ءالىمعازى داۋلەتحان 1943 جىلى قحر ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى كۇنەس اۋدانىندا تۋىلعان. 1961-1966 جىلدار ارالىعىندا ءۇرىمجى قالاسىنداعى شىڭجاڭ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جۇڭگو تىل-ادەبيەتى فاكۋلتەتىن ءتامامداعان. 1966-1969 جىلدار ارالىعىندا اتىشۋلى «مادەنيەت توڭكەرىسىنىڭ» سالدارىنان بۇراتالا موڭعول وبلىسىنىڭ اراسان اۋدانىن جەر اۋدارىلىپ(زيالىلاردى ەڭبەكپەن قايتا تاربيەلەۋ دەگەن جارلىقپەن) مال باعىپ، باسقا دا قارا جۇمىستارعا جەگىلدى. 1969 جىلدىڭ 2 ساۋىرىندە قازاقستانعا قاشىپ ءوتىپ، ساياسي باسپانا سۇرايدى. العاشىندا 10 ايدى الماتىدا مىرزا قاماقتا، ودان كوكشەتاۋ وبلىسى، ءۋاليحانوۆ اۋدانىنا قاراستى «زولوتايا نيۆا» سوۆزحوزىنا جەر اۋدارىلىپ، «پاسپورتتىق رەجيم» بويىنشا باسقارىلادى. مالشى، قۇرىلىسشى، تراكتورشى بولىپ جۇمىس ىستەيدى. 1972-1976 جىلدارى شىمكەنت مەملەكەتتىك پەداگوگيكا ينستيتۋتىنىڭ قازاق تىل-ادەبيەتى فاكۋلتەتىندە وقيدى. 1969-1986 جىلدارى ارالىعىندا 17 جىل بويى كسرو ازاماتتىعىن الا الماي، «ليسو بەزگراجدانستۆو» دەگەن قۇجاتپەن، ازاماتتىق قۇقىقتان شەتتەتىلدى. 1989-1992 جىلدارى قازاق تەلە-راديو كوميتەتىنە قاراستى «الاتاۋ» باعدارلاماسىندا رەداكتور بولىپ ىستەدى. 1993-1996 جىلدارى ەلارالىق «زامان-قازاقستان» گازەتىندە ءاۋدارماشى-تىلشى بولىپ قىزمەت ىستەدى. 1997 جىلدان بۇگىنگە دەيىن ق ر عىلىم اكادەمياسىنىڭ شوقان ءۋاليحانوۆ اتىنداعى تاريح-ەتنولوگيا ينستيتۋتىنىڭ «ەجەلگى جانە ورتا عاسىر» بولىمىندە اعا عىلىمي قىزمەتكەر بولىپ جۇمىس ىستەپ كەلەدى.

1. «قازاقستاننىڭ يللگوستراسيالىق تاريحى». 2000 جىل.
2. «تۇركەش قاعاناتى» مونوگرافيا. 2005 ج.
3. «عۇن-تۇرىك-قازاق تاريحى زەرتتەۋ ماسەلەلەرى». 2005 ج.
4. «قازاق مەملەكەتتىگى تاريحى»، ۇجىمدىق جيناق. «باتىس تۇرىك قاعاناتى» جانە «تۇركەش قاعاناتى» ءبولىمى.
5. «تۇرىك حالىقتارى ادەبيەتى تاريحى» اتتى وقۋلىق پەن حرەستوماتيا. 2005 جىل. شىعىس تۇركىستانداعى ۇيعىر، قازاق ادەبيەتىنە ارنالعان ءبولىم.
6. «شىعىس تۇركىستان حالىقتارى ۇلت ازاتتىق ءداۋىرى ادەبيەتى»(1679-1949). مونوگرافيا. 2011 جىل.

1. باھاددين وگەل، «ۇلى عۇن يمپەرياسىنىڭ تاريحى» 2 توم. 1998 ج. تۇرىك تىلىنەن.
2. لين گان، «عۇن تاريحىنىڭ جىلناماسى». ۇجىمدىق اۋدارما.
3. «تۇرىكتى ۇلى تۇلعالارى». تۇرىك تىلىنەن.

ءارتۇرلى تاقىرىپتا جازىلعان 100-دەن استام عىلىمي-زەرتتەۋ ماقالالارىنىڭ اۆتورى. جۇڭگو، تۇرىك تىلدەرىن مەڭگەرگەن.