بولگار ادەبيەتى – ەڭ كونە، تاريحي تامىرى تەرەڭ سلاۆيان ادەبيەتىنىڭ ءبىر تارماعى. بولگار ادەبيەتىنىڭ تۋۋى (ءىح عاسىردىڭ 2-جارتىسى) سلاۆيان اعارتۋشىلارى كيريلل مەن مەفوديي شاكىرتتەرىنىڭ تۆورچەستۆوسىمەن تىعىز بايلانىستى. كوپ زاماندار بولگار ادەبيەتى دىني-ميستيكالىق اسەرلەردەن ارىلا المادى. «ادام اتا مەن حاۋا انا جايلى ءسوز»، «يسۋستىڭ ازىرەيىلمەن تاجىكەسى»، «جۇمباق كىتاپ» – سول ىقپالدىڭ تۋىندىسى. بىرتەبىرتە ادەبيەتتە حالىقتىق سارىن كۇشەيىپ، «ترويان حيكاياسى»، «الەكساندريا» تاقىلەتتەس شىعارمالار تۋدى، پوپ پەيو، ماتۆەي گرامماتيك سىندى جازۋشىلار شىقتى. حVءى ءى-حIX عاسىر جازۋشىلارى پ. حيلەندارسكيي، س. ۆراچانسكيي، ۆ. اپريلوۆ، ن. بوزۆەلي، پ. بەرون، ك. فوتونوۆ، ت.ب. ءار جانردا جازۋمەن قوسا، الەۋمەتتىك-قوعامدىق ىستەرگە كوپ ارالاستى، ولار مەكتەپكە ارنالعان تۇڭعىش وقۋلىقتاردىڭ اۆتورى بولدى. بولگار ۇلتتىق ادەبيەتى XIX عاسىردىڭ 50-70-جىلدارىندا قالىپتاسىپ، نەگىزگى جانرلار تۇگەل دامىدى. تالانتتى اقىندار د. چينتۋلوۆ (182286)، پ.ر. سلاۆەيكوۆ (1827-95)، گ.س. راكوۆسكيي (1821-67)، ح. بوتيەۆ (1849-76)، ي. ۆازوۆ (1850-1921)، پروزايكتەرى: ۆ. درۋميەۆ (1841-1901)، ل. كاراۆەلوۆ (1835-79)، ي. بلىسكوۆ (1839-1913)؛ دراماتۋرگتەر: د. ۆوينيكوۆ (1833-78)، ۆ. درۋميەۆتەر حالىق ءومىرىن رەاليستىك تۇرعىدا بەينەلەپ، ادەبيەتتى جاڭا بەلەسكە كوتەردى. ي. ۆازوۆتىڭ «ۇمىتىلعان-جىلدار داستانى»، «كەزبە سىرى» ولەڭدەرى، «تەپكىدە» رومانى، پ.ر. سلاۆەيكوۆتىڭ «قاندى جىر» پوەماسى، ح. بوتيەۆ ولەڭدەرى، پ. ياۆوروۆتىڭ «شالعىندا»، «بۇرشاق» پوەمالارى، ي. ۆازوۆتىڭ «ەزگىدە»، «الاستالعاندار» درامالارى، ا. ستراشيميروۆتىڭ «ارۋاق»، «قۇداعي» كومەديالارى – ازاماتتىق سارىنى كۇشتى، الەۋمەتتىك ءمانى زور تۋىندى لار. وكتيابر ريەۆوليۋسياسى بولگار ادەبيەتىنە ەرەكشە اسەر ەتتى. ح. سميرنەنسكيي، گ. كاراسلاۆوۆ، ح. راديەۆسكيي تۆورچەستۆولارىنا ءتان قاسيەت – كۇرەسكەر كەيىپكەر بەينەسىن جاساۋ، انتيفاشيزم. تاريحي تاقىرىپتاردى كوتەرگەن س. ديچيەۆتىڭ «بوستاندىق ءۇشىن»، د. تاليەۆتىڭ «تەمىر شىراق»، «قوڭىراۋلار»، ءفاشيزمدى ايىپتاعان د. ءديموۆتىڭ «تەمەكى»، گ. كاراسلاۆوۆتىڭ «كادىمگى جاندار» بۇگىنگى كۇندى سۋرەتتەيتىن ا. گۋلياشكانىڭ «التىن جاباعى»، ك. كالچيەۆتىڭ «توقىماشىلار سەمياسى» روماندارى – قازىرگى بولگار ادەبيەتى قاۋىرت ءوسۋىنىڭ بەلگىسى. بولگار جازۋشىلارىنىڭ «بولگار ايەلدەرى» اتتى اڭگىمەلەر جيناعى (1956) جانە ي. ۆازوۆتىڭ «بۇعاۋدا» رومانى (1959) قازاق تىلىندە باسىلىپ شىقتى.