Aqyrzamannyń jaqyndap qalǵany jaıyndaǵy ıdeıanyń aýada qalyqtap júrgenine qash-shan. Ásirese Gollıvýdtyń kınofılmderi álemdik apat pen jahandyq joıylýdy «jarnamalaýdan» aldyna eshkimdi salmaı tur. Osyny kórgen jer turǵyndarynyń birazynyń: «Shynymen aqyr zaman bola qalsa, biz ne isteımiz?» dep úreıge berilýine tańǵalýǵa bolmaıdy. Biraz memlekettiń mıllıarderleri  shamamen Nuhtykine uqsaıtyn alyp keme turǵyzyp ta qoıypty. Alyp kemeniń bortynda jahandyq apat bola qalsa jan saýǵalaýǵa bolatyn barlyq nárse bar: sý, azyq-túlikti aıtpaǵanda túrli jan-janýarlarǵa deıin. Dinı kitaptarda jazylǵandaı bári qos-qosymen. Aǵashtan jasalǵan keme birneshe shaqyrymnan kózge túsedi. Kólemi bes qabatty úıdeı. Qasıetti kitapta  qalaı sıpattalyp jazylsa,  keme dál sondaı etip jasalynǵan. Ieleriniń  endi tek topan sýdy kútýi qalǵan.

 Ejelgi Nuh kemesiniń tabylǵany jónindegi sensasıalyq habarlar ınternet betinde órip júr. Sońǵy ret qytaılar «biz taptyq» dep álemge jar salǵan. Tipti vıdosyna deıin kórýge bolady. Biraq  oǵan álemniń bedeldi  ǵalymdary segen joq. Soǵan qaraǵanda kezekti sensasıalyq aqparat.

Al endi osy Zabýr, Táýrat, İnjil, Quran Kárimde birdeı aıtylatyn Nuh paıǵambardyń kemesi toqtaǵan taý Palestınadaǵy Sınaı ma, Arabıadaǵy Ál-Jýdı me, Kavkazdaǵy Ararat pa, Qazaqstandaǵy Qazyǵurt pa, Ózbekstandaǵy Nurata ma?

 Týr (Sınaı) taýynda syıǵa berilgen Ósıet Kemesi

 Quran Kárimde qatygez Perǵaýynǵa qarsy shyqqan Musa paıǵambarǵa Týr taýynda Jaratýshynyń Ósıet Keme syılaǵany, bul Keme múminderge alǵys pen tynyshtyqtyń belgisi retinde berilgeni aıtylady. Sondyqtan da uzaq jyldar boıy ıýdeı men hrıstıandar jáne musylmandar joǵalǵan Ósıet Kemeni tabýǵa kúsh saldy. Musa paıǵambar men baýyry Harýn paıǵambardan qalǵan Qasıetti Kemeniń iz-túzsiz joǵalyp ketken kezi – bizdiń dáýirimizge deıingi 587 jyl. Iýdeıler Qudysta (Ierýsalımde) joǵalǵan Kemeni qaıtyp kelgen Qutqarýshy tabatynyna, hrıstıandar aqyrzamanda kókten túsken Isa Másihtyń tabatynyna senedi. Muhammed paıǵambardyń hadısi boıynsha qasıetti Kemeni zamanaqyrda jer betine tynyshtyq pen
ádildik ákelýshi Mádi (Mahdı) Antaká degen jerden izdep tabady. Hadıste aıtylǵan Antaká qalasy qazirgi Túrkıa aýmaǵynda, Sırıa shegarasyna jaqyn jerde. Qasıetti Kemeni tabý maqsatynda bul aımaqtyń árbir buryshy ǵalymdar tarapynan áli kúnge zerttelý ústinde.

