رەسەيدىڭ سامارا قالاسىندا جۇرگەن ايبول يسلامعالييەۆپەن شاعىن سۇحبات جاسادىق. ول ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتى. بۇگىنگى رەسەي مەن وندا تۇرىپ جاتقان قانداستارىمىز تۋرالى ايبولدىڭ سۇحباتىن وقىڭىز. -
ارما، ايبول!- ارمىز! -
بۇگىندە رەسەي جەرىندە، سامارا قالاسىندا جازعى دەمالىسىڭدى وتكىزىپ جاتىر ەكەنسىڭ. جالپى، دەمالىس قالاي وتۋدە؟- نەگىزىندە بۇل ەلگە دەمالۋ ماقساتىندا ەمەس، ساپارلاي ءارى جۇمىس بابىمەن كەلگەن ەدىم. «قۇلاقپەن ەستىگەن وتىرىك، كوزبەن كورگەن شىن» عوي دەپ، رەسەيدەگى قازاقتار جايىندا دا ءبىلىپ قايتقىم كەلىپ ەدى. -
سونىمەن، قانداستارىمىزدىڭ بۇگىنگى حال-جاعدايى قالاي ەكەن؟ سامارا قالاسىندا قازاقتاردىڭ ۇلەسى بار ما؟- ارينە، مۇندا ورىنبوردان كەيىنگى قازاقتار كوپ شوعىرلانعان جەر. مۇنداعى حالىقتىڭ جاعدايى وتە جاقسى. قانداستارىمىز دا وسى حالىقپەن ەتەنە ارالاسىپ، قويان قولتىق بولىپ كەتكەن. ءارى جاعدايلارى دا جامان ەمەس. جەكە باستىڭ قامىن كۇيىتتەپ، تۇرمىستىق جاعدايلارىن جاساپ العان سوڭ ەلگە ورالۋدىڭ ءمانى جوق دەپ جۇرگەن سىڭايلى. ءبىر جاعى ءسىڭىسىپ، ەتتەرى ۇيرەنىپ كەتكەن. قازاقى ءداستۇردىڭ قايماعىن بۇزباعانى كوڭىلىمدى ورنىقتىردى. ءتول مەرەكەلەرىمىزدى ءبىر ادامداي بولىپ تويلايدى. ءبىر وكىنىشتىسى سول، قازاق بولا ءجۇرىپ قازاقشا ويلاي المايدى. -
شەتكەرى جۇرسە دە قازاقتىڭ قانى بويىندا اعىپ تۇرعان قانداستارىمىز عوي. وزدەرىنىڭ وتانى جايىنداعى كوزقاراستارى قانداي؟- ءبىر ساعىنىش بار... وزگە ەلدە ءجۇرىپ، ءوز وتانى جايىندا جاماندىق ايتۋدان اۋلاق. قايتا، جامانىن جاسىرىپ، جاقسىلىعىن ارتتىرىپ وتىرادى. اسىرەسە، ەلباسىمىز ن.نازاربيەۆتى اۋىزدارىنان تاستامايدى. ونى، شىنىمەن، لايىقتى ۇلت كوشباسىشىسى دەپ ەسەپتەيدى. ەلدىڭ جۇگىن كوتەرىپ، 20 جىل ىشىندە الەمگە قازاق اتىن ايگىلەگەن ەلباسىمىز دەپ ماقتانىپ وتىرادى. بۇگىنگى قازاقستان دۇرىس دامۋ باعىتىن ۇستانعان ەل دەپ ويلايدى. جەرگىلىكتى حالىق ءبىزدىڭ ەلدى باي ءارى ساياساتى تىڭ مەملەكەت دەپ قارايدى. -
بۇگىنگى تاڭدا ۋكراينامەن بولىپ جاتقان جاعداي الەم نازارىندا. ءبىراق، سول ەلدە جۇرگەننەن كەيىن، ءوزىڭنىڭ قۇلاعىڭمەن ەستىگەن، كوزىڭمەن كورگەن شىنايى دۇنيەلەردى بايانداپ بەرسەڭ- بارا سالعانىمدا، ورىسقا كەلەر كەلبەتىم جوق، بىردەن ۋكراين دەپ باس سالار ما ەكەن دەپ سەسكەندىم. دەگەنمەن، الا كوزبەن قاراپ، قىسىم جاساعاندار اسا كوپ بولعان جوق.. بىردى-ەكىلىسىنىڭ "ۆوت،چۋركا"("چۋركا" دەپ ولار ازياتتاردى ايتادى، اسىرەسە وزبەكتەر مەن قىرعىزداردى،سوسىن داعىستاندىقتاردى، بىزشە ايتقاندا "مامبەت"دەگەندەرى عوي) دەگەندەي الارىپ قاراعاندار بولماسا تەك.. ساياسي دا، ۇلتىما بايلانىستى دا ونداي قىسىم كورمەدىم ايتارلىقتاي. ۋكرايناعا قاتىستى نارسەگە كەلەر بولساق، وزدەرىن "سۋدان-تازا،سۇتتەن-اق" ەسەپتەيدى. مۇندا اقش پەن باتىس ەلدەرىنە دەگەن «وكپە» قارا قازانداي. ۋكراينادان كەلگەن "قاشقىندارعا" بارىنشا كومەكتەسىپ جۇرگەندەرى،راس! ولاردىڭ ەندىگى سانى 500 مىڭعا جۋىقتالىپ قالىپتى. -
وسى بوسقىندار جايىندا اقپارات كوزدەرىنىڭ دەرەگىنە سۇيەنسەك، قازاق جەرىنە دە كەلىپ قونىستانۋى مۇمكىن دەيدى. وسى اقپارات جايىندا بىلگەنىڭىز بار ما؟- ەستۋىم بار. بوسقىنداردىڭ جەر اۋىسىپ كەلۋ ماسەلەسى ساياسي كوزقاراستىڭ اينالاسىنداعى ءدۇمپۋ بولعاننان كەيىن بە اۋىز اشىپ، ءتىس جارىپ جاتقاندارى بايقالمايدى. ازىرگە تالقىدا جاتقان دۇنيە بولعان سوڭ، ءبىر جاعىنا شىعىپ ايتۋ قيىن. -
رەسەي حالقىنىڭ پۋتينگە دەگەن كوزقاراستارى قانداي؟- رەسەيدە پۋتينشىلدەر جاعى ءپۋتيننىڭ ءسوزىن اق كورسە، قارابايىر حالىق قارا كورەدى. سلاۆياندىق كورشىلەرىنە جاساپ وتىرعان ارەكەتىن قۇپتامايدى. قۇپتامايتىن سەبەپتىڭ الدى – سوعىس. سوعىستىڭ بولعانىن كىم قالاسىن. قارا حالىق ول جاعىندا ەمەس. كەشەگى سوۆەت وداعىن قايتا قۇرۋعا باعىتتالعان قادام، كەشەگى كۇن قىلاڭ بەرىپ، كورىنىپ كەلە جاتىر دەپ ەسەپتەيدى. وزگە ەلدى ءجۇرىپ ۇياتتى بولدىق، «ورىسپىز» دەپ ايتۋعا ارلانامىز دەپ جاعا تىستەپ وتىر. بۇل ماسەلەنىڭ ءبارىن حالىق بولىپ تا، باسپا ءسوز بەتتەرى دە جارىسا جازىپ، نارازىلىقتارىن بىلدىرۋدە. جالپى حالىق ءبىر جۇيەدەن شارشاعانى كورىنىپ تۇر. -
سۇحباتىڭىزعا راحمەت!- سىزدەرگە دە راحمەت!
پىكىر قالدىرۋ