Almagúl Chabaeva qarapaıym muǵalim edi. Alaıda osydan on jylǵa jýyq ýaqyt buryn ol óz bıiginiń bul emestigin túsindi. Ózin izdep tapqysy keldi, tapty da... 23 sáýir saıtymyzda jarıalanǵan suhbattyń jalǵasy tómende...

–Men kimmin? Ómirge ne úshin keldim, mısıam qandaı? Bul qoǵamǵa ne bere alamyn?

–Jasyńa jas qosylǵan saıyn seni mazalaıtyn negizgi úsh suraq – osylar. Osy suraqtar aıasynda tolǵanyp júrip, ıdeıa týyndady. Sony qazir júzege asyryp jatyrmyz. Búgin men osy úsh suraqqa da jaýap bere alamyn.

Aldymen ata-anama alǵys aıtamyn...

–9 balaly otbasynda óstim. Ákem men anam bala kúnimnen boıymnan ushqyndy baıqady. «Almagúlim bir tóbe, qalǵan 8-i bir tóbe» dep aıtyp otyratyn qashan da. Maǵan aıryqsha kútim jasady, erekshe kóńil bóldi. Sebebi bala kúnimnen oıymdy ashyq aıtatynmyn, qaı ortaǵa barsam da erkin sóıleıtinmin, bar adamnyń tilin taýyp ketetinmin. Eldiń aldyna shyǵyp, sóılegendi jaqsy kóretinmin.

«Meniń atym – Alma,

On saýsaǵyń jorǵa.

Óleń aıtyp beremin,

Bıleıtiniń bar ma?» dep ándetip, el qoshemettep, qol soqsa, rıza bolatynmyn. Búgingi jetistigimniń kepili sol kezden bastap damyǵan dep oılaımyn. Mektepte de, ýnıversıtette te belsendi boldym. Pedýchılıshe, QazUÝ, Shet tilder ýnıversıtetin oqydym, muǵalimdik salaǵa qatysty úsh dıplom aldym.

Ata-anamnyń kóregendiginiń arqasynda, boıymdaǵy qabiletim der kezinde ashyldy da, ári qaraı ósip ketti.

"Bala kúnimde satýshy da bolamyn" dedim, zańger de bolǵym keldi. Ádildikti súıetin janmyn, shynshylmyn. Elde ádildik ornaǵanyn qaladym, bári adal bolsa eken dedim... Biraq anam «Qyzym, sen áıel zatysyń, náziksiń, seniń ornyń otbasyń, oshaǵyńnyń janynda, ádildikti memleketten buryn, óz shańyraǵyńda ornatýyń tıis» dep meni muǵalimdikke baǵyttady. Sol úshin anama alǵysym sheksiz. Anam meni toqtatpaǵanda, ómirden óz ornyn tappaı, adasyp júrgen jan bolar ma edim?!

–Al Almagúl Chabaeva ustaz ba?

–Aldymnan ótken ár shákirtim meni ustaz dep biledi, solaı dep tanıdy, sol oımen ketedi. Biri úshin men qazaq tiliniń mánin túsindire alǵan ustazbyn, biri úshin ómirden ornyn tabýǵa kómektesken muǵalimmin, endi biri úshin jetistikke jetýge kómektesken qamqorshymyn. Demek ózimdi «ustazbyn» dep tolyq aıta alamyn.

–50 jasqa kelse de, ózine kóńili tolmaıtyndar qanshama? Bul baq pa, álde bap pa?

–"Baq shaba ma, bap shaba ma" deıdi ǵoı. Allanyń boıyma bergen qasıet, qabileti bar shyǵar, biraq sony bala kúnimde baptap, boıyma sińirgen – ata-anam. Ata-anamnyń bergen dúnıesin, Allanyń qalaýymen ári qaraı alyp ketip, baptaǵan – ózim. Eger ózim izdenbesem, talaptanbasam, alǵan bilimimdi durys paıdalanbasam, tájirıbede qoldanbasam, bul dárejege jetpes edim dep oılaımyn. Baq bárine beriledi, biraq sol baqty baptap, alyp ketý nemese ustap turý adamnyń óz qolynda.

–Óz balańyzǵa tárbıe berý tusynan ókinetin, "áttegen-aı" deıtin tustaryńyz bar ma?

– Psıhologıamen burynnan shuǵyldanyp kelemin. Ana retinde balama jasyna saı aqyl-keńes berip otyrýǵa tyrystym. Baǵyt-baǵdardy kórsete bildim dep oılaımyn. Balam búginde tulǵa retinde qalyptasqan.

–Muǵalimdikten oratorlyq ónerge qalaı aýystyńyz?