 İnjil boıynsha Nuh kemesi toqtaǵan taý – Ararat

 Qasıetti «Tora» kitabynda «Uly topan sýdan soń Nuhtyń (Noı) kemesi 7 aı jáne 17 kúnnen keıin Ararat taýynyń basyna aıaldady» dep jazylǵan. Ararat taýy Túrkıa aýmaǵynda. Armán taýly qyratyna kiretin Ararattyń 5165 metrlik eń bıik shyńyn alǵash Parrot atty álpınıs 1829 jyly baǵyndyrǵan. Al taý basyndaǵy kemeni óz kózimen tuńǵysh kórgen Adam – aǵylshyn Djordj Hagopıan degen kisi. Ol 1905 jyly 10 jasynda atasymen ilesip taýǵa barǵanda kóripti. Keıin Hagopıan ol jer taýdyń dál qaı tusy ekenin sol boıy esine túsire almaı, 1972 jyly qaıtys boldy.
          Ararattyń basynan keme kórgen taǵy bir adam – reseılik avıator
Roskovıskıı. Ol 1916 jyly taý basynan áskerı kreıserge uqsas,
shirimeıtin kıparıs aǵashynan jasalǵan kemeni baıqaıdy. Osy habar
boıynsha, kóp uzamaı, Peterbýrgten shyqqan arnaıy ekspedısıa Ararat taýynyń basyna attanady. Bir aıdan soń olar izdegen kemeniń ústinen túsip, barlyq zertteý materıaldaryn sýretimen qosyp Peterbýrgke jóneltedi. Ókinishke qaraı, 1917 jylǵy revolúsıa Reseı astanasynyń astan-kesteńin shyǵaryp, Roskovıskıı bolsa shet elge aýyp ketedi.

 1943 jyly amerıkalyq eki ushqysh Ararattyń tóbesinde ushyp bara jatyp, ózderi baıqaǵan kemeniń sulbasyn sýretke túsirip alady. Sýret boıynsha zertteı kelgende, kemeniń uzyndyǵy – 167 metr, eni – 50 metrden astam, bıiktigi – 16 metr ekendigi anyqtalǵan. Ókinishke qaraı, taǵy da keme qalǵan jerdi uzaq jyldar boıy qaıtyp tabý esh múmkin bolmady. A

Aqyry talaı ýaqyt sarsyltqan keme osydan birneshe jyldar  buryn tabylǵan boldy, biraq Ararattyń basynan emes, túrik-ıran shegarasyna jaqyn taý eteginen. Tapqandar – amerıkalyq zertteýshiler Ron Valet pen Donald Hessel. Ankaradaǵy Ata Túrik ýnıversıtetiniń bas geology Salıh Baıraktýan tabylǵan kemeniń jasyn 100 myń jyl dep belgiledi. Biraq basqa zertteýshiler kemeniń jasyn tap basyp anyqtaı almaı, ári onyń taý basynan emes, eteginen tabylǵany jer betiniń tektonıkalyq ózgeriske ushyraýynan delinse de, kúdik otyn qoıýlata tústi. Onyń ústine Hrıstıan Shirkeýi de «qasıetti qaıyqqa» batasyn berýge asyqqan joq. Kóp uzamaı,
munyń Nuqtyń kemesine uqsatyp jasalǵan jasandy ekeni jarıa boldy.
Musylman túrik eli dindar hrıstıandardyń qaptaýynan qaýiptendi me, el úkimeti týrıserdiń jolyna bóget bolyp, zertteý jumystaryna qatań tyıym saldy.

 1997 jyly «Vashıngton post» gazeti SRÝ qyzmetkerleriniń shpıon-spýtnık arqyly «óz kózderimen» kórgen Nuq kemesiniń sulba-sýretin jarıalady.

Nuh kemesi jaıynda Quran Kárim ne deıdi?

