الىپبيگە ءالى ەرتە ەمەس پە؟

/uploads/thumbnail/20180222123734623_small.jpg

ءقازىر ءبىزدىڭ قوعامدا ورىستىڭ ءبىر ءسوزىن نە شەتەلدىڭ ءبىر تەرمينىن دۇرىستاپ ايتپاساڭ، سوعان كادىمگىدەي نامىستاناتىن جامان ادەت بار. ورىستىڭ كەيبىر ءسوزىن قازاق ماقامىنا سالىپ ايتۋعا ۇيالىپ، ونى ورىسشالاپ، «دۇرىستاپ» ايتۋعا تىرىسامىز. ءقازىر ءبىز جاڭا الىپبيگە تۋرا وسى پسيحولوگيامەن ءوتىپ بارا جاتىرمىز. قوعامداعى وسى ءبىر قۇلدىق پسيحولوگيانى تۇگەلىمەن جاڭا الىپبيگە اكەپ تانعالى وتىرمىز. سوندا بىزگە قانداي ءالىپبي كەرەك؟ بىزگە، ورىستىڭ سوزدەرى مەن باسقا دا تەرميندەردى قازاق ماقامىمەن جازدىراتىن، ونى قازاق ماقامىمەن وقىتاتىن ءالىپبي كەرەك. ول ءۇشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك دەپ سۇراۋىڭىز مۇمكىن. ول ءۇشىن قوعامدى الدىمەن قازاقشا سويلەتىپ الىپ، جاڭا الىپبيگە سوسىن بارىپ قانا كوشۋىمىز كەرەك. ايتپەسە ودان تۇك پايدا بولمايدى. ءبىز ءقازىر ءۇيدى شاتىرىنان باستاپ سالىپ جاتقان سياقتىمىز. ءۇيدى سالۋ ءۇشىن الدىمەن فۋندامەنتىن كوتەرىپ الاتىن ەدى عوي. «فۋندامەنت» دەگەنىمىز – قوعامدى وسىعان الدىن-الا دايىنداۋ دەگەن ءسوز. ويتپەسەك، مىنا ءالىپبيىمىز ورىس ءتىلىنىڭ زاڭدىلىعىنا كىرىپتارلىقتان قۇتىلماعان كيريلليسامىز سياقتى تاعى ءبىر «جاڭا» ءالىپبي بولىپ شىعا كەلەدى. ال ەگەر قوعامدى الدىمەن قازاقشا سويلەتىپ بارىپ قابىلداساق، قازاق تىلىندە سويلەيتىن قوعامدا قازاق ماقامىمەن جازاتىن الىپبيگە سۇرانىس تۋادى. ناعىز قازاقى ماقامدى قايتا قالپىنا كەلتىرگەن شىن تاۋەلسىز جازۋىمىز سول كەزدە دۇنيەگە كەلەدى. ءبىز سول كەزدە ءقازىر «كونفەت»، «سەمەنت»، «ۆەلوسيپەد»، «ماشينا» دەپ جازىپ جۇرگەن كىرمە سوزدەردى قازاق ماقامىمەن «كامپيت»، «بەلەسەبەت»، «سەمەنت»، «ماشينە» دەپ جازا باستايدى ەكەنبىز، كوردىڭىز بە؟! ءبىزدىڭ شەندىلەرىمىز ءقازىر وسى رەفورماعا پرەزيدەنتتىڭ كوپ تاپسىرماسىنىڭ ءبىرى سەكىلدى ءاتۇستى قاراپ، ونى تەزدەتىپ اينالىمعا ەنگىزىپ جىبەرگىسى كەلىپ جانتالاسىپ ءجۇر. بۇل دۇرىس ەمەس. ءبىز ءبىرىنشى قوعامدى سوعان دايىنداپ الىپ، ءالىپبيدى ەڭ سوڭىندا بارىپ ەنگىزۋىمىز قاجەت. ول ءۇشىن بالاباقشا مەن مەكتەپتەردى قازاقشا ۇيرەتەتىن ورتاعا اينالدىرۋىمىز كەرەك. نەگىزى، قازاقستاندا «قازاق مەكتەبى» دەگەن نارسە بولماۋى كەرەك، «مەكتەپ» دەيتىن جالپىعا ورتاق ءبىر-اق تۇسىنىك قانا بولۋى كەرەك. جانە ول مەكتەپ - قازاق مەكتەبى بولۋى كەرەك! «مەكتەپ» پەن «ۇلت» بىزدە سينونيمگە اينالۋى ءتيىس. ءالىپبي – وسىلاردىڭ ەڭ سوڭىندا بارىپ قانا قولعا الاتىن رەفورما!

جولىمبەت ماكىش

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار