بۇگىن تۇنگى ساعات ءبىر جارىمدا رەسەيلىك سايت "300 جىل بۇرىن قازاقتىڭ كشى ءجۇزى رەسەي يمپەرياسىنىڭ قول استىنا ءوتتى" دەگەن ماتەريال جاريالادى. قازاقستان مەن رەسەي وقىرماندارى اراسىندا داۋ-داماي تۋعىزعان ماقالانىڭ قازاقشا اۋدارماسىن "قامشى" پورتالى نازارلارىڭىزعا ۇسىنۋدى ءجون كوردى.
"1731 جىلدىڭ 21 قازانىندا ءابىلقايىر حان مەن كىشى ءجۇزدىڭ اقساقالدارى اننا يوانوۆناعا انت سۋ ىشەدى.
18 عاسىردىڭ باسىندا قازاق حاندىعى كىشى، ورتا جانە ۇلى ءجۇز بولىپ ءۇش جۇزگە بولىنەدى. جۇزدەر اراسىندا بەرەكە-بىرلىك بولعان ەمەس. ءارى موڭعول ءتىلدى جوڭعار حالقى زور ءقاۋىپ كەلتىرەتىن. قازاق پەن جوڭعار تايتالاسى ۇزاققا سوزىلادى. بۇل ۋاقىت قازاق تاريحىندا "ۇلى جۇت جىلدارى" دەپ اتالادى. سولتۇستىكتە باشقۇرلار مەن ەدىل قالماقتارى دا قازاققا قاس ەدى. مۇنداي اۋىر جاعداي قازاقتىڭ مىقتى ورىستىڭ كومەگىنە جۇگىنۋگە ماجبۇرلەيدى.
يمپەريا ول كەزدە اقىرىنداپ شىعىسقا كوز سالا باستاعان. ءسىبىر قازاقتارى ەرتىس بويىن جاعالاپ، ومبى، سەمەي،وسكەمەن بەكىنىستەرىن تۇرعىزدى. ءى پەتر ازيا حالقىمەن ەكونوميكالىق بايلانىس ورناتۋدى قالايتىن. ال، قازاق حاندىعى يمپەراتوردىڭ ويىنشا ازيانىڭ قاقپاعى مەن كىلتى ەدى
كىشى ءجۇزدىڭ حانى ءابىلقايىر اننا يوانوۆنادان جوڭعارلارعا قارسى اسكەري وداق قۇرايىق دەپ كومەك سۇراپ كەلگەن كەزدە پاتشايىم قول سوزۋعا قارسى بولمايدى. ەسەسىنە رەسەيدىڭ قاراماعىنا ءوتۋىن تالاپ ەتتى.
كەلىسىمشارتتىڭ زاڭدى تولتىرىلۋىن رەسەي ديپلوماتى قۇتلۋ-مۇحاممەد تيەۆكەليەۆ (ورىستار ونى الەكسەي يۆانوۆيچ دەيتىن، دالانىڭ ءتىلى مەن داستۇرلەرىن جاقسى بىلگەن تاتار) ءوز موينىنا الىپ، ءوز ميسسياسىن ءساتتى ورىنداپ شىعادى. 1731 جىلدىڭ 10 قازان كۇنى (ەسكى ستيل بويىنشا) كىشى ءجۇزدىڭ اقساقالدارى ۇزاق اقىلداسا كەلە رەسەي تاعىنا ادال بولۋعا قۇراندى ۇستاپ انت بەرەدى. وسىلايشا قازاق حاندىعىنىڭ ءبىر بولشەگى رەسەي قاراماعىنا وتەدى.
ءابىلقايىر بيلىكتى ورتالىقتاندىرامىن دەگەن بولەك ماقساتتى كوزدەگەن ەدى. سول سەبەپتى 1731 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا (وزگە دەرەكتەر بويىنشا 1732 جىلدىڭ شىلدەسىندە) ءابىلقايىرعا ىشكى ساياسي تارتىستا باسىمدىق بەرمەس ءۇشىن ورتا ءجۇز، 1740 جىلى ۇلى ءجۇز رەسەي بيلىگىن مويىندايدى. كەڭ دالانىڭ رەسەيگە قوسىلۋىنىڭ العىشارتى وسىلايشا جاسالدى"
ماقالا استىنداعى پىكىرلەر:
Apoliticus - ءدال بۇگىن قازاق تاريح بەتتەرىنەن جويىلىپ كەتپەس ءۇشىن رەسەي يمپەرياسىنان كومەك سۇراپ، انت سۋ ىشەدى.
Prov - بۇل ماقالا كوپ نارسەنى ەسكە سالادى. كەي نارسەلەردى ۇمىتپاعان ءجون. قازاقتاردىڭ اراسىندا ورىستاردىڭ، رەسەيدىڭ قاسىندا 300 جىل عۇمىر كەشكەندەرىن ەستەن شىعارعاندار بارشىلىق. بۇل كورىنىس، اسىرەسە، 90-شى بەلەڭ الدى. نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنا راقمەت! ورىستار، نەمىستەر، تاتارلار قازاقستاندا بولاشىعىمىزدى ەلەستەتە الماي كوبىمىز كوشىپ كەتتىك. جاقسىلىقتى ەسكە سالعان نەسى جامان؟!
Moroz-nikolai - اتا-انامنىڭ قازاقستانعا تىڭ كوتەرۋگە كەتۋىنە بايلانىستى مەن قازاقستاندا دۇنيەگە كەلدىم. قاراپايىم قازاقتان باستاپ دوكەيىنە شەيىن "كەتىڭدەر! بۇل جەر سەندەردىكى ەمەس!" دەگەن سوزدەرى ءالى قۇلاعىمدا... 90-شى جىلداردىڭ بۇل جەرگە قاتىسى جوق. قازاقستاندىق فورۋمداردى ءالى كۇنگە شەيىن وقيمىن. ماعان سەنسەڭىز، ولار رەسەيگە دەگەن جەككورىنىش سەزىمىنە تولى.
گاۆريلا - رەسەي قوسىلدى دا كىشى ءجۇز "تۋز"رەتىندە ءومىر ءسۇردى از ۋاقىت.