Oǵan 2021 jyly 19-26 qyrkúıek aralyǵynda 14 oblys pen respýblıkalyq mańyzy bar qalalarda (Nur-Sultan, Almaty, Shymkent) turatyn 18 jastan asqan 1100 adam qatysqan. Qatysýshylardyń 53%-y er azamat, 47%-y áıel. Zertteýde Qazaqstan boıynsha stasıonarlyq telefon nómerleriniń abonenttik qory paıdalanylǵan. Búro irikteý yqtımaldyǵy 95%, statısıkalyq kórsetkish qateliginiń shekti mólsheri 3%-dan aspaıtynyn málim etti.
Buǵan deıin prezıdent Qasym-Jomart Toqaev bıylǵy joldaýynda 2030 jyldarǵa qaraı Qazaqstanda elektr energıasynyń tapshylyǵy bolatynyn aıtqan.
Saýalnama nátıjesi suralǵandardyń 55%-y atom elektr stansıasynyń salynýyna qarsy ekenin kórsetken. Olardyń 36%-y úzildi-kesildi qarsy. Sebebi olar Qazaqstan AES sekildi obektilerdi salýǵa daıyn emes deıdi. AES qorshaǵan orta men adamǵa qaýipti ekendigin eskergen 19% respondent te mundaı sheshimdi qup kórmeıtinin aıtty.
Suralǵandardyń 40%-y prezıdent bastamasyn qoldaıdy. Olardyń 30%-y qandaı qaýip-qater bar ekenin jaqsylap zertteý kerek jáne ózge elderdiń tájirbıesine taldaý jasaý kerek, sodan keıin ǵana bastaýǵa bolady deıdi. AES qurylysy men qaýipsiz atom energetıkasyn paıdalaný týraly bastamany tolyqtaı qoldaıtyndar – 10%.
DEMOSCOPE zertteýi barysynda respondenterge «Qazaqstanda atom elektrostansıasy salynatyn bolsa, qandaı negizgi qaýip-qaterler bolýy múmkin?» degen suraq qoıylǵan. Bul suraqta birneshe jaýap nusqasyn tańdaýǵa múmkindik berilgen.
"Respondenterdiń kóbi (39%) radıoaktıvti qaldyqtardy saqtaý men joıýdan týyndaıtyn ekologıalyq qaterlerden qaýiptenetinin aıtty. 37% qatysýshy sybaılas jemqorlyq pen adamı faktorlarmen baılanysty apattar bolýy múmkin ekenin atap ótti. 15% qatysýshy Aýǵanstanǵa jaqyn ornalasqanymyzdy eskersek, ekstremıster úshin taptyrmas múmkindik bolýy múmkin dep qorqady. 12% respondent aımaqtaǵy seısmıkalyq qaýiptiń joǵary ekenin negizgi qaýip-qaterge jatqyzsa, 8% AES qurylysy ekonomıkalyq turǵyda beker ekenin aıtty. Al 6% odan kelip-keter eshqandaı da qaýip-qater joq dep jaýap berdi" delingen aqparattyq habarlamada.
Sonymen qatar, saýalnama qatysýshylarynan Qazaqstanda atom elektrostansıasy qurylysynyń negizgi artyqshylyqtaryn atap ótý suralyp, birneshe nusqany tańdaýǵa múmkindik berilgen.
"Respondenterdiń úshten biri eshqandaı artyqshylyǵy joq degen oıda. 17% AES kómir tutynýdy jáne onyń qorshaǵan ortaǵa zıanyn azaıtady dep senedi. 14% AES bolashaqta bolýy múmkin energıa tapshylyǵynyń ornyn toltyrady jáne eldi atom energıasymen qamtamasyz etetinine senedi. 12% AES qurylysy Qazaqstannyń atom potensıalyn, sonyń ishinde ýrannyń qoryn paıdalanýǵa kómektesedi deıdi. 10% atom energıasyn eksporttaýdyń arqasynda ekonomıka gúldenedi dese, 8% ınovasıalyq jobalar kóbeıedi ári damıdy jáne Qazaqstannyń halyqaralyq arenadaǵy pozısıasy nyǵaıady degen jaýapty tańdady. 24% respondent atalǵandardyń barlyǵyn Qazaqstanda atom elektrostansıasy qurylysynyń paıdaly tusyna jatqyzdy" delingen saýalnama nátıjesinde.
39% respondent AES-ten keler tehnogendi qaterlerdiń joǵary ekenin aıtqan. Saýalnamaǵa qatysqandardyń 30% Qazaqstanda áskerı qoımalarda bolǵan jarylystardy eskerip, Chernobyl AES-y men Fýkýsıma-1 apaty qaıtalana ma dep qorqady.
"19% respondent keshegi kúni bolǵan qasiret pen apattan sabaq alyp, aldaǵy ýaqytta mundaı qatelikterge jol bermeıtin bolamyz degen úmitte. 12% qatysýshy Qazaqstan AQSH, Qytaı, Fransıa jáne basqa da damyǵan elderdiń ıadrolyq energetıkany paıdalanýdyń ozyq tájirbıesin qaıtalap, jetistikke jetedi degen senimde.
DEMOSCOPE saýalnamasynda qatysýshylardan AES qurylysy máselesi boıynsha eń durys sheshim qandaı ekeni suraldy. 41% Búkilhalyqtyq referendým ótkizýdi usyndy. Halyq qalaı sheshse, solaı jasaý kerek degen oı aıtyldy. 22% qatysýshy durys sheshim qabyldaý úshin eń úzdik halyqaralyq sarapshylardyń kómegine júginýge keńes berdi.
16% ashyq qoǵamdyq talqyǵa salǵannan soń ǵana sheshim shyǵarý kerek dese, 12% bul máseleniń sheshimi – Úkimettiń quzyrynda qalǵany durys dep qysqa qaıyrdy. Saýalnamaǵa qatysqan qazaqstandyqtardyń 9%-y Qazaqstanda AES qurylysyna birden moratorıı jarıalaý kerek dep sanaıdy" deıdi saýalnama uıymdastyrýshylary.
Pikir qaldyrý