تولەبي اۋدانىنداعى ب.بيبولات ۇلى اتىنداعى جالپى ورتا مەكتەپتىڭ وقۋشىلارى ەسىمحان ورداسى توبەشىگىندە «ەسىمحان تۇسىنداعى قازاق حاندىعى» تاقىرىبىندا اشىق ساباققا قاتىستى.
ەلباسىنىڭ باعدارلامالىق ماقالاسىندا پاتريوتيزم تۋعان جەردىڭ تاريحىن تانىپ، بىلۋدەن باستالاتىنى ايتىلعان. وسىعان وراي، «رۋحاني جاڭعىرۋ» وبلىستىق جوبالىق كەڭسەسىنىڭ قولداۋىمەن مەكتەپ وقۋشىلارىنا قازاقستان تاريحى ءپانىن كيەلى جەرلەردە وقىتۋ ارقىلى ولكەنىڭ تاريحىن، ونداعى بولعان وقيعالاردىڭ ەرەكشەلىكتەرىمەن تانىستىرا وتىرىپ، كيەلى ورىنداردى زەرتتەۋ ارقىلى تانىمىن قالىپتاستىرۋ، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى قادىرلەۋگە ۇيرەتۋ ءىس-شاراسى قولعا الىندى.
ولكەتانۋشى ءومىر شىنىبەك ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، ارحەولوگ -عالىمدار كەڭەسارىق اۋىلىنداعى تورتكۇلتوبەنى تاريحي ورىن ەكەندىگىن بۇدان بۇرىن دا ايتىپ، زاڭدى تۇردە دالەلدەپ قويعان. دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، ەسىم حان جاۋگەرشىلىك زاماندا ءوز وردالارىنىڭ ءبىرىن ءدال وسى تورتكۇلتوبەنىڭ ماڭىنان تىككەن ەكەن. ال تاريحي نىساننىڭ حرونولوگيالىق شەڭبەرىنە كوز جۇگىرتسەك، سوناۋ تۇركەش قاعاناتىمەن استاسىپ جاتقانىڭ بايقاۋعا بولادى. موڭعول-تاتار شاپقىنشىلىعى كەزىندە بۇل توبە ماڭىنداعى مادەنيەت جەرمەن-جەكسەن بولعان ەكەن. مۇنداعى تابىلىپ جاتقان قۇمىرالاردى ارحەولوگ ماماندار شامامەن ەكى مىڭ جىل بۇرىن جاسالعان دەگەن بولجام ايتۋدا. ال، جالپى، مۇنداي جادىگەرلەردىڭ كەڭەسارىق تۇرعىندارى اراسىندا ءبىرازى كەزدەسەدى، ىشىنە ادام سىيىپ كەتەتىن قۇمىرانىڭ تابىلعانىن بىلەمىز.
- «ەسىمحان تۇسىنداعى قازاق حاندىعى» تاقىرىبىندا وتكەن اشىق ساباق ماعان ۇنادى. بۇعان دەيىن مۇنداي ساباق وتكىزىلمەگەن. سىنىپتان گورى كيەلى، تاريحي ورىندا وتكەن ساباقتان العان اسەرىمىز مول. ءمۇعالىم بىزگە قاسيەتتى جەردىڭ تاريحىن، ونىڭ شىعۋ سەبەبى تۇرالى تولىق ماعلۇمات بەردى- دەدى مەكتەپ وقۋشىسى جاقسىلىق داستان.
