«ۇشاسىڭ تۇندە، تالماي قاناتىڭ

ەكى-ۇش مىڭ تەڭگە ءاربىر ساعاتىڭ!»

بۇگىندە بالاپان داۋىستى بوزبالالاردىڭ بەيادەپ سوزبەن قارۋلانعان بەيناباياندارى برەندكە اينالۋدا. ار-جەردەن جيىپ، اۋمەسەر اۋەزدەن قۇراعان دۇنيەسىن ءان دەپ تە تانىستىرىپ ءجۇر. جاڭاعى تەكست «تۇنگى كوبەلەك» دەگەن رەپتىڭ ءسوزى. جەلىككەن جاستىڭ تىلىندە ويناعان اۋەننىڭ قيمىلى ساناسىندا سايراپ جاتىر. ىڭعايعا  كونبەيتىن بىلاپىت سوزدەردى بىلايعى جۇرتقا ءاننىڭ فورماسىنا سالىپ جەتكىزگەندەگىسى عوي. ءبىز ارتىق كەتىپپىز، سويتسەك بۇلارى رەپ ەكەن. ءقازىر سىبىرلاعاننىڭ ءبارى ءانشى زاماندا وسى رەپشىلەر «ءاۋ» دەمەيتىن قازاق بولمايتىنىن دالەلدەپ ءجۇر. ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ «ترەگى» بار. ترەك دەگەنى قورجىنداعى اندەرى. وزدەرىنە لاقاپ تاققىش توپتاردىڭ تاپقانى جاڭاعى جانرعا جانى جاقىن جاستاردىڭ جان-جاقتى قولپاشى عانا. ءبىز وسى زەرتتەۋ بارىسىندا كوپتەگەن ترەكتەر مەن بەينەجازبالارعا جولىقتىق. ءتىپتى، كۇندەلىكتى تۇرمىستا قولدانۋعا قوراش كورەتىن تىركەستەر ولاردىڭ سوزدىك قورلارىن بايىتىپ وتىر. سولاردىڭ ىشىنەن از عانا بولىگىن ۇسىنىپ كورەيىن. بايانسىز ماحاببات، باقىتسىز بالالىق شاق جايلى ءومىر جايلى كوزقاراسى قالىپتاسىپ ۇلگەرمەسە دە ۇلكەندەرشە اقىل ايتۋ ولاردان الىس ەمەس. سىپىرا جامانداپ، جوندارىنان تاسپا تىلگىمىز جوق. اراگىدىك قازاقتى بىرلىككە شاقىراتىن جىگىتتەر دە بار ەكەن... ءبىراق كوپ جاعدايدا كەزىككەنىمىز ورتانقول دۇنيەلەر مەن «وقشاۋ» سوزدەر. مىسالعا:

R.I.D.O

كوڭىلىمىز تولمادى

ورتاڭعى ساۋساعىمىزدى جولدادىق

Smitty

جەزوكشە قىز ەكەنسىڭ دەگەن باسىما كەلدى وي.

Mc Madi x Loony Lao x BIG KAJY

ماعان سەنىڭ كوتەنىڭ ۇنايدى

ءبىراق مەن سەنى تولىقتاي قالايمىن»

تاعى ءبىر جولداردا:

«كىلەڭ ءۇيىر ەشكى، بولسا ۋاقىت كەشكى.  جينالىپ فوتو تۇسىرەر كامەرامەن ەسكى.  ساپاسى سىن كوتەرمەس، كورسەتەدى ءۇيىر سانىن، مەن ءۇشىن ناجىسسىڭدەر، ۇيىردەگى ءبارىڭ» دەگەن جولدار بار. ارزان ۇيقاستىڭ ساۋىرىنان سوعىپ، كەرەكسىز دۇينەنى «كەرەمەت» قىلىپ كورسەتكەن. ەكىنشىدەن ەشكىدە ەشقاشان ءۇيىر بولعان ەمەس،ءۇيىر جىلقىدا. قويمەن قوسىلىپ قوتان بولادى. ۇشىنشىدەن ءتورتىنشى جولدا انايى سويلەمدى قولدانىپ، جالپى جابايىلىققا بارعان. ءارى قاراي كەتتىك.

