«British Council» ۇيىمى جۇرگىزگەن «قازاقستاننىڭ بولاشاق ۇرپاعى» اتتى زەرتتەۋ ناتيجەلەرى جاريالاندى. بۇل زەرتتەۋ اياسىندا ۇيىم بۇكىل الەم بويىنشا جاستاردىڭ پىكىرىن بىلدىرۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن «Next Generation» («بولاشاق ۇرپاق») پلاتفورماسىن ۇسىنادى. ماقسات – ولاردىڭ ۇنىنە قۇلاق اسىپ، كوزقاراسى، پروبلەمالارى جانە قوعامدى وزگەرتۋ مەن قالىپتاستىرۋداعى ءرولىن ءتۇسىنۋ.

قازاقستانداعى زەرتتەۋ LSE Consulting، ورتالىق ازيا بارومەترى جانە جوبا بويىنشا كونسۋلتاتيۆتىك كەڭەس سەرىكتەستىگى اياسىندا جۇزەگە اسىرىلدى.

زەرتتەۋگە 18–35 جاس ارالىعىنداعى 1270 جاس قازاقستاندىق قاتىستى: ولاردىڭ 1202ء-سى – رەپرەزەنتاتيۆتى ساۋالناما، ال 68ء-ى – سۇحبات پەن فوكۋس-توپ فورماتىندا.

انىقتاما ءۇشىن: زەرتتەۋ ادىستەمەسى بەس كومپونەنتتەن تۇردى:

·       قازاقستاننىڭ الەۋمەتتىك-ساياسي جانە دەموگرافيالىق كونتەكستىن تالداۋعا ارنالعان ادەبي شولۋ؛

·       جاستاردىڭ كوزقاراسى، باسىمدىقتارى، ءبىلىمى، جۇمىسپەن قامتىلۋى، ازاماتتىق بەلسەندىلىگى جانە جاھاندىق كوزقاراسىنا قاتىستى رەپرەزەنتاتيۆتى ساۋالناما (باسقا ەلدەردە جۇرگىزىلگەن «Next Generation» ساۋالناماسىنداعى سۇراقتار پايدالانىلدى، كەيبىر سۇراقتار قازاقستان جاعدايىنا بەيىمدەلدى)؛

·       جاس كوشباسشىلارمەن ساپالىق سۇحباتتار – الەۋمەتتىك، ەكونوميكالىق جانە ساياسي ماسەلەلەرگە كوزقاراستى انىقتاۋ ءۇشىن 20 جاس كوشباسشىمەن سۇحبات جۇرگىزىلدى؛

·       استانا، الماتى جانە اتىراۋ قالالارىندا التى فوكۋس-توپ زەرتتەۋى وتكىزىلدى. ءار قالادا ەكى توپ بولدى (18–24 جانە 29–34 جاس ارالىعىنداعى رەسپوندەنتتەر)، نەگىزگى ءۇش باعىت قارالدى: ءبىلىم مەن جۇمىسپەن قامتۋ؛ جاستاردىڭ داۋىسى، سيفرلىق مەديا مەن جاڭالىقتار؛ جاھاندىق كوزقاراس؛

·       قازاقستاندىق ساراپشىلار مەن بەلسەندىلەردىڭ قاتىسۋىمەن «توقتا جانە ويلان» اتتى ەكى سەمينار وتكىزىلدى (وفلاين جانە ونلاين فورماتتا).

زەرتتەۋدىڭ نەگىزگى باعىتتارى جاستاردىڭ قۇندىلىقتارىنا، كوزقاراستارىنا جانە ولاردىڭ قوعامعا اسەر ەتۋ فاكتورلارىنا ارنالدى.

بىرىنشىدەن، زەرتتەۋ كورسەتكەندەي، جاستار وتباسىعا باعدارلانعان جانە الەۋمەتتىك مارتەبەسىنە قاراماستان ءوز شىققان تەگىنە ماقتانادى. وتباسى – ولاردىڭ ەڭ باستى ىقپال كوزى (ەكىنشى ورىندا دوستار مەن قۇرداستار).

بۇل مالىمەتتەر باسقا زەرتتەۋلەرمەن دە ۇيلەسەدى: ساۋالنامالارعا سايكەس، جاستاردىڭ 80%-نان استامى ءۇشىن وتباسى – باستى ومىرلىك قۇندىلىق.

جاستار ءوز جەتىستىگى مەن باقىتىنىڭ ولشەمىن دە كوبىنە وتباسى مەن جاقىن ورتاسىنىڭ پىكىرىنە سۇيەنىپ انىقتايدى. 

ەكىنشىدەن، قازاقستاندىق جاستار قوعامداعى قيىندىقتاردى شىنايى باعالاي وتىرىپ، جوعارى وپتيميزم ساقتايدى.

80%-دان استام رەسپوندەنت ەلدىڭ دامۋ باعىتى مەن ءوز بولاشاعىنا سەنىممەن قارايدى، ءتىپتى تۇرعىن ءۇي باعاسىنىڭ قىمباتتىعى مەن كۇردەلى ەكونوميكالىق جاعدايعا قاراماستان.

ايەلدەر دە، ەرلەر دە ءومىر مەن مانساپقا وپتيميستىك كوزقاراسپەن قارايدى: ەرلەردىڭ 86%-ى جانە ايەلدەردىڭ 83%-ى ءومىر ساپاسىنا وڭ كوزقاراس تانىتسا، 87% ەر ادام جانە 82% ايەل ءوز كاسىبي بولاشاعىنا سەنىمدى.

