سوڭعى كەزدەرى جۇرت اراسىندا نازاربايەۆ ينتەلەكتۋالدى مەكتەپتەرى(NIS) مەن قازاق-تۇرىك ليسەيلەرى(قتل) بىرىگۋى مۇمكىن دەگەن اڭگىمە تاراۋدا. ارتىنشا نازاربايەۆ ينتەلەكتۋالدى مەكتەبىنىڭ (NIS) رەسمي سايتى بۇل اقپاراتتاردى تەرىسكە شىعاردى.

سونىمەن تۇركيا سىرتقى ىستەر ءمينيسترى احمەت داۆۋتوگلۋنىڭ رەسمي مالىمدەمەسىنە قاتىستى ق ر ءبىلىم جانە عىلىم ءمينسيترى: "قازاقستاندا قازاق-تۇرىك ليسەيلەرى جابىلمايدى" دەپ جاۋاپ قايتارعان.

قوعامدا قىزۋ تالقىعا ءتۇسىپ، ءتۇرلى پىكىرلەر تۋدىرعان  قازاق-تۇرىك ليسەيلەرى قازاقستاندا  1992 جىلدان باستاپ اشىلا باستاعان. بۇگىندە KATEV حالىقارالىق قوعامدىق قورىنىڭ اياسىندا 28 قازاق-تۇرىك ليسەيلەرى قازاقستاننىڭ بارلىق قالالارىندا جۇمىس ىستەۋدە. 20 جىل ىشىندە مىڭداعان وقۋشى ءبىتىرىپ شىقتى وسى مەكتەپتەردى. تالاي وقۋشى رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق ءبىلىم وليمپيادالارىندا توپ جاردى. ەلدىڭ اتىن شىعاردى. وزدەرىنىڭ ءبىلىم دەڭگەيلەرىن دالەلدەدى. ماسەلەن، وسى كۇنگە دەيىن قتل شاكىرتتەرى وبلىستىق، رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق ءبىلىم وليمپيادالارىنان 10061 مەدال يەلەنسە، وبلىستىق جانە رەسپۋبليكالىق ءبىلىم وليمپيادالارىنان 2108 التىن، 2956 كۇمىس، 3163 قولا مەدالعا يە بولعان. ال حالىقارالىق ءبىلىم دودالارىندا توپ جارىپ شىققان 462 وقۋشى التىن، 588ء-ى كۇمىس، 784ء-ى قولا مەدالعا يە بولىپ، قازاقستاننىڭ اتىن شەت ەلدە پاش ەتىپ ءجۇر ەكەن. ودان بولەك نازاربايەۆ ۋنيۆەرسيتەتى اشىلعان كەزدە سول ءبىلىم ورداسىنا وقۋعا تۇسكەن جاستاردىڭ 75 پايىزى وسى مەكتەپتەردىڭ تۇلەگى بولىپتى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا قازاق-تۇرىك ليسەيلەرى زاماناۋي ءبىلىمنىڭ شىڭى دەگەن ءسوز.

اڭگىمەنىڭ ارقاۋى بولىپ وتىرعان قازاق-تۇرىك ليسەيلەرى تۋرالى ءبىز ساياساتكەرلەر مەن زيالى قاۋىمنىڭ  پىكىرلەرىن بىلگەن بولاتىنبىز.

جاڭىل جونتايەۆا، بعم جانىنداعى مەكتەپكە دەيىنگى ورتا ءبىرىم بەرۋ دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى:

- رەسمي تۇرىك بيلىگى بىزگە ىقپال ەتە المايدى. قازاقستانداعى تۇرىك ليسەيلەرى جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەن قارجىلاندىرىلادى. جانە ولار مەملەكەتتىك نىسان. ول مەكتەپتەردىڭ ادمينيستراتورلارى جەرگىلىكتى اكىمشىلىكتەر. سونداي-اق، قازاق-تۇرىك ليسەيلەرىندە مەملەكەتتىك ى. التىنسارين اكادەمياسى دايىنداعان باعدارلاما بويىنشا ءدارىس وقىتىلادى. تۇرىك-قازاق ليسەيلەرىندە بۇگىندە 8 مىڭنان استام شاكىر ءبىلىم الۋدا. 800 گە تارتا وقىتۋشىنىڭ 86 پايىزدان استامى جەرگىلىكتى، قازاقستاندىۇ پەدوگوگتار.