 «مەن ءۇشىن پىلدەن تومەنسىڭ، قالتاڭ اقشاعا تولسا دا،   كويلەگىڭ بولسا دا، اتاعىڭ بار دەپ سورسا دا،   قوينىڭداعى مايمىلىڭ لايىقتى سول ساعان.   (تۇسىنىكسىز) ءيسى شىقتى، كىلەڭ ارزان اتاق قۋعان،   ادامدار ساناۋلى، ناماز ءۇشىن ...... جۋعان» - دەي سالىپتى. ءسوز اۋانىن باقسام سول «از»-دان وزدەرى دە الىس ەمەس-اۋ. «قوينىڭداعى مايمىلىڭ لايىقتى سول ساعان» دەپتى. قازاقتا ەڭ داۋدىڭ دۇرمەككە جولىعار ءساتى قىزدىڭ نامىسىنىڭ قورلانۋىندا. ارىنىڭ اياق استى بولۋىندا. ەندەشە قىزدى مايمىلعا تەڭەگەن مىقتىنىڭ «مادەنيەتتەن» مىلقاۋ ەكەنىن بايقايمىز. ءتىپتى ولەڭ اتاۋلىدان ورىمدەي نەگىزى جوق بۇل سىلدىر-سۋدىڭ كەيبىر جاستار الدىندا ابايدىڭ الدىن وراپ كەتكەنى جانىڭا باتادى. سەگىز سەرىنى تانىماسا دا ءسميتتيدى،كەزىندەگى اش جالاڭاش قازاقتاردىڭ تاريحىن بىلمەسە دا ASH KAZAKH-تى  تىڭدايدى. كەي كىسىلەر وسى رەپتىڭ شىعۋ تەگىن ءوزىمىزدىڭ جىراۋلار پوەزياسىمەن بايلانىستىرادى. دۇرىس تا شىعار. سوزدەرىنىڭ دۇرىستىعىنا دالەل بولا الاتىن فاكتىلەر دە جوق ەمەس. ءبىراقتا اقتامبەردىشە جان ايقايىنان، بۇگىنگىلەردىڭ بوس ايعايى كوپ، شالكيزدىڭ شەشەندىگىنەن،بۇگىنگىنىڭ مەشەۋلىگى كوپ ماحامبەتتىڭ وتتى ولەڭدەرىنەن، بۇلاردىڭ بوقتى ولەڭدەرى كوپ. ءتىپتى، كەشەگىنىڭ كەمەڭگەرلەرىن بۇگىنگىلەرمەن سالىستىرىپ، سالعاستىرۋ اقىلعا اۋىرلىق قىلادى. اشىنعاندا شىعادى اششى داۋسىمعا سالىپ اقتامبەردىلەر:

الپەشتەگەن حانشاسىن

تۇيەدەگى نارشاسىن

ايالاعان ارۋىن

اق كوتىنە مىنگىزىپ

تەگىننەن تەگىن ولجا قىلماسام

جەر باسىپ ءتىرى جۇرمەندى – دەيدى. نارتالاپ ەردىڭ نامىستى ولەڭى داليعان دالانىڭ رۋحىن كورسەتىپ تۇرعان جوق پا؟ ال رەپشىلەرگە كەلسەك «ءويتتىم، ءبۇيتتىم، سونداي ەكەنسىڭ، بىلمەي قالىپپىن» وسىنىڭ اينالاسىنداعى كاكىر-شۇكىرلەر. ولەڭىنە قاراپ وزىنە باعا بەرەر زاماندا اقتانبەردىلەر «ءور» اتانسا،بۇگىنگىلەردىڭ بوقتىعىنا نە دەيمىز؟

ءارى قاراي.

