اسقار ءانۋار ۇلى ۇزاققا سوزىلعان ناۋقاستان 2016 جىلى 2 اقپان كۇنى جۇڭگو استاناسى بەيجىڭدە ماڭگىلىك ساپارعا اتتاندى.
ءبىر جىل بۇرىن مارقۇمنىڭ تۋعان كۇنىنە وراي Qamshy.kz اسقار جاكۋليننىڭ جارى جاينا جاكۋلينانىڭ «جۇرەكتى ەلجىرەتەر حاتىن» جاريالاعان بولاتىن.
![]()
ال، جىلدىق اسىندا اسقار ءانۋارۇلىنا 50 جىلدىعىندا بەرىلگەن «تارباعاتاي اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى» اتاعى وتباسىنا تابىستالدى.
ءومىرى تۋرالى ايتا كەتسەك، ونىڭ ەكى تەگى دە قاراكوك بولعان. ءوزىنىڭ اتاسى جاكۋلا كۇشىك ۇلى 1885 جىلى ومبىداعى فەلدشەرلىك تەحنيكۋمدى بىتىرگەن. سول زامانداعى پاتشا ارمياسىنىڭ اسكەري دارىگەرى بولعان. 1909 جىلى سول كەزدەگى پروجيەۆسكيي (قىرعىز جەرىندە) گۋبەرنياسىنىڭ حاتشىسى دەڭگەيىمەن قىزمەتتەن بوساپ، تۋعان جەرى - اقسۋاتقا قايتقان. 20 جىلدارى الاش قوزعالىسىمەن نيەتتەس، تىلەكتەس بولعانى ءۇشىن قۋدالانىپ، اقىرى بالالارىن-اۋىلىن الىپ، قارۋلى قارسىلىقپەن شاۋەشەككە وتكەن كىسى. 1933 جىلى شاۋەشەكتە بەلگىسىز جاعدايدا وققا ۇشقان. جاكۋلانىڭ ءىنىسى - ءابىلماجىن دە 1912-1917 جج. ۆارشاۆا مال دارىگەرلىك ينستيتۋتىن بىتىرگەن كىسى. 1936 جىلى الاششىل "حالىق جاۋى" رەتىندە اتىلعان.
اسقاردىڭ ناعاشى تەگى دە قۋ داۋىستى قۇتتىباي بي، بايعارا بي، اقتايلاق بي بولىپ، ابىلايحان زامانىنان باستاۋ الاتىن ايگىلى تۇلعالاردان كەلەدى.(قۇتتىباي مەن اقتايلاق 1761 جانە 1773 جىلدارى قازاق حاندىعىنىڭ ەلشىسى رەتىندە پەكينگە بارىپ، چين يمپەراتورىمەن كەلىسسوز جۇرگىزگەن كىسىلەر) ال اسقاردىڭ اكەسى ءانۋار، ونىڭ اعاسى ماعاۋيا قىتايداعى ءۇش ايماق ۇكىمەتىنىڭ بەلدى كادرلارى بولعان، ول جاقتا ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى قۇرىلاردا ەكەۋى ەكى ايماققا باسشى بولعان ادامدار. ال اناسى - ءباتيما جاكۋلينا دا ءوز عۇمىرىندا ۇلكەن لاۋازىمدى قىزمەتكە جەتكەن جازۋشى، شەشەن ءتىلدى اسا تاربيەلى، بەدەلدى ادام بولعان.
اسقار ءوزى قىتايدا تۋىپ-وسكەن، ءبىراز جىل گەرمانيادا تۇردى. كەيىن قىتايعا قايتا كەلىپ، پەكيندە ۇلكەن جەكە مەنشىك قۇرىلىس كومپانياسىن قۇرىپ، ءىرى عيماراتتار تۇرعىزدى. باي بولدى، ۇيلەندى. سويتە تۇرا ءسابيلى بولار ساتتەرىندە پەكيندى، بايلىقتى ءبارىن تاستاپ، جارى جاينانى جەتەلەپ، تاۋەلسىز قازاقستانعا - الماتىعا ءبىرجولاتا ورالدى. ونىمەن سۇحباتتاس، سىرلاس بولعان ازاماتتار ونىڭ سونشاما تەرەڭ ءبىلىمدى ەكەنىن، ەلىنە، ۇلتىنا، ۇلتتىق مەملەكەتىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگى شەكسىز ەكەنىن، جانە ونىڭ بيىك مادەنيەتتى ءارى جايساڭ ازامات ەكەنىن بىلەدى. ول اتىمتاي جومارت، ۇلكەن مەسەنات ەدى، ءارى كەرەمەت ىسكەر ۇيىمداستىرۋشى ەدى. قازاقستانعا كەلگەننەن كەيىن، ول «اساي» دەگەن كومپانيا قۇرىپ، ونى بيىك قارجىلىق مەكەمەگە اينالدىردى. ءىرى مادەني شارالاردى ۇيىمداستىردى.
ونىڭ وسيەت حاتى «قامشى» پورتالىندا جاريالانعان. اسقار جاكۋلين بىرنەشە تىلدە (جۇڭگو، نەمىس، اعىلشىن، تۇرىك جانە ءوز انا تىلىندە ) ەركىن سويلەيتىن. ەلگە ورالعان سوڭ قازىرگى كيريلليسا جازۋىمەن قوسا ورىس ءتىلىن دە جاقسى مەڭگەرىپ الىپ ەدى. ۇيعىر تىلىندە دە ادەمى ازىلدەر ايتىپ، شالقايا شاشىلىپ كۇلەتىن.
«مەن ءۇشىن ومىرىمدەگى ەڭ كەرەمەت وقيعا - قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىك الۋى، ەڭ ۇلى شەشىمىم - قازاقستانعا قونىس اۋدارۋىم» دەپ كەلەتىن مارقۇمنىڭ اقتىق حاتىندا. قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىك الۋى شەتەلدە عۇمىر كەشىپ جاتقان 5 ميلليوننان استام قازاقتىڭ ومىرىندەگى كەرەمەت وقيعا. ەل ەلگە ورالۋ ءارىبىرىنىڭ ۇلى ارمانى.
اسقار ءانۋار ۇلى ومىردەن وتكەن سوڭ جاينا جاكۋلينانىڭ «اسقار جاكۋلين اتىنداعى قايىرىمدىلىق قورى» قازاقستان كولەمىندە ناۋقاس بالالارعا كومەك كورسەتىپ، اۋرۋحانالارعا جابدىقتار سىيلاپ ءىرى كولەمدەگى مەديسينالىق قايىرىمدىلىق جاساۋمەن اينالىسىپ كەلەدى.
اسقاردىڭ ءومىرى مەن اتقارعان ىسىنەن وتانعا، ۇلتقا دەگەن ۇلى سۇيىسپەنشىلىك كورىنىپ تۇراتىن. ءبىز، اسقار ءانۋار ۇلىنىڭ تۋعان كۇنىندە ونى بىلەتىن ساعىنعان جۇرتپەن بىرگە قۇرمەتتەپ، ەسكە الامىز.