aqtóbemunaımashkomplekt» jáne «Stroıdetal» kásiporyndary jalaqyny arttyratynyn aıtty. «Qazaqtúrikmunaı» jáne «Qazaqstan munaı jabdyqtary zaýyty» jalaqyny  ósirmek. «Kaspııneft», «Transenergo» mekemelerinde osyndaı jaǵymdy nátıje bar.

Aqtóbe oblystyq ákimshiliginiń baspasóz qyzmeti atap kórsetkendeı, atalǵan kásiporyndarda 7,5 myńnan astam adam jumys isteıdi. Olardyń  4,2 myńynyń jalaqysy 2018 jyldyń 1 qańtarynan bastap,  ortasha eseppen alǵanda, 7 paıyzǵa artatyn bolady. Sondaı-aq, aımaqtaǵy 30 kásiporyn da jumysshylardyń jalaqysyn kóterýdi kózdep otyr.

Sonymen, Prezıdent Joldaýynda atap kórsetilgen tapsyrmalar naqty júzege asyp, oryndala bastady. Rasynda Elbasy aıtqandaı, «Memleket pen adamdardyń kúsh biriktirýiniń arqasynda ǵana biz Jalpyǵa ortaq eńbek qoǵamyn qura alamyz».

Demek, Qazaqstandaǵy árbir adam óziniń mańdaı terimin tapqan eńbeginiń jemisin kórýi tıis. Qoryta aıtqanda, bul–Prezıdenttiń naqty bergen tapsyrmasy. Al tapsyrma qashan da oryndalýymen qundy.

Erkin Qaldan