جەرۇيىق

/uploads/thumbnail/20170708165636503_small.jpg
"قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىعى" شىعارماشىلىق بايگەسىنە

حاننان باسقا قازاقتا قورعان بار ما؟ قىزىر قونباس حالقىنا ور قازعانعا، دەشتى قىپشاق دالاسى ءدۇر سىلكىندى، ءابىلحايىر بيلىكتى قولعا العاندا. مەيلى تۋىس بولساڭ دا ءبىر تاپتاعى، كىمدى اياعان تاريحتىڭ ۇرتوقپاعى. قان توگىستى تاق ءۇشىن شىڭعىس حاننىڭ، شىنجىر بالاق، شۇبار ءتوس ۇرپاقتارى. حالىق توزار حان ازسا، ايدان انىق پانالايدى قاراشا قايدا بارىپ. تۇرە كوشتى تۇمەن ەل مويىنقۇمعا، جانىبەك پەن كەرەيدى سايلاپ الىپ. كوشكەن حالىق جەر ۇيىق - اباتتى ىزدەپ، ءابىلحايىر قولىنان ازاتپىز دەپ، تۇلپارسازدا كەرەيدى حان كوتەردى جاريالاپ وزدەرىن قازاقپىز دەپ. شايباني مەن قىرىق جىل قىرقىسقاندا، نامىس وتى شىققاندا ىرشىپ قانعا. قايتا ورالۋ حالىقتىڭ ارمانى ەدى، ءتورت قاقپالى، كيەلى تۇركىستانعا. جىلدار ءوتتى، ءتاڭىردىڭ جازعانى بوپ، جاس ۇلىستىڭ قاشاندا ارمانى كوپ. استراحاندا، اق يىق اق سارايدا، ماجىلىستە وتىردى ءاز جانىبەك. -ىرگەسى بەكىپ حاندىقتىڭ، ايماعى كەڭىپ دەشتى قىپشاقتى قازاعىم جايلادى كەلىپ. ۇلىستىڭ قارا شاڭىراعىن كوتەردىك مىنە، كەرەي جوق، اتتەڭ، شاشاقتى بايراعىم ەدى. حاندار تارتىسى جانىما جاراداي باتىپ، توڭكەرىستەردەن شالدىقتى شاراداي باسىم. ورىس پەن ويرات تۇس-تۇستان ەنتەلەي ەنىپ، شىنىمەن شورتان شالا ما قاراعاي باسىن. جاقىنىڭ كوزگە كولگىرسىپ، جات الدايدى دا، «جەر ۇيىق» حالىق قولىمەن جاسالمايدى ما؟ قالاي ەتكەندە ورنايدى ادىلدىك ەلدە؟ – جانىبەك ساۋال تاستادى اسان قايعىعا. ويلاعان حالىق قامىن اسان قايعى، /بەينەسى ەرىككەننەن قاشالمايدى/ اڭىز عىپ ارمانداعى جەر ۇيىقتى ايتقان ەل ماۋقىن ءالى باسا المايدى. اسىل ءسوز تەرەڭ ويدىڭ تۇكپىرىندە، الەمدى شارلاپ، شولىپ قۇتتى كۇندە، شەر قوزعاپ، كوڭىل كولى تولقىعاندا جارىقتىق سويلەدى ەكەن قۇس تىلىندە. جاراسقان دانىشپانعا توزىمدىلىك، ايتاتىن ۇرپاعىنا ءسوزىن ءبىلىپ، عالامنىڭ تۇكپىرىنەن شۇلەن تارتىپ، ءۇن-تۇنسىز وتىردى ۇزاق كوزىن جۇمىپ. ءبىر ساتتە، جەلپىنەتىن كەزى كەلىپ، تۇرعانداي بولاشاقتى كوزى كورىپ، جالعاننىڭ جورىعانداي قۇپياسىن، قارت ابىز سويلەپ كەتتى تەبىرەنىپ. - حان يەم! ايتسام سوزىمنەن تامادى نالا، قالتارىس قالدى كوزىڭنەن جارالى دالا. قالىڭ قازاقتىڭ قامى ەمەس ويلاعاندارىڭ، مانساپقورلاردىڭ اشىلعان ارانى عانا. قاشان دا حانعا مەيىرىم ولشەنىپ بەرگەن، الشاقتاۋ بولسىن پەيىلىڭ قانتوگىستەردەن. ءبىر جەڭنەن بىلەك شىعارعان قاراشاڭ بولسا، جاۋدان دا قورعاپ قالادى بەلسەنىپ كەلگەن. جارالاپ سوعىس جانىڭدى، تۇنشىقسا دالا، جەندەتكە بەرمە جاۋىڭدى قىرسىققا بولا. ولەتىن تايعا تالاسىپ، قوناتىن سايعا، جاقىنىڭمەنەن جاۋلاسىپ جىرتىسپا جاعا. جۇماق جوق جاتتىڭ قولىنان تارتىپ الاتىن، اتان تۇيەنىڭ قومىنا ارتىپ الاتىن. جەر ۇيىق سەنىڭ وتانىڭ - التىن وشاعىڭ، ۋىزداي ۇيىپ وتىرعان التى الاشىڭ. حالقىنا ءيسىن، ماستانباي، ۇلىق تا باسىن، ۇستىنە قويدىڭ بوزتورعاي جۇمىرتقالاسىن. تەك سوندا عانا جاسقانباي باساسىڭ جەردى... ...تەبىرەنىپ اسان حانىنا باتاسىن بەردى. سولىعىن، وسىنى ايتىپ، باستى بابام، ءادىل ءسوز حان الدىندا ب ا ق سىناعان، ەلدىگىن ەلەستەتىپ قازاعىمنىڭ، قۇلپىرىپ جەر ۇيىقتاي جاتتى عالام. ر.S. اتالى سوزدەن مەنىڭ دە تازارىپ قانىم حانداردىڭ اشقان ۇعىندىم عاجايىپتارىن. ءۇش ءجۇزدىڭ باسى قوسىلسا ءبىر شاڭىراققا، ءۇش ناسىلگە دە جات ەمەس قازاقستانىم. ويانعان بەيبىت تىرشىلىك، تارانىپ تاڭدا «جەر ۇيىق» كوردىم قولىما قالام ۇستاردا. جولداردىڭ ءبارى جەتكىزسە مياڭگى ۇرىمگە، ارماننىڭ ءبارى جەتكىزەر قازاقستانعا. قاسىم بوتانوۆ، تەمىرتاۋ قالاسى

demeu2

قاتىستى ماقالالار