–Mamandyǵym – fılolog. Basqa salany tańdap, kelgen joqpyn. İzdeniste júrgen adamda ósý bolady. "Máskeýde oratorlyq sheberlik ınstıtýty bar"  degendi estip, "ózim úshin oqyp kóreıinshi" dedim. Sonda bilip kelgen ádis-tásilderimdi tájirıbede qoldandym. Sabaq berý metodıkam múldem ózgerdi. Stýdentterdiń oqý úlgerimi birden joǵarylady. Ár stýdentimnen pozıtıvti pikir estip júrdim. Orys aýdıtorıasy qazaq tilin óte jaqsy meńgerdi. Tipti el aldyna shyǵyp sóıleý, aýdıtorıa aldynda kósilip sabaq aıtý jaǵy da ózgerdi. Sol úshin bári maǵan alǵys jaýdyratyn. "Tipti jeke oqytasyz ba? degender paıda boldy. Sóıtip qalaı aqyryn-aqyryn osy salaǵa ketkenimdi ózim de bilmeı qaldym. Al adamdardyń sany, suranysy ósti, sóıtip bar ýaqytymdy osy bızneske arnadym. Tipti ózimniń ónerge qyzyǵýshylyǵym arta bastady. Bári onshaqty jyl buryn bastaldy. Al ınstıtýttaǵy qyzmetimnen ketkenime 6-7 jyl boldy.

Alǵashynda ózimdi jarnamalamaı qoıǵan joqpyn. Sebebi ony qajet dep tappadym, ómir jolymnyń ózi solaı qalyptasty. Qalaı ınstıtýtty bitirdim, birden meni shet tilder ınıstıtýtyna oqytýshylyqqa shaqyrdy. Ártúrli  memlekettik mekemelerden suranys ta boldy. Men eshqashan bir mekemege túıindememdi arqalap barǵan emespin.  Tek ózderi shaqyratyn. Internet pen áleýmettik jelide kóriný kerektigi týraly oı sońǵy 1-2 jylda ǵana paıda boldy.

Rasynda halyqqa rýhanı azyq jetpeı jatyr. Qazir qazaq tilindegi sapaly bilim beretin ortalyqtar, trenerler jetispeıdi.

Otbasylyq bıznes

–Ulym Baǵnur da meniń jolymmen keledi. Kishkentaıynan ónerge jaqyn, akterlik qasıeti boldy. Marqum Janas Ysqaqov pen onyń jary Qyzdyqoı apaıymyz  «Kúlegesh» teatryn ashty.  2 jas 8 aıynda ulymdy sol teatrǵa berdim. Qyzdyqoı apaıdyń qoldaýymen, sol kisiniń tárbıesiniń arqasynda 4 jasynda Qazaq radıosynan ertegi oqydy. Sózdik qory óte baı boldy. «Myna bala týa bitken daryn! Onyń darynyn ashý kerek» dep ótinetin menen. Biraq balamdy bul saladan alyp kettim, qoryqtym. Alaıda ishte týlap jatqan sezim qoımaıdy ǵoı, qazir ózimmen birge trenıń júrgizip júr. Bul – búkil otbasymnyń jasap otyrǵan dúnıesi. Qazir kúıeýim tehnıkalyq jaǵynan tikeleı  aınalysyp jatyr. Usaq-túıek zattardyń bárin isteıtin – jubaıym, júzege asyryp otyrǵan – balam, úsheýimiz birigip, osy jolda kele jatyrmyz. Qysqasy, otbasym – qoldaýshym.

–«Men jastarǵa senemin» dep aıta alasyz ba?

–Baıaǵyda Ál-Farabı babamyzdan bir eldiń ámirshisi «Meniń elimniń bolashaǵyn boljap bershi» dep. Sol kezde ǵulama ǵalym «Sen maǵan elińniń jastaryn kórset, sonda  elińniń bolashaǵyn aıtamyn» degen eken. Bizdiń memleketimizdiń bolashaǵy, jetistigi, damýy – jastardyń qolynda. Al sol jastarymyzdyń jalyndaǵan kózderinen men jarqyn bolashaqty kóremin.

–15 jyl burynǵy Almagúl Chabaeva men búgingi Almagúl Chabaeva...

–15 jyl buryn izdeniste boldym, al búgin óz ornymdy tapqan – Almagúlmin. 15 jyl buryn jumysty tek aqsha tabý úshin istegen edim, búgin kerisinshe, lázzat alý úshin, adamǵa paıdamdy tıgizý úshin jumys isteıtin – Almagúlmin. 15 jyl buryn ózimdi, otbasymdy ǵana oılaǵan bolsam, qazir elimdi, memleketimdi oılaǵan – Almagúlmin.

Oqı otyryńyz:

♦Orator bolǵyńyz kelse... Bilikti mamannan basty keńester

Suhbattasqan: Gúlim Jaqan