ينتەرنەتتىڭ قارقىندى دامۋىمەن قوعامىمىزدا جاڭا مەديا دامىدى، ءتۇرلى الەۋمەتتىك جەلىلەر پايدا بولدى. ەڭ العاش قولدانىسقا ەنگەندەردىڭ ءبىرى اگەنت بولدى. mail.ru اگەنتى ادامداردىڭ ويىنا جەڭىل تۇردە ەندى. اركىمنىڭ جەكە ەلەكتروندى پوچتالارى بولىپ، ءوزارا قارىم-قاتىناستى وڭاي ورناتتى. مۇنى ادامدار دۇرىس قابىلداي الدى ما؟ قانداي ماقساتتا قولدانىپ، نە ناتيجە بەرىپ ءجۇر؟ ال وسى ينتەرنەتتىڭ كەسىرىنەن قوعامىمىزدا ءبىراز كەلەڭسىزدىكتەر بولىپ جاتقانىن بىرەۋ بىلسە، بىرەۋ بىلە بەرمەيدى. ايتار اڭگىمەمىزدەن بۇرىن جوعارىداعى ينتەرنەت، اگەنت جانە ەلەكتروندى پوچتا دەگەن ۇعىمدارعا انىقتاما بەرىپ الايىق. ينتەرنەت – دەپ وتىرعانىمىز، كومپيۋ­تەرلىك سەرۆەرلەردىڭ بۇكىلالەمدىك جەلىسى. ين­تەر­نەتكە قوسىلۋ مۇمكىندىگى بولعان جاعدايدا، ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرى، مەملەكەتتىك ۇيىمدار، كوممەرسيالىق كاسىپورىندار جانە جەكە ادامدار سياقتى ميلليونداعان قاينار كوزدەردەن اقپارات الۋعا بولادى. ينتەرنەت – كەز كەلگەن كومپيۋتەرلەرمەن بۇكىل الەم بويىنشا اقپارات الماسۋ مەن بەرۋ مۇمكىندىگى، جەلىلەر جۇيەسى. سونداي-اق، بايلانىس ارالارىن ءوزارا بىرىكتىرەتىن، توراپتاردىڭ جيىنتىعى. مىنە، ينتەرنەتتىڭ قىسقاشا انىقتاماسى وسىلاي. ال ەلەكتروندى پوچتا نەمەسە e-mail (electronic mail – ەلەكتروندى پوچتا)، ادامدار اراسىنداعى بايلانىس تاسىلدەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. ەلەكتروندى پوچتانىڭ ينتەرنەتتەگى نەگىزگى فۋنكسياسى – پلانەتانىڭ قاي نۇكتەسىندە بولسا دا، ينتەرنەتتىڭ كەز كەلگەن ەكى پايدالانۋشىسى اراسىندا ەلەكتروندى حاتتارمەن – ماتىندىك حابارلامامەن وپەراتيۆتى جانە وتە تەز الماسۋدى جۇزەگە اسىرۋ. ەلەكتروندى پوچتانىڭ قوسىمشا مۇمكىندىكتەرىنە مىنالاردى جاتقىزۋعا بولادى: دىبىستىق حا­بار، قۇجاتتاردى، سىزۋلاردى، فوتوسۋرەتتەردى، بەينەماتەريالداردى بەرۋ؛ عىلىمي جۋرنالعا، سيرەك كىتاپتارعا، جارناماعا جەتۋ ءجانا ءار ءتۇرلى تاۋارلاردى جولداۋ نەمەسە ساتۋ؛ سونىمەن قاتار، ۇجىمدىق ىس-ارەكەتتەردى پروگراممالىق تۇرعىدان قامتاماسىز ەتۋ؛ مەكەمەلەر مەن ۇيىمداردا قۇجات قولدانۋ؛ ۇجىمدىق جۇمىستى جوسپارلاۋ. ال اگەنت دەگەنىمىز نە؟ ول نەگە جاستاردى جاۋلاپ بارادى؟ كومپيۋتەردى قويىپ، ۇيالى تەلەفونعا دەيىن ەنىپ العان بۇل بايلانىس قۇرالىنىڭ تيىمدىلىگى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. الايدا، 2003 جىلى mail.ru كومپانياسىنىڭ حابارلاسۋعا وڭتايلى بولۋ ءۇشىن ويلاپ تاپقان بايلانىس قۇرالى بۇگىندە جاستاردىڭ ءىش پىستىرمايتىن ەرمەگىنە اينالعان ءتارىزدى. ولاي دەۋىمىزدىڭ سەبەبى، اگەنتتە اڭگىمە ايت دەپ اڭگىمە ىزدەپ، «نە جاڭالىق» دەپ جاڭالىق سۇراپ، ازاننان قارا كەشكە دەيىن قارا ءسوزدىڭ قايماعىن ساپىرىپ وتىراتىنداردىڭ قاراسى كوپ ءقازىر. جاستاردىڭ كوبى اگەنتپەن «اۋىراتىن» بولدى. جاستاردىڭ كوبى دەيمىز-اۋ، وتباسىلى، بالالى-شاعالى بولعانداردىڭ اراسىندا دا وسى اگەنتتىڭ «ارقاسىندا» بەرەكەسى قاشىپ جۇرگەندەر دە بار. دامىعان دەگەن، ينتەرنەت دەگەن وسى ەكەن دەپ تۇسىنگەن بولار بالكىم، الماتى وبلىسىنا قاراستى ماتاي ستانسياسىنىڭ تۇرعىندارىنىڭ اراسىندا داۋ شىقتى. اتالمىش اۋىلدا تۇراتىن ەكى بالالى كەلىنشەك اگەنتتەن «عاشىعىن» تاۋىپ، ءبىراز ۋاقىت سويلەسىپ جۇرەدى. كەلىنشەكتىڭ ءوزى دە سول ستانسيانىڭ قىزى. الگى «عاشىعى» ءوز جارىنا قاراعاندا تابىستى بولسا كەرەك، «ەكى ۇلىڭمەن دە قابىلدايمىن» دەپ كەلىنشەكتى ازعىرادى. ال «اقىلى قىسقا» بيكەش ەكى بالاسىن جەتەكتەپ، قۇداي قوسقان قوساعىنا ءتىل قاتپاي تۇندەلەتىپ پويىزعا مىنەدى دە كەتەدى. ماتايلىقتار تاڭ اتقان سوڭ شۋلاسادى. جارىنان، ەكى بالاسىنان بەيبىت كۇندە ايرىلعان ازامات ارتتارىنان بارۋدان باس تارتقان. ەڭ سوراقىسى، سول الگى قابىلداپ العان «سۋپەر عاشىعى» «الاڭداماڭدار، ا. امان-ەسەن ماعان كەلدى» دەپ سمس-حات جول­دايدى عوي. قارىنداستارىنىڭ بۇل قورلىعىنا شىداماعان كەلىنشەكتىڭ تۋعان اعالارى ونى ۇيگە قايتا اكەلەدى. ارينە، بۇرىنعى كۇيەۋىنىڭ ەمەس، ءوز ءۇي­لەرىنە. نامىس جىبەرسىن بە... وسىعان ۇقساس تاعى ءبىر وقيعا وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى، سارىاعاش اۋدانىندا بولعان. وندا دا وسى اگەنت ءۇشىن ءبىر وتباسىنىڭ شاڭىراعى شايقالعان. وتىزىندا وردا بۇزار جىگىت اعاسى ايرانداي ۇيىعان وتباسىن بۇزىپ، اگەنتتەگى ارۋدىڭ «تولەگەنىنە» اينالعان. ەكى ۇل، ءبىر قىزىمەن قالعان كەلىنشەگى كۇيەۋىن ەمەس، دامىعان زاماندى، توزعان قوعامدى، وزعان ينتەرنەتتى قارعاپ-سىلەيدى. تاياقتىڭ ەكى ۇشى، تارازىنىڭ ەكى باسى بولاتىنى سەكىلدى، ءار نارسەنىڭ دە جاقسى جانە جامان جاعى بولادى ەمەس پە؟ ءبىز قا­زاقتار نەگە تەك جامان جاعىن قابىلدايدى ەكەنبىز؟ الەمدە جەتەكشى ورىنعا يە بوپ، قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان ينتەرنەتتى دە جاقسىلىققا جاراتا الماي ءجۇرمىز-اۋ...