«تۇكىردىم  تۇسىنىگىڭە، دىنىڭە، سەنىمىڭە، مەنىڭ جولىم وسى، بولمايدى شەگىنۋگە. «ادامزات – مەنىڭ دۇشپانىم! كورمەدىم، ەشقاشان، كوگەرشىننىڭ ۇشقانىن. ادامزات – قاسىرەتتىڭ بەسىگى، ەستىلەدى جەر انانىڭ وكسىگى» -دەپ ءبىر دەمالىپتى. قازاقشا رەپتى تەك قازاق قانا تىڭدايدى. قازاقتىڭ ءدىنى – يسلام. ءبىرىنشى جولىنان بۇلىككە باستاعان ولەڭدە يسلامعا تۇكىرگەنىم بار دەگەندەگىسى مە؟ سوندا جاستاردى اتەيزمگە ۇگىتتەپ جاتقانى ما؟ «ادامزات -  مەنىڭ دۇشپانىم» دەپتى. اتەيستەردە ادامزاتتىڭ دۇشپانى بولعان. جاراتىلىسىن مايمىلمەن بايلانىستىرعان ورتادا اداممىن دەۋ دە اقىلعا سىيمايتىن اقتالىس عوي. «ادامزات -  كاسىرەتتىڭ بەسىگى» دەيدى. سول قاسىرەتتىڭ بەسىگىن تەربەتىپ وتىرعان وزدەرى ەمەس پە؟ جىلاسا ترەگىمەن جۇباتاتىن. بۇل تىكەلەي سۋيسيدكە قاتىستى تارماقتار. قايتا ءبىز كەي بىلاپىت بوقتىقتىڭ ورنىن سىپايىلاۋ سوزدەرمەن اۋىستىردىق. كەيبىر بەينە باياندارىن كورگەندە وزىڭمەن قوسا كوزىڭ ۇيالادى. بۇل كليپتەردىڭ استىنداعى پىكىرلەرگە كەلسەك كوپ قازاق تەرىس كورمەيتىن سياقتى. نە كوپ بىزدە رەپشىلەر كوپ ەكەن. تاس لاقتىرساڭ رەپشىگە تيەدى. ەسكەرە كەتەتىن جايت بۇلار ءاندى دە،ءسوزدى دە وزدەرى جازادى ەكەن. جازعان شيمايلارى شىدامىڭا شوق تۇسىرەردەي. بۋىن دەگەن بۇتىندەي بۇلىنگەن، ۇيقاس دەگەندى ۇقپايدى. الەمدە سولاي ما،ءار ەلدە سولاي ما،اجىراتىپ الۋ قيىن. بۇلار بۇگىنگى كۇننىڭ زامانا تۋدىرعان سال-سەرىلەرى. ءبىر قىزىعى جاڭاعى جىگىتتەردىڭ باسىم كوبىنىڭ ەسىمدەرى قازاقشا ەمەس. Smitty، R.I.D.O، Maximum وسىلاي جالعاسىپ كەتە بەرەدى. بىزدەگى بار كىنا قالاي كوردىك سولاي سانا سۇزگىسىنەن وتكىزبەي قابىلداي بەرىپ، دارىلداي كەتەمىز. ويتكەنى جىرىنا جىنى ارالاس باتىستىڭ رەپتەرىنەن بوقتىق سوزدەردىڭ «بالەنباي» ءتۇرىن ەستيسىز. مۋزىكا مەن كوك جاشىكتىڭ تاربيەشى قۇرال ەكەنىن ەسكەرىپ، جاستارىمىزدىڭ كىمدى تىڭداپ، نەنى كورىپ جاتقانىنا نازار اۋدارايىق.

كەشەگى زاماننىڭ كەرەمەتتەرى كوزگە ەلەستەيدى. باي كوڭىل ءبىرجان كومەيى بۇلبۇل اقان ۇكىلى ىبىرايلاردىڭ  اتاعىن شىعارىپ،شىمىر شۋماقتارمەن ورىلگەن اندەرى وسى «تۇنگى كوبەلەك» دەپ سەكەكتەگەن سەرىلەردىڭ جاسى بولسا كەرەك. زامانا وزىپ، ادەپتەن قاشىق، اشىقتان-اشىق كەتكەن ءانشىسىماقتاردىڭ بۇگىنگى «ءالاۋلايلىمى» وسى سارىندا. وسى سوڭعى بەس جىلدىڭ ءجۇزى بولدى قازاققا رەپ جانرىنىڭ ەتەنە تانىس بولا باستاعانى. العاش ەربولاتتىڭ «مەن قازاقپىنى» قازاق ەكەنىمىزدى ەسىمىزگە ءتۇسىرىپ،ەڭسە كوتەرەردەي قۇبىلىس بولىپ، «ءبىزدىڭ جىگىتتەرگە» دەيىن جورعا جەلىسپەن كەلدى. ونان كەيىنگى شىققان ءتۇرلى توپتاردىڭ بوقتاردان ارى ۇزاي الماعانى بەلگىلى. بىزدەگى بار كىنا قالاي كوردىك سولاي سانا سۇزگىسىنەن وتكىزبەي قابىلداي بەرىپ،دارىلداي كەتەمىز. باتىستىڭ رەرەرلەرىنىڭ دە ءسوزىنىڭ سيقى وسىنداي.

ورىنباسار باقىتبەك

سۋرەت: musicmir.kz