بيىل وتان قورعاۋشىلار جانە جەڭىس كۇنى قارساڭىندا ەلىمىزدە اسكەري پاراد وتپەيتىن بولدى. قورعانىس مينيسترلىگى قىركۇيەك ايىندا تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىعىنا ارنالعان اۋقىمدى اسكەري پاراد وتكىزىلەتىننى حابارلادى.
قانشاما ميلليون ادامدى قىرعىنعا ۇشىراتقان سوعىستاعى جەڭىس كۇنىن مەرەكەدەن گورى ەسكە الۋ كۇنى رەتىندە اتاپ وتكەنىمىز ءجون، ارينە. بۇل كۇنى ۇلان-اسىر توي جاساپ، كوشەدە اندەتكەنىمىز جاراسپايدى. ال، ەلدىگىمىز بەن ەگەمەندىگىمىزدىڭ باستى كەپىلى ءھام قورعانى – قارۋلى كۇشتەرىمىزدىڭ قۇرىلعان كۇنىن لايىقتى اتاپ ءوتۋدىڭ ءبىر ءساتى تۇسپەي-اق قويعانىن قىنجىلا وتىرىپ مويىندايمىز.
قارۋلى كۇشتەر قۇرىلعان 1992 جىلدان بەرى بۇل داتاعا جالپىحالىقتىق سيپات بەرىلمەي كەلەدى. بۇعان ءبىر سەبەپ، جىل سايىن بۇل كۇن جەڭىس مەرەكەسى مەن سوعان وراي ۇيىمداستىرۋ شارالارىنىڭ تاساسىندا قالىپ كەلەدى. جەڭىس كۇنىن مەرەكە رەتىندە اتاپ ءوتۋدىڭ كەسىرى وتان ورعاۋشىلار كۇنىن لايىقتى مەرەكەلەۋگە نۇقسان كەلتىرىپ كەلدى. استانا مەن الماتى، وبلىستارداعى اسكەري ۇجىمدار، وقۋ ورىندارى جەڭىس كۇنىنە دايىندالامىز دەپ، بۇل مەرەكەگە دۇرىس كوڭىل بولە الماۋدا. اسكەري-پاتريوتتىق مازمۇداعى شارالاردىڭ بارلىعى جەڭىس مەيرامىنىڭ قۇرامداس بولىگىنە اينالىپ ءجۇر. بۇل جەردە ءبىز جەڭىس كۇنىن تومەندەتىپ، وتان قورعاۋشىلار كۇنىنە جىعىپ بەرگەلى وتىرعان جوقپىز. ايتپاعىمىز، ءار مەيرامنىڭ، اتاۋلى كۇننىڭ ءوز ورنى، اتاپ ءوتۋدىڭ بەلگىلى-بىر ءتارتىبى بار. وسى تاراپتاعى كەمشىلىكتەرگە نازار اۋدارتقىمىز كەلەدى.
الەمدە تاۋەلسىز ەل بولا تۇرا، ءتۇرلى ساياسي، تاريحي سەبەپتەرگە بايلانىستى قارۋلى كۇشتەرى جوق جيىرمادان استام ەل بار. ءتاڭىر جارىلقاپ، قازاق ەلى ەگەمەندىگىن جاريالاي سالىسىمەن بۇرىن تولىقتاي ماسكەۋدىڭ قاراۋىندا بولىپ كەلگەن اسكەري قۇرىلىمداردى رەتكە كەلتىرىپ، ءوز قارۋلى كۇشتەرىن قۇردى. ديپلوماتيالىق تەتىكتەر ارقىلى حالىقارالىق قاۋىمداستىقتان قاۋىپسىزدىگىمىزگە كەپىلدىك العانىمىزبەن، جاس مەملەكەتتىڭ ىشكى تۇراقتىلىعى مەن سىرتقى قاتەرلەردەن ساقتانۋىندا اسكەردىڭ الار ورنىن ەشكىم جوققا شىعارماس. تاۋەلسىزدىكتىڭ ءار جىلدارىندا قازاق اسكەرى بارىنشا نىعايىپ، تەڭىزدە دە، اۋەدە دە، جەردە دە جۇيەلى اسكەري كۇشتەرگە يە بولىپ وتىر. مەملەكەت باسشىلىعى قارۋلى كۇشتەردى دامىتۋ ءۇشىن كاسىبي ارميا قۇرۋ مىندەتتەمەسىن الىپ وتىرعانىن جانە بىلەمىز. ولاي بولسا، ەگەمەندىك پەن ەركىندىكتىڭ كەپىلى – ازات ەلدىڭ اسكەرى قۇرىلعان كۇننىڭ ەلەۋسىز قالۋى جاقسى ەمەس.
بۇل جەردە وتان قورعاۋشىلار كۇنىنىڭ تاسادا قالۋىنا ءالى كۇنگە 23 اقپاندى مەرەكەلەتىپ قويعان كەشەگى كەڭەستىك سانانىڭ سالقىنىمەن قاتار، قوعامداعى ەنجارلىق تا سەبەپ بولىپ وتىرعان سىڭايلى. جىل سايىن 7 مامىر تەك قورعانىس مينيسترلىگىنە عانا قاتىستى داتا سەكىلدى اسەردە جۇرەمىز. اسكەريلەر، ايتەۋىر وزدەرىن وزدەرى قۇتتىقتاپ، ءتۇرلى شارالار وتكىزىپ، ماز-مەيرام بولىپ جاتادى. باسقالارىمىز ونداي قادامعا اتتاپ باسقىمىز جوق. بۇل قالاي؟ 75 جىل بۇرىنعى جەڭىسكە كەڭەس حالقى نەنىڭ ارقاسىندا قول جەتكىزدى؟ قۋاتتى اسكەرسىز دۇنيە جۇزىلىك سوعىستا جەڭىسكە جەتۋ مۇمكىن بە ەدى؟ مايدان دالاسىن دا، تىلداعى حالىقتى دا جاۋعا قارسى كوتەرگەن جەڭىسكە دەگەن سەنىم، سول كەزدەگى ورتاق وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك ەمەس پە ەدى؟ ولاي بولسا، تاۋەلسىز قازاقستان ازاماتتارىنىڭ وتانعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى وتان قورعاۋشىلار كۇنىنە دەگەن كوزقاراسىمەن ولشەنبەي مە؟
جومارت ابدوللا ۇلى
