وتكەن عاسىردىڭ كوزىقاراقتى جانكۇيەرلەرى بولماسا، بۇگىنگى جاستاردىڭ باسىم كوپشىلىگى  وراز قاڭلىبايەۆتاي ءدۇلدۇل كونكيشى بولعانىن بىلە   بەرمەيدى. ءبىزدىڭ ەسەبىمىز بويىنشا، وراز قاڭلىبايەۆ سوۆەت وداعى قۇراماسىنا ەنگەن ءبىرىنشى قازاق سپورتشىسى. وراز اعامىز سوۆەت قۇراماسىنىڭ ساپىندا 1953-1957 جىلدارى ونەر كورسەتتى. قاڭلىبايەۆ 1952-1953 جىلعى قىسقى ماۋسىم قورىتىندىسىندا 500، 10 000 مەترگە جارىسۋدان جانە كوپسايىستاعى جيىنتىق ۇپاي بويىنشا الەمدەگى ەڭ موينى وزىق 25 كونكيشىنىڭ قاتارىنان ورىن تەپتى. ناقتىلاي كەتسەك، قاڭلىبايەۆ 10 000 مەتردە 6-شى، ۇلكەن كوپسايىستا  13ء-ىنشى،  500 مەتردە 22ء-ىنشى ورىنعا تابان تىرەدى («سوۆەتسكيي سپورت» گازەتى، 9 مامىر، 1953 ج.) بۇل حح عاسىردىڭ العاشقى جارتىسىنداعى دۇركىن-دۇركىن زۇلماتتان ەندى-ەندى ەڭسەسىن كوتەرە باستاعان قازاق جۇرتى ءۇشىن زور جەتىستىك ەدى. وسى جەردە قاداپ ايتاتىن نارسە، وراز قاڭلىبايەۆقا دەيىن جانە ول كىسىدەن كەيىن قىسقى سپورت تۇرىنەن جەر شارىنداعى 25 ۇزدىكتىڭ قاتارىنا بىردە-بىر قازاق سپورتشىسى ىلىككەن جوق.

سوۆەت وداعى قۇراماسىنىڭ مۇشەسى وراز قاڭلىبايەۆ شەتەلدىك مۇزتاباندارمەن بىرگە. 1950 جىلداردىڭ ورتا كەزى

     قازاقستان كونكيشىلەرىنەن سوۆەت وداعىنىڭ تۇڭعىش سپورت شەبەرى وراز مۇساعالي ۇلى  1953 جىلى   كوپسايىستا قازاقستاننىڭ ءابسوليۋتتى چەمپيونى اتاندى. ول ءبىر جىل بۇرىنعى چەمپيوندىق ەسەبىن  بىردەن 17 ۇپايعا ارتتىرىپ، نەگىزگى قارسىلاستارىنان وق بويى شىعانداپ كەتتى.  5000، 10000 مەترگە جارىستا سوۆەت وداعى مەن قازاقستاننىڭ بىرنەشە رەكوردىنىڭ مۇرتىن بۇزدى. ونىڭ بۇل رەكوردتارى الەمدىك ۇزدىك ناتيجەلەرمەن ۇزەڭگى قاعىستىرىپ تۇردى.

      وراز قاڭلىبايەۆ سوۆەت وداعىنىڭ چەمپيونى اتاعىنا «دينامو» سپورت قوعامى قۇراماسى ساپىندا بىرنەشە مارتە قول جەتكىزدى. وراز مۇساعالي ۇلى – قازاقستاننىڭ 12 دۇركىن چەمپيونى! 1955 جىلى  جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ اشىق بىرىنشىلىگىندە 2 مارتە جەڭىمپاز اتاندى. سونىمەن قاتار، جۇڭگو - سوۆەت وداعى ماچىنىڭ جەڭىمپازى.

