بۇگىندە الەم حالىقتارىنىڭ باسىم كوپشىلىگى الداعى كەلە جاتقان 1 قاڭتار مەرەكەسىنە قىزۋ دايىندىقتى باستاپ كەتتى. قازاقستانداعى بولىپ جاتقان جاعدايلارعا قاراپ وسىلاي باعالاپ وتىرمىز. بىزدەگى مەملەكەتتىك عيمارات اينەكتەرى مەن تەرەزەلەرىنىڭ الدى اياز اتا مەن قارشا قىزدىڭ بەينەسىمەن تولىقتى. قالا كوشەلەرى بىر-بىرىمەن باسەكەسى بارداي بار بوياۋىن قانىقتاي تۇسكەن. قىزعا قىديعان كارى شالدىڭ بەينەسى بىردە بىلاي تۇسسە، بىردە بىلاي تۇسەدى. قازاقستانداعى قاۋىم بولىپ تويلار جالعىز مەرەكە 1 قاڭتار. قان بازاردىڭ بويىنا قان جۇگىرتىپ تۇرعان جاڭا جىلدىق شىرشالار مەن ويىنشىقتار. قىسقاسى قازاقستانداعى حريستيانداردىڭ ءدىنى مۇسىلمان قازاققا وكپەسى جوق. ەكى وكپەسىن قولىنا ۇستاپ بازار ارالاعاندا ويلارى شىرشا، تويلارى سولاردىڭ ءتول مەرەكەسى.
ءبىر كۇندىك مەيرامنىڭ بايبالامى ءبىر ايعا سوزىلادى. ءبىراق، 1 قاڭتاردى تويلاۋ حرياستانداردىڭ دا اراسىندا تالاستى ماسەلە. ناسرانيلەردىڭ پراۆوسلاۆيە باعىتىنداعىلار 1 قاڭتار مەيرامىن تويلامايدى. روجدەستۆو كۇنىن اتاپ وتۋمەن عانا شەكتەلەدى. بۇل كاتوليك باعىتىنداعىلاردىڭ مەرەكەسى كورىنەدى. ال ەندى مىنا مەملكەتتەردە 1 قاڭتار ءتىپتى دە مەركەلىك سيپات المايدى ەكەن. ساۋد ارابيا. بۇل ەلدە 1 قاڭتار جاڭا جىل مەرەكەسىن تويلاۋعا رەسمي تۇردە تىيىم سالىنعان. ولار ءۇشىن بۇل كۇن كاتارداعى اتاۋسىز كۇندەردىڭ بىرىندەي. Al Mutawa پوليسياسى جەرگىلىكتى حالىققا دا، وسىندا كەلگەن شەت ەلدىكتەرگە دە بۇل كۇندى اتاپ وتپەۋدى قاتاڭ ەسكەرتەدى. پوليسەيلەر قالا كوشەلەرىن ارالاپ دۇكەندەر مەن سۋپەرماركەتتەردى ويىنشىق نە گۇل مەرەكەلىك نىشانعا يە زاتتاردىڭ ساتىلماۋىن قاداعالايدى. ءتارتىپ بۇزعان جاعدايدا كەيدە كىسى ولىمىنە دەيىن بارىپ قالاتىن كورىنەدى. يزرايل. بۇلار ۇشىندە 1 قاڭتار قاراپايىم جۇمىس كۇنى،ەگەردە دەمالىسقا ساي كەلىپ قالماسا. ەۆرەيلەر جاڭا جىلدارىن كۇز ايلارىندا تويلايدى. ەۆرەيلىك كۇنتىزبە بويىنشا قىركۇيەك-قازان ايلارىنا سايكەس كەلەدى. ولار مەيرامدارىن روش-حا-شانا دەپ اتايدى. يران. يراندا بۇل كۇندە ءتىپتى مەرەكەنىڭ ءيسى دە شىقپايدى. مەملەكەت ءوزى جاساعان كۇنتىزبەسىنىڭ نەگىزىمەن جۇرەدى. ءقازىر يراندا 1392 جىل. يراندىق كۇنتىزبەنىڭ جاسالۋىنا كەزىندە ومار حايام قاتىسقان دەگەندە دەرەك بار. يراندىقتار كۇنتىزبەلەرى بويىنشا كوكتەمنىڭ العاشقى كۇنىن جاڭا جىل رەتىندە تويلايدى ەكەن. ول گريگورياندىق كەستە بويىنشا 22 ناۋرىزعا سايكەس كەلەدى ەكەن. ناۋرىز مەيرامى تەك يراندا عانا ەمەس سونىمەن قاتار البانيادا، ماكەدونيادا، تاجىكستاندا، تۇركيادا، قىرعىزستاندا، تۇركىمەنستاندا، اۋعانستاندا، ءۇندىستاننىڭ كەي اۋداندارىندا، وزبەكستاندا،ءوزىمىزدىڭ قازاقستاندا تويلانادى. ينديا. مادەنيەتى ماۋەلى ءۇندى ەلىندە مەرەكە كوپ. ولاردىڭ ءبارىن بىردەي تويلايتىن بولسا وندا جۇمىستارى جايىنا قالار ەدى. سوندىقتان ءۇندى ەلىندە مەرەكەلەردى «تاڭداپ تويلاۋ» دەگەندە بار. ول كۇنى بارلىق مەكەمەلەر جۇمىس ىستەيدى دە، قالاعان قىزمەتكەرلەر سۇرانىپ كەتە بەرەدى. سونشالىقتى ماڭىزدى مەرەكەلەردىڭ قاتارىنا 1 قاڭتار مەرەكەسى كىرمەيدى ەكەن. ولاردىڭ كۇنتىزبەسى بويىنشا جاڭا جىل مەرەكەسى 22 ناۋرىز كۇنى تويلانادى ەكەن. ماحاراشترا شتاتىندا ونى گۋدي پادۆا دەسە، اندحرا پرادەش شتاتىندا ۋگادي دەپ اتايدى ەكەن. كەرالا شتاتىندا 13 ءساۋىر كۇنى ۆيشۋ دەگەن اتپەن تويلانادى ەكەن. جۇڭگو. قىتايدا جاڭا جىل مەركەسى بارىنشا اتاۋسىز، جايباراقات وتەدى. قالا اۋماعىنداعى كەيبىر سۋپەرماركەتتەر مەن عيماراتتاردىڭ الدىنا ۇلكەن-ۇلكەن سانتا-كلاۋستاردىڭ بەينەسىن قويىپ، بىر-بىرىنە ەلەكتروندى سالەم حاتتار جازۋمەن عانا شەكتەلەدى. ونىڭ ءوزىن 1 قاڭتار مەرەكەسىنە ەمەس روجدەستۆولارىنىڭ قۇرمەتىنە ىستەيدى ەكەن. بەيرەسمي مالىمەتتەرگە جۇگىنسەك قىلمىس اتاۋلىنىڭ قىزار ءساتى 31-جەلتوقساننان 1 قاڭتارعا اۋعان ءتۇن ەكەن. ۇرلىق قارلىق، زورلىق تۇرلەرى، كىسى ءولىمىنىڭ كورسەتكىشتەرى قاتارداعى كۇننەن الدەقايدا كوپ. قازاقستاندىقتاردىڭ 17 % -ى جاڭا جىلدى ءداستۇرلى مەرەكە رەتىندە تانىماسا، 70 %-دان استامى بۇل مەرەكەنى اياز اتا مەن قارشا قىزسىز ەلەستەتە المايدى ەكەن. ەندى وسى مەرەكەگە ءدىنىمىز ءبىر وزگە حالىقتار نە دەيدى ەكەن؟ تاجىكستاننىڭ باس مۋفتيااتى بۇل مەرەكەنى تويلاۋدىڭ حارام ەكەنىدىگىن ايتىپ، ەلدى جاڭا جىل مەرەكەسىن تويلاۋدان قايتارعان. « قۇراندا بۇل مەرەكە تۋرالى ەشقانداي ءبىر دەرەك جوق، ول حريستيانداردىڭ مەيرامى»،-دەيدى سايدمۋكارام ابدۋكوديرزودا. ال كورشىلەس وزبەكستاندا 2012 جىدان اياز اتا مەن قارشا قىزدى تەلەديداردان دا كورسەتپەيدى ەكەن. تەك كادرلارعا بايقاۋسىز ءتۇسىپ قالماسا، ارنايى سيۋجەت جاساۋعا تىيىم سالىنعان. بۇل باستاما تاشكەنتتىڭ ءبىلىم ءبولىمىنىڭ باستىعى انۆار زاكيروۆتىڭ ءوتىنىشى بويىنشا 2004 جىلدان قولعا الىنعان بولاتىن. ءوز حالقىنا تەك قانا ناۋرىز مەيرامىن تويلاۋعا بولاتىندىعى جونىندە ۇندەۋ تاستاعان. كوپ كەشىكپەي 2009-2010 جىلدارى زاڭ قاتاڭ كۇشىنە ەندى. ءبىلىم مينيسترلىگى جاڭا جىل قارساڭىندا سىيلىققا دەپ وقۋشىدان اقشا جيناۋعا تىيىم سالعان. بۇل تارتىپكە كونبەگەن ادام جۇمىسىنان كەتۋى نەمەسە قاتال جازالانۋى مۇمكىن. كورشىلەس ەلدەردىڭ قانداي اۋقىمداعى شارالار جاساپ جاتقانىن كوردىك. ەندى ءبىزدىڭ قمدب نە دەيدى ەكەن؟
ورحان باقىتبەكوۆ