زەرتتەۋ بۇل بۋىننىڭ ءتوزىمدى جانە بەيىمدەلگىش ەكەنىن كورسەتەدى. ولار قيىندىقتاردى ءوسۋ مۇمكىندىگى رەتىندە قابىلدايدى. جاستار ءداستۇرلى قۇندىلىقتاردى ساقتاي وتىرىپ، جەكە جانە كاسىبي دامۋعا كوبىرەك ءمان بەرەدى. بۇل قوعامداعى ءداستۇر مەن جاڭا مۇمكىندىكتەر اراسىنداعى تەپە-تەڭدىكتى ىزدەۋ ءۇردىسىن كورسەتەدى.

ۇشىنشىدەن، ساندىق جانە ساپالىق دەرەكتەر جاستاردىڭ باسىم بولىگى قازاقستانداعى ءبىلىم ساپاسى مەن ونىڭ بولاشاعىنا بەيتاراپ نەمەسە وڭ كوزقاراستا ەكەنىن كورسەتتى. جاستاردىڭ 57%-ى ەلدەگى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسى جاقسارىپ كەلەدى دەپ ەسەپتەيدى.

ەڭ وڭ كوزقاراس 30–35 جاس ارالىعىنداعى رەسپوندەنتتەر اراسىندا بايقالادى: ولاردىڭ 78%-ى ءبىلىم قوعامداعى وزگەرىستەرگە سەرپىن بەرەدى دەپ سانايدى.

تورتىنشىدەن، جاستار ءبىلىمنىڭ قوعامدى جاقسارتۋداعى وزگەرىس اكەلۋشى كۇشىنە سەنەدى: ولاردىڭ 70%-دان استامى ءبىلىم – جاھاندىق ماسەلەلەردى شەشۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى قۇرالى دەپ ەسەپتەيدى.

كوپشىلىگى العان ءبىلىمى ەڭبەك نارىعىنا دايىندىق بەرەدى دەپ سانايدى، ال تابىسقا جەتۋدىڭ باستى داعدىلارى رەتىندە كوشباسشىلىق، ماسەلەلەردى شەشۋ جانە كوممۋنيكاسيانى اتاپ وتەدى. قازاق جانە اعىلشىن تىلدەرىن ءبىلۋ ماڭىزدى باسەكەلەستىك ارتىقشىلىق رەتىندە قاراستىرىلادى. 80%-دان استامى شەتەل ءتىلىن ۇيرەنۋدى قاجەت دەپ سانايدى، سەبەبى بۇل ەڭبەككە ورنالاسۋعا (49%)، ساپالى ءبىلىم الۋعا (47%) جانە الەۋمەتتىك بايلانىستاردى كەڭەيتۋگە (47%) مۇمكىندىك بەرەدى.

بەسىنشىدەن، كاسىپكەرلىك جاستاردىڭ ەرەكشە قىزىعۋشىلىعىن تۋدىرادى. بارلىق جاس توپتارىنىڭ ەكىدەن ءۇش بولىگى الداعى بەس جىلدا ءوز ءىسىن اشۋعا نيەتتى ەكەنىن بىلدىرگەن.

التىنشىدان، جاستار الەمدىك ۇردىستەردىڭ ءوز ومىرىنە اسەرىن جاقسى تۇسىنەدى. ولار قازاقستاندى ءۇش ولشەمدە «كوپىر» رەتىندە كورەدى: گەوگرافيالىق تۇرعىدان – ءىرى دەرجاۆالاردى بايلانىستىراتىن ەل، ديپلوماتيالىق تۇرعىدان – وڭىرلىك سەنىمدى دەلدال، ال مادەني تۇرعىدان – باتىس پەن ورتالىق ازيانى بايلانىستىرۋشى بۋىن.

جاستاردىڭ ەرەكشە ماقتانىشى – قازاقستاننىڭ وڭىردەگى ەڭ ءىرى ەكونوميكا جانە كورشىلەس ەلدەرگە ۇلگى بولارلىق زاماناۋي، پروگرەسسيۆتى مەملەكەت رەتىندەگى بەدەلى.

جەتىنشىدەن، ەكولوگيالىق تاقىرىپ تا ماڭىزدى باعىتتاردىڭ ءبىرى. رەسپوندەنتتەر اۋا ساپاسى، قالدىقتاردى باسقارۋ جانە سۋ تاپشىلىعى ماسەلەلەرىنە الاڭدايدى. دەگەنمەن، وزدەرىنە ءتان وپتيميزممەن ولار بۇل ماسەلەلەردىڭ شەشىمىن تابۋعا دايىن ەكەندەرىن كورسەتەدى.

سەگىزىنشىدەن، ازاماتتىق بەلسەندىلىكتىڭ جاڭا تۇرلەرى قالىپتاسۋدا. جاستار الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن باستاماشىل توپتار قۇرۋدا (مىسالى، قالالىق ينفراقۇرىلىم، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى ادامدارعا كومەك).

سونىمەن قاتار، جاڭا سيفرلىق بەلسەندىلىك ءتۇرى پايدا بولدى – الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى قوعامدىق جانە ەكونوميكالىق تاقىرىپتاردى تالقىلاۋ. بۇل بەلسەندىلىك ءارتۇرلى فورمادا كورىنىس تابادى: ونەر پەرفورمانستارى، بلوگ جۇرگىزۋ، كاريكاتۋرا، كوميكس، مۋزىكا جاساۋ، سونداي-اق ەكولوگيالىق اكسيالار.