اسقار جۇمادىلدايەۆ، ق ر ۇعا اكادەميگى، فيزيكا-ماتەماتيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور:

 -مەن قازاقستاندا ەكى-اق مەكتەپتى مويىندايمىن. ولار – و.جاۋتىكوۆ اتىنداعى فيزيكا-ماتەماتيكا مەكتەبى، قازاق-تۇرىك ليسەيلەرى. وليمپيادادا سول مەكتەپتەردىڭ بالالارى عانا وزادى. «ايداعانى بەس ەشكى، ىسقىرىعى جەر جاراتىن» مەكتەپتەر شەتەلگە ەلىكتەيدى. «يننوۆاسيالىق، يندۋستريالدىق، بىردەڭە، شىردەڭە مەكتەپپىز» دەپ. ال ارتىندا تۇك جوق. ەندى بۇگىن انادولىدان اتا جۇرتقا تۇرىك باۋىرلار كەلىپ، قارىزىمىزدى قايتارامىز دەپ جاتسا وعان نەگە قارسى بولۋىمىز كەرەك؟ مەن مۇنى ەكى ەلدىڭ ىنتىماق، دوستىعىنا بايلايمىن. 20 جىلدا وسى مەكتەپتەر ايتارلىقتاي جەتىستىكتەرگە جەتتى. وعان كوز جۇمىپ قاراي المايمىز. مىسالى، 2000 جىلى امەريكاعا ءبىلىم وليمپياداسىنا قاتىسقان 6 وقۋشىنىڭ 5-ەۋى التىن مەدال الدى. مەن تاعى ايتامىن، ءبىزدىڭ بايلىعىمىز جەردىڭ استىندا ەمەس، ءبىزدىڭ بايلىعىمىز بالالارىمىزدىڭ باسىندا. تاقىرعا بەدە ەكسە وسپەيدى. بەدە قوپسىتىلعان جەرگە شىعادى. دەمەك، تۇرىكتەردىڭ قازاقستانعا كەلىپ مەكتەپتەر اشىپ جاتقانىن بۇل جەردىڭ قاسيەتتى، كيەلى ەكەندىگىن كورسەتىپ تۇرعان جوق پا؟!

مۇرات ابەنوۆ، قوعام قايراتكەرى:

- مەنىڭ تۇسىنبەيتىنىم، نازاربايەۆ ينتەلەكتۋالدى مەكتەپتەرى مەن قازاق-تۇرىك مەكتەپتەرى ەكەۋى ەكى بولەك نارسە. مۇنىڭ ارتىندا قانشاما ادامنىڭ ەڭبەگى، قاجىرلى جۇمىستاردىڭ ناتەجيەلەرى تۇر. راس-وتىرىگىن انىقتاماي جاتىپ، ەكەۋى بىرىگەتىن بوپتى، قازاقستانداعى تۇرىك مەكتەپتەرىن جابادى ەكەن دەپ داقپىرت تاراتۋ ەرسى. ءتىپتى ۇيات. جاي عانا مىسال. سۋدا جۇرەتىن كولىك پەن اۋەدە جۇرەتىن كولىك ءۇش قايناسا سورپاسى بىرىكپەيدى عوي. سول سەكىلدى ەكى مەكتەپتىڭ دە قازاقستان ءبىلىم جۇيەسىندە الاتىن ورنى ەرەكشە.

ايدوس سارىم، ساياساتتانۋشى:

 - قازاق-تۇرىك ليسەيلەرىنە قاتىستى ءقازىر بىردەڭە دەۋ قيىن. سەبەبى ەكى مەكتەپ بىرىگەدى دەگەن اقپارات وتىرىك بوپ شىقتى. جالپى جەكە كوزقاراسىما كەلسەك جۇيەسىن ساقتاپ، يەسىن اۋىستىرۋ كەرەك.

ساياسات نۇربەك، "نۇر وتان پارتياسى" ساياسي-قوعامدىق ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى: (فەيسبۋكتەگى پاراقشاسىنان)

- مەن وسى قازاق-تۇرىك ليسەيىنىڭ 1999 جىلعى تۇلەگىمىن. جانە بۇل مەكتەپتەردى جابۋ وتە ورنى تولماس قاتەلىك بولاتىن ەدى دەپ ەش قورىقپاي ايتا الامىن. بۇل مەكتەپتەردە ەڭ ءبىرىنشى وقۋشىنىڭ نازارىن باسقا نارسەلەرگە اۋداراتىن فاكتورلار جوق. ۇلدار جەكە مەكتەپتە، قىزدار جەكە مەكتەپتەردە وقيدى. جانە وسى مەكتەپتەردە جوو ءتۇسۋ كورسەتكىشى بويىنشا 99 پايىزدى قۇرايدى.

“قامشى” سىلتەيدى