و. قاڭلىبايەۆ جارىس جولىندا

     قاڭلىبايەۆ 29  جاسىندا سپورتشى كاسىبىن دوعارىپ، 1959 جىلى سوۆەت وداعىنىڭ كاسىپوداقتار سپورت قوعامى قۇراماسىنىڭ اعا جاتتىقتىرۋشىسى قىزمەتىنە تاعايىندالدى.  بۇل قىزمەتتىڭ تىزگىنى ماسكەۋدىڭ قولىندا ەكەنىن ەسكەرسەك، وراز مۇساعالي ۇلىنىڭ  وداق مويىنداعان مىقتى مامان بولعانىن اڭعاراسىز. وسى جەردە قاڭلىبايەۆ باپتاعان سوۆەتتىڭ كاسىپوداقتار قۇراماسى سول تۇستاعى الەمدەگى ەڭ جۇيرىك كوماندانىڭ ءبىرى نورۆەگيادان باسىم تۇسكەنىن ايتا كەتۋ كەرەك.

     ول وداق قۇراماسىنا قوسا، قازاقستاننىڭ جوعارى دەڭگەيدەگى كونكيشىلەر ءبولىمىنىڭ اعا باپكەرى مىندەتىن قاتار اتقاردى. قازاق مامانى سوۆەتتىڭ كاسىپوداقتار كومانداسىن التى جىل جاتتىقتىرىپ، 1965 جىلى ماسكەۋدىڭ ارنايى تاپسىرماسىمەن مونعوليا قۇراماسىن 1968 جىلعى قىسقى وليمپياداعا دايىنداۋعا جاردەمدەستى. ول كەزدە ماسكەۋدىڭ سىرتقا جىبەرەتىن  ماماندارعا دەگەن تالابى وتە كۇشتى بولاتىن. قاڭلىبايەۆ سول تالاپ ۇدەسىنەن شىعا ءبىلدى. تاعى ءبىر جەتە ءمان بەرەتىن دەرەك، وراز قاڭلىبايەۆ 1964، 1968، 1972 جىلدارى قازاقستاننىڭ كونكي كومانداسىنىڭ باپكەرلىك كەڭەسىن باسقارىپ قانا قويماي،  سوۆەت وداعى ۇلتتىق قۇراماسىنىڭ باپكەرلەر القاسىنا ەندى. سول جىلدارى جەر شارىنداعى ەڭ كۇشتى  كونكي قۇراماسىنىڭ ءبىرى  -  سوۆەت كومانداسىنا تالىمگەر بولعان قاڭلىبايەۆتىڭ باپكەرلىك بىلىگىن ءوزىڭىز باعامداي بەرىڭىز.

«سوۆەتسكيي سپورت» گازەتى. 9 مامىر، 1953 ج. قاڭلىبايەۆ تۋرالى تاريحي دەرەك

    وراز اعاعا قاتىستى قوسىمشا دەرەك: ونىڭ تۋعان اپكەسى جامال مۇساعالي قىزى قاڭلىبايەۆا – تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى اتاعىن العان ءبىرىنشى قازاق قىزى. قازاقستان عىلىم اكادەمياسىنىڭ كوررەسپوندەنت مۇشەسى، پروفەسسور. جامال اپاي 1974 جىلى 50 جاسىندا ومىردەن وزدى. ءبىر شاڭىراقتان قازاق سپورتى مەن عىلىمىنىڭ ەكى بىردەي دارابوزى شىعىپتى. تاقىر جەرگە ءشوپ شىعا ما؟ ارعى اتالارىندا نەمەسە  ناعاشى جۇرتىندا تەكتى كىسىلەر بولعانى انىق.

«وراز قاڭلىبايەۆ اقكوڭىل، اڭقاۋ ادام بولاتىن، - دەيدى ارداگەر سپورت ءجۋرناليسى ءجۇسىپ حيسىموۆ. -  ول كىسىگە وگىز بۇزاۋلادى دەسەڭ، سەنىپ قالۋشى ەدى...»

 وراز مۇساعالي ۇلى 1989 جىلى 59 جاسىندا ومىردەن وزدى.

قىدىربەك رىسبەك