          Qasıetti Quran Kárimde Nuh paıǵambardyń kemesi topan sýda 150 kún men túndi ótkerip, Ál-Jýdı taýyna toqtaǵany aıtylady. Zertteýshilerdiń aıtýynsha, bul taý qazirgi Irak aýmaǵynda ornalasqan delinedi. «Ál-Jýdı» sózi keıde taýdyń geografıalyq naqty ataýy sıaqty aıtylǵanmen, arab tilinen aýdarǵanda, jaı ǵana «bıik oryn, shyń, shoqy» degendi bildiredi.
«Tora» (Táýrat) boıynsha ǵalamdyq apat bolyp, jer sharyn túgel topan sý basqan delinse, Qasıetti Quran Kárimde bulaısha naqty anyqtaý joq. Qasıetti aıattarǵa súıengen qazirgi zaman ǵalymdarynyń zertteýinshe, topan sý kúlli planetaǵa emes, Nuh paıǵambardyń halqyna ǵana kelgen apat, ıaǵnı belgili bir aımaqpen shektelgen zaýal. Soǵan saı topan sý qurlyqty túgel baspaǵan jáne jer betiniń halqy túgel qyrylmaǵan. HH ǵasyr arheologtarynyń zertteýi boıynsha, topan sý bizdiń dáýirimizge deıingi 3000 jyldarda bolǵan jáne jer betinen bútindeı bir órkenıetti joıyp jibergen. Iaǵnı bir beldeýde ornalasqan tórt qalany bir sátte túgel jalmaǵan. Bul kentter – Mesopotamıa oıpatynyń mańyzdy saýda oryndary – Ýr, Ýrýk, Qysh jáne Shýrýppak. Ejelgi Ýr (qazirgi aty – Tell El-Mýhaıer), Kısh (qazirgi aty – Tell-Al- Ýhaımer), Shýrýppak (qazirgi aty – Tel-Al-Fara) qalalary aýmaǵynan bizdiń dáýirimizge deıingi 7000 jyldardan bermengi órkenıettiń asa mol qaldyqtary tabylǵan.

 Atalǵan aımaqtarda qazba jumystaryn júrgizgen nemis arheology Verner Keller kezindegi órkenıettiń topan sýdan, sel men laı tasqynynan qarap bolǵanyna naqty aıǵaqtar keltiredi. Muny Shýmer jazbalarynda bizdiń dáýirimizge deıingi 3000 jyldarda Shýrýppak aýdanynda damyǵan órkenıettiń bolǵandyǵy týraly derekter te rastaıdy. Parsy shyǵanaǵyna qaraı saty túrinde alasaryp, qatty maıysqan Mesopotamıa oıpatynyń ataýy «Eki ózen aralyǵy» degen maǵyna beredi, oıpat arqyly túgeldeı Tıgr jáne Evfrat ózenderi kókteı aǵyp ótedi. Topan sý osy eki ózennen týǵan. Iaǵnı Tıgr jáne Evfrat toqtaýsyz quıǵan jańbyr sýymen birge arnasynan asyp-tasyp, búkil Mesopotamıany seldiń astynda qaldyrǵan jáne sý uzaq
ýaqyt boıyna tartylmaı turǵan (Aqıqatyn, árıne, Alla biledi).

«Qazyǵurttyń basynda keme qalǵan, Ol áýlıe bolmasa nege qalǵan?»

 Ararat taýynyń basynan Nuq paıǵambardyń kemesin ǵaryshtan izdep tappaı júrgen álem ǵalymdary onyń Qazyǵurttyń basynda qaırańdap qalǵanyn bile me eken. Eń qyzyǵy, Ararattyń tóbesinen áýe kemesi ushqanmen, Qazyǵurttyń qaq tóbesinen ushaq ushpaıdy. Sebebi Qazyǵurttyń tóbesine kelgende, áldebir magnıttik qubylystyń áserinen ushaq quralynyń tili dirildep, únemi tómen túsip ketetinin baıqaǵan ushqyshtar bul qaýipti bolǵandyqtan, qasıetti taý ústin qaıtyp jol qylmaıtyn bolǵan.
Qazyǵurt asýynyń basyndaǵy «Keme qalǵan» jerde tas kemeniń orny bar.Qazir  Qazyǵurt taýynyń Nuq kemesi toqtaǵan tusyna  eskertkish ornatylǵan. Ózbekstandaǵy eteginde Áıteke bı jatqan Nurata taýyna da Nuqtyń kemesi  toqtaǵan degen el arasynda ańyz bar. Kim bilsin...